جهان صنعت نیوز، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، برنامه‌های بودجه جدیدی را تصویب کرد و هزینه‌های نظامی سال ۲۰۲۵ را به سطوح بی‌سابقه افزایش داد، این اقدام در شرایطی به عنوان تلاش مسکو برای پیروزی در جنگ اوکراین تعبیر می‌شود که آنتونیو کاستا، رئیس جدید شورای اروپا و کاجا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، وارد کیف شده اند تا حمایت خود از اوکراین را به گوش جهان برسانند و همزمان با این دو تصمیم، تصمیم سوم را دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب مردم امریکا، با ارسال یک پیغام در شبکه اجتماعی ایکس گرفته است.
شرایط اوکراین و روسیه از دید اغلب تحلیلگران حوزه بین الملل به وضعیتی رسیده است که نام «فرسایشی» برازنده آن است. با این وجود، انتظار‌ها برای پایان یافتن جنگ اوکراین ادامه دارد. تصمیم ولادیمیر پوتین در حوزه افزایش بودجه نظامی کاملا واضح است. بالغ بر ۱۳.۵ تریلیون روبل (بیش از ۱۴۵ میلیارد دلار) از بودجه به مصارف نظامی خواهد پرداخت. این تصمیم از دید برخی تحلیلگران به عنوان هشداری جدی تلقی شده است.
حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ (بهمن ۱۴۰۰) بزرگترین درگیری در اروپا از زمان جنگ جهانی دوم است، حقیقت مهم این درگیری را می‌توان تخلیه منابع مادی و نظامی طرفین دانست. کی یف میلیارد‌ها دلار کمک از متحدان غربی خود دریافت کرده است، اما نیرو‌های روسیه بزرگتر و مجهزتر هستند و در ماه‌های اخیر ارتش روسیه به تدریج نیرو‌های اوکراینی را در مناطق شرقی به عقب رانده است.
اخیرا، رئیس جمهور منتخب آمریکا با گذاشتن تنها یک پست در شبکه‌های اجتماعی عملا دیدگاه خود برای حل و فصل مناقشه اوکراین را فاش ساخت؛ چشم‌اندازی که نیازمند تلاش‌های دیپلماتیک قابل‌توجهی است. ترامپ در پلتفرم شبکه اجتماعی خود یعنی «تروث‌سوشال» نوشت: «بسیار خوشحالم که ژنرال کیِث کِلوگ را به عنوان دستیار رئیس‌جمهور و فرستاده ویژه در اوکراین و روسیه معرفی کنم. با همدیگر می‌توانیم رویکرد ”رسیدن به صلح از طریق قدرت“ را تضمین کنیم و آمریکا و جهان را دوباره امن خواهیم کرد.»
فارغ از این که ترامپ از مدت‌ها پیش و در دوران انتخابات وعده داده بود جنگ اوکراین را به پایان می‌رساند، تصمیم ترامپ برای انتصاب کلوگ به عنوان فرستاده ویژه خود در اوکراین، نشان‌دهنده رویکردی روشن و از پیش طراحی شده برای مقابله با یکی از پیچیده‌ترین چالش‌های سیاست خارجی است. کلوگ ۸۰ ساله است و پیش از این مشاور سابق امنیت ملی ترامپ بوده است. کلوگ در طرح خود، جنگ اوکراین را «بحرانی قابل اجتناب» توصیف می‌کند که «به دلیل سیاست‌های ناکارآمد دولت بایدن… آمریکا را درگیر جنگی بی‌پایان کرده است». طرح کلوگ از دید هواداران بایدن بیشتر نوعی تلاش برای توهین به بایدن و زیر سوال بردن او است تا طرحی برای پایان درگیری در اوکراین. اما به طور خلاصه این طرح شامل یک آتش‌بس است که منجر به توقف نبرد در خطوط مقدم خواهد شد البته مشروط بر آن که طرفین، پشت میز مذاکره بنشینند.
