شفقنا_ جام جم نوشت: خرید محصولات حلال و گوشتهای ذبح شرعی دیگرمختص مسلمانان نیست و این گوشتها حتی در بازار کشورهایی مانند امریکا، انگلیس و چین هم بهواسطه سلامت و طعم بهتر مورد توجه است وحتی گرانتر هم فروخته میشود. بازار حلال در دنیا چیزی حدود ششهزار میلیارد دلار گردش مالی دارد.
هرچند طی سالهای اخیر محصولاتی مانند لابستر و خرچنگ و در یکیدو سال گذشته هشتپا و صدف به صورت غیرقانونی به منوی برخی رستورانها راه یافتهاند و در برخی از فروشگاههای اینترنتی هم عرضه میشوند اما در تمام دنیا بهشکل فزایندهای با گرایش بهسمت محصولات حلال مواجهیم.
«حلال» حالا دیگر برای خودش برندی شناختهشده است و حتی محصولات وارداتی هم برچسب حلال دارند. دکتر حسین رستگار، رئیس مرکز تحقیقات حلال سازمان غذاودارو،در گفتوگو با «جامجم» با تاکید بر اینکه بحث حلال جدیدا در دنیا خیلی اوج گرفته و این کلمه بین تمام کشورهای اسلامی مشترک است،میافزاید: «در جهان فعلی، بحثهای اقتصادی حلال بیشتر از سایر مسائل مورد توجه است،درحالیکه این مساله بحث فرهنگی-اجتماعی راهم تحتتاثیر قرار میدهد.»
تلاش کشورها برای سهم بیشتر از بازار حلال
طبق توضیحات رستگار، بازار حلال درسطح دنیا ۶هزار میلیارد دلار است. تمام کشورهای اسلامی تلاش میکنند سهم بیشتری را در این بازار داشته باشند. دراین بین کشورهای غیراسلامی هم به این بازاروارد شده ونقش بزرگتر و مهمتری دارند. کشورهایی مثل انگلیس، چین و آمریکا بهدنبال دردستگرفتن بازار حلال هستند و کشورهای غیر اسلامی به این بازار ورود کردهاند. بهطور یقین مسائل مذهبی و فرهنگی- اجتماعی برای اینها مهم نیست، بلکه مهم بعد اقتصادی مساله است. طبق تاکید رئیس مرکز تحقیقات حلال سازمان غذا و دارو، برای صادرات محصولات مختلف در جهان اسلام بنا شده هرکسی میخواهد صادرات داشته باشد، یک تاییدیه حلال هم بگیرد.درحال حاضر،کشورهای اسلامی بیشتر واردکننده محصولات مختلف هستند. بااجباریشدن اینکه محصولی گواهینامه حلال داشته باشد که قابلیت صادرات و واردات داشته باشد، فارغ از بحثهای مذهبی، بهواسطه بعد اقتصادی هم مساله حلال بسیار مهم میشود.
