مصرف نان سبوس‌دار ممکن است از سرطان روده بزرگ محافظت کند در حالی که مصرف نان سفید خطرات بالقوه‌ای را به همراه دارد.
به گزارش تسنیم؛ نان، پرمصرف‌ترین ماده غذایی مورد استفاده در خانوارهای ایرانی بوده و کیفیت آن به‌صورت مستقیم بر سلامت جامعه اثر می‌گذارد. تاثیر مصرف نان کامل (دارای سبوس) در پیشگیری از ابتلا به انواع بیماری‌ها ازجمله مشکلات قلبی عروقی، دیابت، مشکلات گوارشی، سرطان‌ها، چاقی و مشکلات متابولیکی در تحقیقات بالینی متعددی اثبات شده است.
در تحقیق جدید منتشرشده در نشریه «تحولات کنونی در تغذیه»، محققان بررسی کردند که چگونه مصرف نان، خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. نان یکی از پرمصرف‌ترین مواد غذایی در سراسر جهان و غنی از مواد مغذی است بنابراین کمبود مواد مغذی در بدن را تامین می‌کند. با این حال، می‌تواند منبعی از ترکیبات مضری مانند هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای، آکریل‌آمید و آمین‌های هتروسیکلیک باشد که در فرآیند فرآوری آن تشکیل می‌شوند، شایان‌ذکر است، مواجهه زیاد با آکریل‌آمید باعث ایجاد سرطان در حیوانات می‌شود.
آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان، نان را در سال ۱۹۹۴ در فهرست مواد غذایی با «احتمال سرطان‌زا بودن برای انسان» قرار داد، با این حال، مطالعات اپیدمیولوژیک بعدی در ارزیابی ارتباط بین آکریل‌آمید و خطر ابتلا به سرطان بی‌نتیجه بوده است. علاوه بر این، بسیاری از نان‌ها دارای شاخص گلیسمی متوسط یا بالا هستند و متاآنالیزها برخی از ارتباط‌ها را بین شاخص گلیسمی رژیم غذایی بالا و خطر سرطان نشان داده‌اند، این برآوردهای خطر، اغلب کم و متناقض هستند.
در تحقیق حاضر، محققان برای بررسی ارتباط مصرف نان با خطر سرطان، پایگاه‌های داده مدلاین و پابمد را برای مطالعات هم‌گروهی آینده‌نگر مرتبط جستجو کردند. مطالعات واجد شرایط، آنهایی بودند که نسبت‌های میزان بروز یا مرگ‌ومیر، خطر نسبی، نسبت شانس یا نسبت خطر را گزارش کردند. فقط پژوهش‌هایی که نان را به‌عنوان غذای مجزا ارزیابی کرده بودند، شامل شدند و آنهایی که نان را به‌عنوان بخشی از الگوی رژیم غذایی یا گروه غذایی غلات ذکر کرده بودند، حذف شدند.
متاآنالیزی با استفاده از مطالعات پیشین انجام شد که بالاترین مصرف نان را با کمترین مصرف مقایسه کرد. از آنجایی که نسبت‌ها متفاوت محاسبه شدند، متاآنالیز اولیه محدود به تحقیقاتی بود که نسبت خطر را گزارش می‌کردند.
جستجو در پایگاه داده ۲۰۲۹ رکوردها را شناسایی کرد. به‌طور کلی، ۲۹ تحقیق برای واجد شرایط بودن پس از غربالگری عنوان یا چکیده ارزیابی شدند. از این تعداد، ۲۴ مورد معیارهای شمول را داشتند که ۱۰ مورد آن در متاآنالیز گنجانده شد. ۲۱ تحقیق از اروپا، ۲ مورد از ایالات‌متحده و یک تحقیق از ژاپن بود. در مجموع، این تحقیقات بیش از ۱.۸۸ میلیون بزرگسال را شامل می‌شد که ۶۳.۲ درصد آنان زن بودند.
