این مقاومت فاطمی بهطور ویژه در دورههای مختلف تاریخ اسلام ادامه یافته است و تا امروز، در انقلاب اسلامی ایران و پیروزیهای مقاومت در سراسر جهان، انعکاسی پرقدرت دارد. از این رو، هر ساله در ایام فاطمیه، مسلمانان با برگزاری مراسم عزاداری و یادآوری آموزههای ایشان، ارتباط خود را با اصول دین اسلام و جهاد در راه خدا تقویت میکنند.
در گفتوگویی که با حجتالاسلام والمسلمین سعید صلحمیرزایی، عضو مجلس خبرگان رهبری و مسئول دفتر حفظ و نشر آثار رهبر معظم انقلاب اسلامی داشتیم، ابعاد مختلف مقاومت فاطمی و پیوند آن با انقلاب اسلامی و فرهنگ عاشورایی را مورد بررسی قرار دادیم. ایشان بهطور ویژه به نقش عزاداریها و مجالس فاطمیه در حفظ هویت اسلامی و تقویت حرکتهای انقلابی در جهان اشاره میکند.
عزاداری فاطمیه؛ اساس انقلاب اسلامی و پیوند آن با امام خمینی(ره)
حجتالاسلام صلح میرزایی در ابتدای گفتوگو به ارتباط عمیق و معنوی میان مسلمانان و حضرت زهرا(س) تأکید کرد. ایشان در اینباره میگوید: بحث فاطمیه و محبت قلبی که میان مردم و حضرت زهرا(س) وجود دارد، از مسائل بسیار مهم است که در بیشتر مذاهب اسلامی کمتر به آن پرداخته شده است. این محبت نه تنها محبتی عاطفی، بلکه نوعی پیوند دینی و معرفتی است که در دلهای شیعیان و مسلمانان جای دارد. حضرت زهرا(س) نه تنها مادر امامان معصوم(ع) بلکه نماد استقامت و پایداری در برابر ظلم و فساد در تاریخ اسلام به شمار میرود.
ایشان به اهمیت عزاداری و ارتباط آن با انقلاب اسلامی اشاره کرده و توضیح میدهد: حضرت امام خمینی(ره) بارها بر این نکته تأکید کرد عزاداری برای امام حسین(ع) نه تنها یک سنت دینی است، بلکه یکی از ارکان استوار انقلاب اسلامی به حساب میآید. امام(ره) در یکی از سخنرانیهای خود بیان فرمود: «محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است» اما آنچه در این میان بیشتر جلب توجه میکند، تأکید ایشان بر این است که عزاداری، علاوه بر جنبه عاطفی و دینی، دارای ابعاد سیاسی و اجتماعی است که در پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی نقش اساسی ایفا میکند. امام خمینی(ره) در آبان ۱۳۵۸، زمانی که پیشنهادهایی مبنی بر اینکه جلسات محرم باید تبدیل به جلسات علمی شود مطرح شد، بهشدت با آن مخالفت و بیان کرد: «مکتبی که در آن گریه نباشد، مکتب نمیماند». این سخن نشان میدهد عزاداری برای اهلبیت(ع) بهویژه حضرت زهرا(س)، نه تنها یک عمل عاطفی بلکه یک امر ضروری برای حفظ اصل انقلاب اسلامی و استمرار مبارزات در راه خداست.
حضرت زهرا(س)؛ نماد مقاومت و دفاع از حقیقت
نماینده مردم استان تهران در مجلس خبرگان رهبری در بخش بعدی گفتوگو به شخصیت حضرت زهرا(س) و ویژگیهای خاص ایشان اشاره و بیان میکند: حضرت زهرا(س) همواره نماد مقاومت و مبارزه با ظلم در تاریخ اسلام بود. ایشان در شرایطی که مظلومیت زیادی را متحمل شد، هیچگاه در برابر ظلم سکوت نکرد. حضرت زهرا(س) در ماجرای فدک، زمانی که حقوقشان غصب شد، به دفاع از حق خود پرداخت و این نه تنها دفاع از حقوق مادی، بلکه دفاع از اصول دین و حقیقت اسلام بود.حجتالاسلام صلح میرزایی ادامه میدهد: حضرت زهرا(س) در شرایطی که پیامبر اکرم(ص) را از دست داده بود با صبر و استقامت خود توانست مسیر اصولی اسلام را در برابر افرادی که به دنبال تحریف آن بودند، حفظ کند. حضرت زهرا(س) در خطبه فدکیه، خطاب به مردم بهطور رسمی و با کمال ادب از حقوق خود دفاع کرد و این دفاع، نه تنها بهعنوان یک حق فردی، بلکه دفاع از اصل اسلام و حقیقت پیامبری بود که همگان با او پیمان بسته بودند. حضرت فاطمه(س) با بیان جمله معروف «من فاطمهام، دختر پیامبر اسلام» بهطور آشکار بر حق خود در مواجهه با ظلم و بیعدالتی تأکید کرد. ایشان با این سخنان خود، جامعه اسلامی را به یادآوری عهدشان با پیامبر(ص) دعوت کرد و از مردم خواست به پیمان خود وفا کنند.