بهگفته رستگار چندینسال از تشکیل سازمان جهانی حلال گذشته و تمام کشورهای همکاری اسلامی در آن عضو هستند و مصوبات آن برای خیلی از کشورها لازمالاجراست. در این حوزه کشور مالزی پیشرو است و اولین آزمایشگاه معتبر جهانی را در بررسی حلیت محصولات تاسیس و مرکز فتوای جهان حلال را هم شکل داده است. این درحالی است که حضرت امام(ره) در سال ۵۸ برای اولینبار بحث حلیت را مطرح کردند و فرمودند محصولات خوراکی مانند گوشتها باید حلیتش تایید شده و ذبح اسلامی باشد. آنها این توصیه را گرفتند و برایش بازار درست کردند اما ما هنوز جایگاه مؤثری در این حوزه نداریم تا بتوانیم بازار را مدیریت و از ظرفیتهای کشور بهطور کامل استفاده کنیم.وی تاکید میکند: در حالحاضر جمعیت مسلمان کشورهای دنیا ۱.۸میلیارد نفر است و پیشبینی میشود تا سال ۲۰۵۰ این جمعیت به ۲.۸میلیارد نفر و یا حتی خیلی بیشتر از آن برسد. چرا که تحولات اخیر در منطقه و قضایای غزه و لبنان خودش موجب شده تا اسلام شناخته شودو این نفوذ اسلام را خیلی زیاد میکند.درحالیکه درسال۲۰۱۴ارزش بازارحلال ۳هزار و ۲۰۰میلیارد دلار بود؛درحال حاضر این مبلغ به ۶هزار میلیارد دلاررسیده است. در کشورهای اسلامی هم طی ۱۰سال گذشته از ۲هزار و ۵۰۰ میلیارد دلار به ۴ هزار و ۸۰۰ میلیارد دلار رسیده است. جالب اینکه یک هزار و دویست میلیارد دلار محصولات حلال در کشورهای غیر اسلامی مثل آمریکا و انگلیس عرضه میشود.در چند سال گذشته هم بازار این محصولات بسیار مورد توجه قرار گرفته است. شما در نظر بگیرید کل درآمدهای نفتی ۶۰۰ میلیارد دلار هم نمیشود؛ اینجا بحث ۶۰۰۰ میلیارد دلار پول در میان است. ایران هم باید به این بازار دست پیدا کند، چراکه در غیر این صورت حتی بازار صادراتی را از دست خواهیم داد. ما بسیاری از محصولات را وارد میکنیم و صادرکنندهها موظف هستند استانداردهای ما را رعایت کنند. سهم ایران از بازار حلال دنیا تنها دو دهم درصد است.
شاید برای شما هم حلیت و ذبح شرعی محصولات وارداتی همچون مرغ و گوشت دغدغه شده باشد. رستگار در پاسخ به این دغدغه میگوید: درباره مرغ و گوشت و محصولات وارداتی بستگی به محصول دارد؛ محصولات وارداتی فلهای تحت نظارت جهاد کشاورزی هستند و نماینده آنها در محل ذبح حضور دارد و بازرسان بر ذبح شرعی نظارت میکنند؛ اما محصولات بستهبندی باید گواهی حلیت را از سازمان غذا و دارو بگیرند و ما با بررسی آنها مجوز مصرفشان را صادر میکنیم. البته فقط حلالبودن در بحث خوراکیها نیست و حتی محصولات آرایشی-بهداشتی هم حلال و حرام دارد؛ مثلا در برخی از این محصولات روغن خوک استفاده میشود؛ ما در مرکز تحقیقات حلال سازمان غذا و دارو همه اینها را بررسی میکنیم و نمیگذاریم هیچ محصولی بدون داشتن گواهی حلال وارد بازار و سفره مردم شود مگر اینکه بهشکل مسافری یا از مبادی غیرقانونی وارد کشور شده باشد که حتی در اینصورت هم اگر گزارشی دریافت کنیم، یا مرجع قضایی از ما بخواهد، اقدام میکنیم و محصولات را آزمایش میکنیم.طبق توضیحات رئیس مرکز تحقیقات حلال، در کل، حلیت یک فاکتور بهداشتی-درمانی است که در این مرکز بهصورت تخصصی بررسی میشود و هیچ کالایی که حلیت آن تاییدنشده واردبازارمصرف ایران نمیشود.وی میافزاید:درحوزه کاری ماوزارت جهادکشاورزی به محصولات بستهبندیشده ومحصولات خام هم ورود پیدا میکند. در بررسیهای میدانی درمیان محصولات قاچاق، محصولاتی که حلال نبوده و در آنها از محصولات خوکی استفاده شده ویا شکلاتهایی که الکل داشتهاندمشاهده شده است. اینها بهصورت قاچاق میآیند، اما همه آنهایی که سازمان غذا و دارو برایشان مجوز داده مشکلی ندارند.رستگار در پاسخ به این سؤال که وقتی به یک مغازه میرویم و خرید میکنیم، ازکجا بدانیم که این کالا مجوز دارد و حلال است، میگوید: مهمترین شاخص، داشتن سیب سلامت وزارت بهداشت و سازمان غذا و داروست. همچنین برای محصولات خارجی، با برچسبهای سامانه تیتک (TTAC) مشخص میشود که این محصول مورد بررسی قرار گرفته و گواهی حلیت دارد.
