به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد، مهندس ساکنی در نشست علمی «ظرفیت‌های پژوهشی هوش مصنوعی در علوم انسانی اسلامی» که در حاشیه نمایشگاه پژوهش و فناوری استان برگزار شد، از آینده پژوهش‌های هوش مصنوعی و نقش انسان در آن سخن گفت و با ارائه تحلیل‌هایی در مورد ظرفیت‌های هوش مصنوعی در دنیای پژوهش، به بررسی سه فصل مهم در روند تکامل هوش مصنوعی و تأثیرات آن بر آینده پژوهش‌های علمی، به ویژه در حوزه علوم انسانی اسلامی پرداخت.

عضو هیئت مدیره مؤسسه آینده پژوهی جبرئیل اضافه کرد: عصر پژوهش در دنیای کنونی دیگر محدود به منابع کتابخانه‌ای و تحقیقات فردی نمی‌شود، امروزه با استفاده از اینترنت و هوش مصنوعی، پژوهشگران می‌توانند به راحتی به منابع علمی و مقالات در کشورهای مختلف دسترسی پیدا کنند و پروژه‌های پژوهشی را به صورت مشترک با سایر محققان در سراسر جهان پیش ببرند. این تحولات، سرعت و دقت انجام پژوهش‌ها را به طرز چشم‌گیری افزایش داده است.

وی همچنین به ویژگی‌های مهم هوش مصنوعی در زمینه پژوهش‌های علمی اشاره کرد و افزود: در عصر امروز، به‌ویژه در فصل اول تکامل هوش مصنوعی، ما از این فناوری به عنوان ابزاری برای انجام پژوهش استفاده می‌کنیم. در این مرحله، انسان نقش کلیدی خود را در پژوهش‌ها حفظ کرده است و هوش مصنوعی تنها به عنوان یک ابزار کمکی به کار می‌رود.

تحول در نقش انسان و هوش مصنوعی در پژوهش‌های علمی

ساکنی در ادامه به روند تکامل هوش مصنوعی در پژوهش‌ها اشاره کرد و توضیح داد: در آینده‌ای نه چندان دور، ما وارد فصلی خواهیم شد که در آن هوش مصنوعی نیمه‌مستقل خواهد بود. در این مرحله، انسان‌ها به عنوان ناظر و هدایت‌کننده هوش مصنوعی عمل خواهند کرد و فرآیند پژوهش به طور خودکار و با کمک هوش مصنوعی انجام خواهد شد.

وی پیش‌بینی کرد که با پیشرفت سریع هوش مصنوعی، در آینده‌ای نزدیک شاهد ظهور هوش مصنوعی جامع (AGI) خواهیم بود که توانایی انجام تمامی فعالیت‌های شناختی انسان را خواهد داشت و قادر خواهد بود بدون دخالت انسان، به صورت مستقل خود را توسعه دهد و به پژوهش‌ها ادامه دهد.

چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی هوش مصنوعی در پژوهش‌های علمی

عضو هیئت مدیره مؤسسه آینده پژوهی جبرئیل در بخش دیگری از سخنان خود به چالش‌ها و فرصت‌های استفاده از هوش مصنوعی در پژوهش‌های علمی اشاره کرد و گفت: هوش مصنوعی می‌تواند کمک زیادی به تسریع و گسترش پژوهش‌ها کند، اما اگر نظارت و هدایت آن به درستی انجام نشود، ممکن است موجب انحطاط بشر شود. برای این که هوش مصنوعی به ابزاری مفید تبدیل شود، باید از آن در چارچوب پروتکل‌های اخلاقی و علمی درست استفاده کنیم.

وی همچنین به این نکته اشاره کرد که در آینده، داده‌ها نقش حیاتی در فرآیند پژوهش خواهند داشت و حتی ممکن است داده‌ها همانند ارزهای دیجیتال، تبدیل به دارایی‌های باارزشی شوند که می‌توانند در پیشرفت‌های علمی نقش ایفا کنند.

پژوهش‌های میان‌رشته‌ای و هم‌کاری‌های بین‌المللی در دنیای جدید

ساکنی به همکاری‌های بین‌المللی در پژوهش‌ها و تأثیر آن بر آینده پژوهش‌های علمی پرداخت و توضیح داد: دیگر مرزی میان رشته‌های مختلف علمی وجود نخواهد داشت و پژوهش‌های میان‌رشته‌ای به امری ضروری تبدیل خواهند شد. این همکاری‌های گسترده جهانی به پژوهشگران این امکان را می‌دهد تا از منابع و تجربیات متنوعی استفاده کنند و به نتایج جدید و نوآورانه‌ای دست یابند.

پیشرفت‌های اخیر در هوش مصنوعی و کاربردهای آن در پژوهش‌های اسلامی

وی در ادامه به معرفی یک ابزار مهم پژوهشی به نام «سای اسپیس» پرداخت، و افزود: این ابزار می‌تواند به پژوهشگران در صرفه‌جویی در زمان و منابع کمک زیادی کند. پژوهشگران می‌توانند با استفاده از این ابزار، منابع خود را بارگذاری کرده و از هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و منابع مطالعاتی استفاده کنند

عضو هیئت مدیره مؤسسه آینده پژوهی جبرئیل اضافه کرد: این ابزار به صورت رایگان در دسترس است و پژوهشگران می‌توانند به راحتی از آن استفاده کنند.

وی بر لزوم همکاری مستمر بین انسان و هوش مصنوعی در آینده پژوهش‌ها تأکید کرد، و گفت: اگر هوش مصنوعی به درستی هدایت و نظارت شود، می‌تواند به یک ابزار بی‌نظیر در پیشرفت علم و تعالی انسان تبدیل شود. اما اگر به طور مستقل و بدون نظارت به کار گرفته شود، ممکن است تهدیدی برای بشریت به حساب آید.

ساکنی در پایان پیشنهاداتی برای پژوهشگران داشت که از این جمله می‌توان به استفاده از ابزارهای جدید و همکاری‌های بین‌المللی برای توسعه و پیشرفت پژوهش‌ها اشاره کرد