عزاداری فاطمیه در دنیای معاصر؛ بستر حفظ دین و مبارزه با فساد
ایشان در ادامه به تأثیرات عزاداری فاطمیه در جوامع اسلامی و نقش آن در حفظ دین در دورانهای مختلف نیز اشاره کرده و میگوید: جلسات خانگی فاطمیه، اگرچه در ظاهر کوچک به نظر میرسند اما تأثیرات بسیار عمیقی در جوامع اسلامی دارند. این جلسات در بسیاری از کشورهای اسلامی، بهویژه پس از سقوط رژیمهای دیکتاتوری در آذربایجان و هند، بهعنوان بستری برای حفظ دین و شکوفایی اسلام عمل کردهاند. علامه عسکری رضواناللهعلیه نیز به این نکته اشاره کرده که این جلسات خانگی در نهایت سبب شکوفایی دوباره اسلام در این مناطق شد.وی همچنین بیان میکند: حضرت زهرا(س) در طول تاریخ همواره نماد مقاومت در برابر فساد و ظلم بود. امروز، فرهنگ فاطمی همچنان در دلهای مسلمانان زنده است و انقلاب اسلامی ایران و پیروزیهای آن در کشورهای مختلف مانند لبنان، عراق و یمن، تحت تأثیر این فرهنگ است. نه تنها عزاداریهای فاطمی، بلکه تمامی آموزهها و ارزشهایی که حضرت زهرا(س) بهویژه در مقابل ظلم و فساد از خود بهجا گذاشت، بهعنوان حرکتی فرهنگی و انقلابی در سطح جهانی بازتاب داشته است.
پیام حضرت زهرا(س)؛ گامی در مسیر انقلاب اسلامی و جهاد علیه ظلم
این استاد حوزه و دانشگاه به ادامه مسیر انقلاب اسلامی و پیوند آن با آموزههای حضرت زهرا(س) اشاره و تصریح میکند: حضرت زهرا(س) همواره بهعنوان الگویی کامل در برابر ظلم و فساد ایستادهاند. پیام ایشان بهویژه در مواجهه با ظلمهای دوران خود، همچنان برای ما درسآموز است. امام خمینی(ره) همواره بر این نکته تأکید داشت که انقلاب اسلامی نه تنها ادامهدهنده راه امام حسین(ع) است، بلکه با آموزههای حضرت زهرا(س) پیوند عمیقی دارد.ایشان با اشاره به تأثیر عزاداریهای فاطمی در شکلگیری هویت انقلابی مردم ایران، تأکید میکند: یکی از دلایل اینکه جبرئیل به حضرت زهرا(س) تسلیت گفت، این بود ایشان در آینده شاهد تحولی عظیم در جهان اسلام خواهند بود که نامشان در سراسر دنیا طنینانداز خواهد شد. این تحول همان انقلاب اسلامی بود که به برکت حضرت زهرا(س) به پیروزی رسید. حضرت امام خمینی(ره) بارها به این نکته اشاره کردهاند که شاید بتوانیم بگوییم یکی از این بشارتها پیروزی انقلاب اسلامی بوده است.
امروز در پیروزیهای انقلاب اسلامی، تمام مردم ایران همواره از یاد حضرت زهرا(س) و عزاداریهای فاطمی بهرهبرداری میکنند. این عزاداریها بهعنوان یک ابزار فرهنگی و انقلابی در تقویت اراده ملت ایران در برابر دشمنان داخلی و خارجی نقش اساسی ایفا کرده است، چرا که فرهنگ فاطمی تنها مختص به تاریخ گذشته نیست، بلکه یک مسیر و روش زندگی است که باید به نسلهای آینده منتقل شود تا آنها هم در مواجهه با چالشهای مختلف اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، بهویژه در مبارزه با ظلم و فساد، از این فرهنگ بهرهمند شوند.حجتالاسلام صلح میرزایی در پایان میافزاید: باید همواره پیوند خود را با فرهنگ فاطمی تقویت کنیم. این انقلاب و جریانهای اسلامی، هیچگاه از تهدیدات داخلی و خارجی مصو نمیمانند و باید همانطور که حضرت زهرا(س) در دوران خود در برابر ظلم و فساد ایستاد، امروز نیز ما آماده باشیم تا از آموزههای ایشان بهرهبرده و از انقلاب اسلامی پاسداری کنیم. باید از حضرت زهرا(س) درس استقامت و مبارزه با ظلم گرفته و این درس را به نسلهای آینده نیز منتقل کنیم تا همواره در مسیر حق و عدالت قدم بردارند. فرهنگ فاطمی باید در دلها و ذهنها حفظ شود تا همگان از آن بهرهمند شوند.
خبرنگار: احمدی شیروان