آسیب غیرحلالها به سلامت
رستگار با تاکید براینکه در بحث حلال، اولویت ما اقتصاد نیست و اولویت اول ما فرهنگی-اجتماعی است، میافزاید: ما در شورای عالی انقلاب فرهنگی هم بهدنبال آن هستیم که یک سند و مسیری را درخصوص موضوع حلال ایجاد کنیم. خیلی از معضلاتی که امروز در جامعه داریم، بهطور مثال گرایش به خوردن خوراکیهای غیرحلال دریایی یا الکلی که خیلی راحت خورده میشود و خیلی از افراد که حتی بخشی از آنها تحصیلکرده هستند هم کشته میشوند؛ این نشان میدهد ما باید کار فرهنگی بیشتری بکنیم.
رستگار در خصوص آسیبهایی که خوارکیهای غیرحلالی مانند الکل به بدن میزند اینگونه توضیح میدهد: اصلا به بحث متانول کاری نداریم؛ اتانول هم برای مغز و برای کبد بسیار آسیبزاست، بهگونهای که خود غربیهایی هم که قبلا میگفتند مقدار کم الکل خوب است، حالا مقالاتی منتشر میکنند که نشان میدهد الکل حتی در کمترین میزانش هم برای بدن ضرردارد.الکل کبد را بهطور کلی از کارمیاندازد.هرقدر میزان مصرف آن بیشتر شود، ازکارافتادن سلولهای کبدی هم بیشتر میشود. علاوه بر این سم سلولهای مغزی است. مولکولهای الکل روی گیرندههای کبد، مغز و کلیه مینشینند و اگر مصرف الکل تکرار شود، مشکل کبد چرب رخ میدهد وپیوند کبد افزایش مییابد. طبق توضیحات وی بیشترین و سنگینترین چربیهایی که ما در حیوانات میبینیم در گوشت خوک است که هضم نمیشودوموجب بروز سکته قلبی و بیماریهای قلبی-عروقی میشود. همچنان که بیشترین انگل در گوشت خوک است. خوک حیوانی همهچیزخوار است که حتی فضولات خودش را هم میخورد. یکی از منابع بزرگ توضیح انگل از طریق خوک است. انگلهای گوشت خوک در گاو و گوسفند بسیار کم هستند که وقتی ایندو ذبح شرعی شوند، خون به صورت کامل از بدن خارج میشود. گوشتهایی که بهصورت شرعی ذبح شدهاند، بهاصطلاح کاملا خشک هستند وخون درآنهانیست اما گوشتهایی که ذبح شرعی نشدهاند پر از خونابه است و زود فاسد میشود. بههمین خاطر تغییر مزه میدهد.
قیمت بالاتر گوشت حلال در غرب
رستگار با تاکید بر دقتنظر موجود دراسلام و اینکه هرآنچه که حرام اعلام شده پشتوانه علمی دارد، تصریح میکند: در خود دنیای غرب بهدنبال گوشت ومحصولات حلال هستند، بههمین خاطر قیمت محصولات حلال از محصولات معمولی بالاتر است چرا که استقبال زیادی از آنها شده است.با عنایت به استقبال ازمحصولات حلال دردنیا و با توجه به داشتههای غنی مادراین حوزه، قطع بهیقین میتوانیم سهم بیشتری ازاین بازار را ازآن خودمان کنیم وازاین رهگذرعلاوه بر گسترش وصادرات محصولات حلال، فرهنگ وجهانبینی پشت این محصولات یعنی دین مبین اسلام را هم به دنیا صادر کنیم.