سیدهادی سیدافقهی؛‌کارشناس مسائل منطقه

1-تحولات کشور سوریه چند بُعد اصلی دارد که یکی از مهم‌ترین آنها مربوط به بُعد داخلی است. در این بخش باید گفت بسیاری از خروجی‌های مذاکرات آستانه و سوچی رها شد و چندان پیگیری خاصی از سوی طرف‌های مذاکرات ازجمله خود دولت سوریه انجام نگرفت؛ بالاخص که مذاکرات سوچی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود، بخش زیادی از معارضان دولت بشار اسد در آن حضور داشتند و ایران و ترکیه به میزبانی پوتین در آن شرکت کردند. در آن مذاکرات قرار بود یک‌سری تغییرات و تعدیلات در قبال قانون اساسی سوریه شکل بگیرد و فضای سوریه کمی بازتر شود که این موضوع از سوی دولت سوریه مورد اعتنا قرار نگرفت و بهانه‌ای در دست دولت ترکیه شد.
2-موضوع بعدی در باب تحولات داخلی سوریه مشکل و چالش قوای نظامی این کشور است. دولت سوریه پس از یک بحران امنیتی بزرگ که کل کشور را درگیر کرده بود، توان چندانی جهت بازسازی ارتش نداشت؛ ضمن اینکه غیر از موضوع جنگ نظامی و امنیتی در کشور، سلسله تحریم‌های سزار هم مزید بر علت شد که کمر اقتصاد و همچنین قوای نظامی سوریه را بشکند و این کشور را با مشکل مواجه کند.
3- نکته بعدی که مانع از پیشبرد حل مشکل با معارضان دولت بشار اسد بود، شخص اردوغان و طرح‌های مصالحه او بود. به تعبیری اردوغان چند مرتبه خواست با بشار اسد دیدار کند تا مشکلات سیاسی در این کشور را به پایان برسانند. او می‌خواست تعیین تکلیفی در قبال معارضان داشته باشد تا بفهمد در فردای حل مشکلات، سهم این معارضان و مخالفان چه خواهد بود، اما بشار اسد این دیدار و مذاکرات را نپذیرفت، چرا که اردوغان در زمانی چنین چیزی را مطالبه می‌کرد که خاک سوریه را اشغال کرده و به نوعی حُسن نیت او برای دولت سوریه مشخص نبود.
4-گفتنی است که در سوریه پس از بحران امنیتی در جنگ اول، همه نیروهای مخالف پس از شکست در ادلب از مواضع خود خارج نشدند، بلکه همچنان گروه‌های معارض به شکل خاموش و نیمه‌خاموش در سایر مناطق سوریه نیز وجود داشتند و منتظر بودند تا هر موقع که شیپور جنگ دومرتبه دمیده شد با هماهنگی خارجی از سوی ترکیه فعالیت خود را آغاز کنند و جنگ را بار دیگر با دولت اسد از سر گیرند. در بخش غوطه شرقی و غربی دمشق که ابتدا در اشغال گروه جیش‌الاسلام به فرماندهی زهران علّوش بود اساسا این افراد مخالف همچنان حضور داشتند. همچنین گفتنی است که بارها این پیشنهاد به دولت سوریه شد که نیروهای ارتش و استخبارات عوض شوند، اما توجهی نشد.