کلوگ می‌گوید عضویت اوکراین در ناتو در حقیقت یک چشم‌انداز بسیار دور از دسترس است و باید «در ازای یک توافق صلح جامع و قابل تأیید با تضمین‌های امنیتی» برای مدت نامعلومی به تعویق بیافتد. مهمتر از همه، این طرح می‌گوید که برای دستیابی به آتش بس و راه حل مذاکره می‌بایست موضوع به تعویق افتادن عضویت اوکراین در ناتو به «یک خط مشی سیاسی رسمی ایالات متحده» تبدیل شود. در بخش کمک‌های مالی نیز، این طرح می‌گوید که کمک‌های آتی ایالات متحده (آن هم احتمالاً به عنوان وام) مشروط به مذاکره اوکراین با روسیه خواهد بود و ایالات متحده اوکراین را فقط تا حدی که بتواند از خودش دفاع کند و جلوی هرگونه پیشروی بیشتر روسیه را بگیرد، مسلح خواهد کرد. بر اساس این طرح، آتش‌بس در خطوط مقدم برقرار و یک منطقه نظامی‌زدایی‌شده ایجاد می‌شود. روسیه برای موافقت با این موضوع، تخفیف محدود تحریم‌ها را دریافت می‌کند و تنها زمانی که توافق صلحی که مورد پسند اوکراین است، امضا شود، تخفیف کامل خواهد داشت. منابع مالی حاصل از وضع مالیات بر صادرات انرژی روسیه نیز هزینه بازسازی اوکراین را تامین خواهد کرد.
اما بین طرح دادن تا اجرا آن فاصله، بسیار است. اجرای یک منطقه نظامی‌زدایی‌شده مستلزم یک کنترل نظامی مستمر خواهد بود که به طور بالقوه شامل ناتو یا کشور‌های غیرمتعهد می‌شود و چالش‌های تجهیزاتی و تامین نیرو را به همراه دارد. صحبت از یک منطقه بسیار وسیع است که صد‌ها کیلومتر از مرز را در بر می‌گیرد و به منابع مالی عظیم نیاز خواهد داشت. همچنین کلوگ به طور متناقضی از افزایش حمایت نظامی ایالات متحده از اوکراین حمایت می‌کند و توامان اذعان دارد که توانایی‌های تولید آمریکا محدودیت‌هایی دارد. ماکس برگمان، مدیر برنامه اروپا، روسیه و اوراسیا در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی، به کی‌یف ایندیپندنت گفته است که کلوگ باید بداند: «تنها راه برای داشتن مذاکرات موفق، قوی‌تر کردن اوکراین تا حد ممکن و صلح از طریق قدرت است و این به معنای ادامه کمک‌ها و تصویب یک بسته کمکی دیگر توسط کنگره است.»، اما مسئله این جا است که اصلا تضمینی برای بسته‌های مالی جدید برای حمایت از اوکراین پس از رسیدن ترامپ به کاخ سفید وجود ندارد.
مقامات امریکایی می‌گویند بعید است پنتاگون، اجازه دهد میلیارد‌ها دلار کمک تصویبی بایدن به شکل تمام و کمال به اوکراینی‌ها اعطا شود. سی ان ان در گزارشی اشاره کرده که دو مقام آمریکایی و سه مقام دفاعی، پنتاگون به این رسانه گفته اند، بعید است دولت بایدن همه کمک‌های نظامی را که به زلنسکی قول داده است، ادا کند. دولت بایدن، کمتر از دو ماه فرصت دارد تا از نزدیک به ۷ میلیارد دلار بسته کمی به اوکراین استفاده کند. این بودجه به وزارت دفاع این امکان را می‌دهد که از ذخایر خود برای ارسال تسلیحات استفاده کند، اما کمبودها، میزان ارسال ایالات متحده به کی یف را در ماه‌های اخیر محدود کرده است.
ماههاست که ایالات متحده با محدودیت‌هایی برای تکمیل موجودی‌های تسلیحات خود مواجه شده است، که باعث محدود شدن آنچه دولت بایدن به اوکراین می‌فرستد نیز شده است. تقریباً از زمان آغاز جنگ (حدود ۳ سال پیش)، ایالات متحده ظرفیت خود را برای تولید مهمات مهم مانند گلوله‌های توپخانه ۱۵۵ میلی متری افزایش داده است، اما افزایش تولید هنوز کافی نیست. پنتاگون متعهد شده بود که از تمام اختیارات باقی مانده برای ارائه کمک‌های نظامی استفاده کند، زیرا با توجه به حجم حملات روسیه به اوکراین، از جمله اولین استفاده اخیر از یک موشک بالستیک میان برد با کلاهک‌های متعدد، وضعیت بسیار حساس‌تر شده است. با این حال به گفته یک منبع آگاه در کنگره که با سی ان ان صحبت کرده است، مقامات وزارت امور خارجه این ماه به کنگره اطلاع دادند که دولت همچنان در حال کار برای تخصیص بودجه باقی مانده است.
