یک پژوهش جدید نشان می‌دهد که تحت تأثیر جنگ در اوکراین، نوار غزه و تنش در شرق آسیا، میزان تولید و فروش شرکت‌های بزرگ تسلیحاتی غربی و آسیایی و همین‌طور تولیدکنندگان تسلیحات در روسیه و خاورمیانه افزایش یافته است.
براساس گزارش انستیتو بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم (سیپری) که روز دوشنبه ۱۲ آذر منتشر شد، میزان فروش تسلیحات و خدمات نظامی ۱۰۰ شرکت بزرگ تسلیحاتی جهان در سال گذشته میلادی ۴.۲ درصد افزایش یافت و در مجموع به ۶۳۲ میلیارد دلار رسید.
این گزارش می‌افزاید که در سال ۲۰۲۲ درآمد این شرکت‌ها اندکی کاهش یافته بود، چون قادر نبودند افزایش تقاضا را تأمین کنند ولی اکثر این شرکت‌ها در سال گذشته توانستند حجم تولید و فروش خود را بالا ببرند.
یکی از نشانه‌های واضح افزایش فروش تسلیحات این است که طبق پژوهش این انستیتو، در سال گذشته رقم فروش تمامی ۱۰۰ شرکت بزرگ تسلیحاتی جهان برای اولین بار از یک میلیارد دلار فراتر رفته است.
لورنزو اسکارازاتو، کارشناس هزنیه‌های نظامی و فروش تسلیحات در انستیتو بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم به خبرگزاری فرانسه گفت: «درآمد شرکت‌های تسلیحاتی در سال ۲۰۲۳ افزایش چشمگیری داشته و به احتمال فراوان در سال ۲۰۲۴ نیز ادامه خواهد داشت.»
او افزود: «میزان فروش تسلیحات توسط ۱۰۰ شرکت بزرگ حجم تقاضا در بازار را به خوبی منعکس نمی‌کند و بسیاری از این شرکت‌ها تأسیسات و نیروی کار خود را توسعه داده‌اند که نشان دهنده امیدواری آن‌ها به افزایش بیشتر فروش تسلیحات در سال‌های آینده است.»
انستیتو بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم در گزارش خود افزود تولیدکنندگان کوچک‌تر در تأمین تقاضاهای مربوط با جنگ در نوار غزه و اوکراین، تشدید تنش در آسیای شرقی و برنامه‌های تقویت نظامی در سایر کشورهای جهان موفق‌تر بوده‌اند.
نان تیان، مدیر بخش هزینه‌های نظامی و فروش تسلیحات در این انستیتو به خبرگزاری فرانسه گفت: «بسیاری از شرکت‌های کوچک‌تر تولیدکننده یکی از قطعات سامانه‌های تسلیحاتی یا متخصص تولید تسلیحاتی هستند که فقط به یک چرخه انتقال قطعات و مونتاژ وابسته است و در نتیجه خیلی سریع‌تر می‌توانند به تقاضاهای موجود در بازار واکنش نشان دهند.»
این پژوهش نشان می‌دهد که نیمی از کل درآمد حاصل از فروش تسلیحات در جهان در سال گذشته به جیب شرکت‌های آمریکایی رفته است.
۴۱ شرکت آمریکایی در فهرست ۱۰۰ تولیدکننده بزرگ تسلیحات در جهان هستند و درآمد آن‌ها در سال گذشته به‌طور متوسط ۲.۵ درصد افزایش یافته است.
در مقابل، درآمد شرکت‌های آمریکایی لاکهید مارتین و آرتی‌اکس که بزرگ‌ترین تولید کنندهای تسلیحات در جهان هستند در سال گذشته به ترتیب ۱.۶ و ۱.۳ درصد کاهش یافته است.
به گفته کارشناسان دلیل آن این است که شرکت‌های بزرگ به یک سیستم پیچیده و چند لایه از چرخه انتقال مواد اولیه و قطعات وابسته اند که در سال گذشته قادر نبود به سرعت به نیاز آن‌ها پاسخ دهد.
میزان افزایش درآمد و فروش شرکت‌های اروپایی، که ۲۷ مورد از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان تسلیحات در جهان را تشکیل می‌دهند، به‌طور متوسط فقط ۰.۲ درصد بود. ولی چون این شرکت‌ها هنوز مشغول تولید سفارش‌های قبلی هستند، رشد اندک درآمدشان منعکس کننده افزایش قراردادها و سفارش‌ها در سال گذشته نیست.
گزارش انستیتو بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم می‌افزاید که درآمد تعدادی از شرکت‌های تسلیحاتی اروپایی به دلیل جنگ در اوکراین، به خصوص تقاضای چشمگیر برای مهمات، توپخانه، سامانه‌های ضدهوایی و سلاح‌های زمین به زمین، در سال ۲۰۲۳ افزایش قابل ملاحظه‌ای داشت.
آمارهای مربوط به روسیه هر چند کامل نیستند، اما نشان می‌دهد که اقتصاد این کشور هر چه بیشتر روی جنگ و تولید تسلیحات متمرکز شده است. درآمد دو مجموعه شرکت روسی که در فهرست ۱۰۰ شرکت بزرگ جهان هستند حدود ۴۰ درصد و فروش مجموعه دولتی «روستک» به تنهایی ۴۹ درصد افزایش نشان می‌دهد.
حجم فروش شرکت‌های تسلیحاتی در خاورمیانه نیز به دلیل ادامه جنگ اوکراین و ماه‌های اول جنگ غزه در سال گذشته به‌طور متوسط ۱۸ درصد افزایش نشان می‌دهد.
حجم فروش سه شرکت اسرائیلی که در فهرست ۱۰۰ شرکت بزرگ جهان هستند در سال ۲۰۲۳ با ۱۵ درصد افزایش به ۱۳.۶ میلیارد دلار رسید.
درآمد شرکت ترکیه‌ای بایکار، تولیدکننده پهپاد، نیز به دلیل فروش این جنگ‌افزارها به اوکراین و افزایش سرمایه‌گذاری ارتش ترکیه در این زمینه ۲۴ درصد افزایش یافت.
در آسیای شرقی نیز حجم فروش چهار شرکت اسلحه سازی کره جنوبی به‌طور متوسط ۳۹ درصد و حجم فروش پنج شرکت ژاپنی نیز به‌طور متوسط ۳۵ درصد جهش داشت.
درآمد ۹ شرکت تسلیحاتی بزرگ چینی که در فهرست ۱۰۰ شرکت بزرگ جهان هستند «به دلیل کندی رشد اقتصادی» کشور فقط ۰.۷ درصد افزایش پیدا کرد با این همه حجم فروش آن‌ها روی هم رفته ۱۰۳ میلیارد دلار بود.