همچنین کاملا بعید به نظر می‌رسد که ترامپ به همان سطح حمایت از کی یف ادامه دهد، انتخاب مایک والتز، به عنوان مشاور امنیت ملی نیز نشان می‌دهد، ترامپ در حال بررسی چند پیشنهاد برای پایان دادن به جنگی است که رئیس جمهور منتخب مردم آمریکا مدعی روشن کردن تکلیف آن است. همه این‌ها نشان می‌دهد شرایطی سخت ولادیمیر زلنسکی را محاصره کرده است.
زلنسکی اخیرا در مصاحبه با اسکای نیوز و در پاسخ به این سوال که آیا اوکراین در ازای عضویت در ناتو بخش‌هایی را به روسیه واگذار می‌کند، گفت که چنین راه حلی از نظر تئوری می‌تواند به پایان جنگ کمک کند، اما مغایر با قانون اساسی اوکراین است.
مدت‌ها است که زلنسکی خواستار پیوستن بی‌قید و شرط اوکراین به ناتو شده است، اما بعید است که خواسته این کشور قبل از پایان جنگ نظامی پذیرفته شود. این در حالیست که زلنسکی در مصاحبه با اسمای نیوز گفته است که عضویت در ناتو در حال حاضر تنها راه پیروزی است. او تاکید کرد که می‌ترسد اوکراین در جنگ و به ویژه استقلال مردمش شکست بخورد؛ و گفت: «اگر تنها باشیم، بازنده خواهیم بود.»
زلنسکی حق دارد نگران باشد چرا که به گفته دادستان کل اوکراین، از زمان حمله روسیه به اوکراین تا کون، بیش از ۱۰۰ هزار، سرباز بر اساس قوانین فرار از خدمت در اوکراین متهم شده اند. ده‌ها هزار سرباز اوکراینی، خسته و بی‌حال، از مواضع جنگی و خط مقدم دور شده‌اند تا به آرامش برسند. به گفته فرماندهان نظامی، برخی سربازان، پست‌های خود را رها و خطوط دفاعی را آسیب‌پذیر کرده‌اند. اگرچه مسکو نیز با فرار از خدمت سربازی سر و کار داشته است، اما این فشار‌ها برای اوکراین چندین برابر است.
موضع اوکراین در مورد نتیجه جنگ تغییر کرده است و اکنون دیپلماسی را به عنوان راهی برای پایان دادن به جنگ در اولویت قرار داده است. با این حال، این امر مستلزم تامین منابعی برای دستیابی به موفقیت‌های نظامی قابل توجه یا ماندن در میدان جنگ است. کرملین به نوبه خود همچنان برای پیروزی کامل و کامل تلاش می‌کند و حتی به دنبال تصرف بخش‌هایی از اوکراین است. با همه این‌ها به نظر می‌رسد کشور‌های عضو اتحادیه اروپا در برابر چشم انداز مذاکرات صلح شتابزده در اوکراین و پایان کمک‌های نظامی آمریکا فلج شده اند.
از زمان حمله روسیه به اوکراین، آنها متعهد شدند از کی یف حمایت کنند، زیرا احساس می‌کردند حمایت از کی یف کار درستی است. اکنون ممکن است برخی از اروپایی‌ها از موضع اخلاقی (دفاع از دموکراسی اروپایی در برابر یک متجاوز خودکامه) به موضعی دیگری (ترویج صلح) تغییر مکان دهند.
خطر غیبت اروپایی‌ها از مذاکراتی که آینده امنیت آنها را شکل می‌دهد، موضوع دیگری است که برخی تحلیلگران اروپایی را نگران کرده است. اگرچه ممکن است اوکراینی‌ها برای تصمیم گیری‌های نهایی خود با اروپا مشاوره کنند، اما نتیجه ممکن است با منافع امنیتی گسترده‌تر اتحادیه اروپا تضاد داشته باشد. البته اروپایی‌ها درباره مسئله اوکراین از سال ۲۰۲۲، دچار اختلاف شده اند. برخی کشور‌های اروپا (عمدتاً در شمال و شرق اروپا) اصرار دارند که سرنوشت اوکراین «وجودی» است، در حالی که برخی دیگر معتقدند می‌توان خصومت‌ها را با مصالحه به پایان برد.
منبع: فرارو
∎