در مطالعات مختلف از انواع نان‌های متفاوت استفاده و نان با عنوان تیره، غلات کامل، غیرسفید، چاودار سبوس‌دار، آرد کامل، کم فیبر یا فیبر زیاد، گندم کامل، ترد، سفید یا موارد دیگر طبقه‌بندی شد. بیشتر داده‌ها مربوط به سرطان کولورکتال (۹ تحقیق)، سرطان سینه (۶ تحقیق) و سرطان پروستات (چهار تحقیق) بود. به‌طور کلی، ۱۰۸ نسبت خطر، مرگ‌ومیر، خطر نسبی و بروز خطر گزارش شد. ۷۹.۶ درصد از نظر آماری معنادار نبودند و هیچ تحقیقی افزایش مرگ‌ومیر ناشی از سرطان را با مصرف نان گزارش نکرد.
در میان مردان یک گروه، بالاترین چارک مصرفی نان غیرسفید، ۲۱ درصد مرگ‌ومیر ناشی از سرطان کمتری نسبت به آنانی که در پایین‌ترین چارک بودند را داشتند. ۴۸ پیامد برای سرطان کولورکتال گزارش شد. افزایش مصرف نان چاودار سبوس‌دار، غیرسفید یا نان سبوس‌دار تا یک تکه در روز با کاهش چهار تا ۱۲ درصدی در بروز سرطان کولورکتال همراه بود. در مقابل، مصرف نان سفید به‌طور مداوم با افزایش خطرات، به‌ویژه برای سرطان رکتوم و روده بزرگ مرتبط بود.
در مقابل، بالاترین چارک مصرف نان با خطر ابتلا به سرطان کولورکتال در گروه ژاپنی مرتبط نبود. علاوه بر این، بیشترین میزان مصرف نان سفید با افزایش ۳۵ درصدی بروز سرطان رکتوم و ۲۲ درصدی بیشتر سرطان روده بزرگ مرتبط بود. برای سرطان سینه، پنج تحقیق، ۱۹ پیامد را گزارش کردند. ۱۶ مورد از نظر آماری معنادار نبودند، در حالی که یافته‌های خاص وابسته به هم‌گروهی بودند.
مدیکال گزارش کرد، در یک گروه، بیشترین مصرف نان با فیبر بالا با کاهش ۲۵ درصدی بروز سرطان سینه نسبت به عدم مصرف نان همراه بود. در مقابل، در گروه دیگری، مصرف روزانه نان چاودار با افزایش ۸۰ درصدی بروز سرطان سینه نسبت به کمتر از میزان مصرف روزانه همراه بود، با این حال، مصرف نان گندم کامل با سرطان سینه در این گروه ارتباطی نداشت.
مصرف نان با سرطان آندومتر، معده، ریه یا تخمدان ارتباطی نداشت. علاوه بر این، از چهار تحقیقی که مرگ‌ومیر کلی سرطان را مورد بررسی قرار دادند، تنها ۲ مورد نسبت خطر را گزارش کردند. متاآنالیز این ۲ تحقیق هیچ ارتباطی با مصرف نان سبوس‌دار نشان نداد. تجزیه‌وتحلیل‌های تکمیلی این یافته‌ها را تایید می‌کند و نشان می‌دهد که با مصرف نان غیرسفید یا سبوس‌دار، مرگ‌ومیر ناشی از سرطان ۱۰ درصد کاهش می‌یابد.
هشت تحقیق، ۱۴ نسبت خطر را برای سرطان‌های محل خاص (سرطان مری، پستان، کولورکتال و پروستات) گزارش کردند. بالاترین گروه مصرفی نان با مرگ‌ومیر یا بروز سرطان مرتبط نبود. با این حال، محدود کردن تجزیه‌وتحلیل‌ها به مطالعاتی که نان تیره، پرفیبر، غلات کامل یا گندم کامل را بررسی می‌کردند، کاهش ۱۴ درصدی در بروز سرطان را نشان داد. در مقابل، محدود کردن آنالیزها به مطالعات مشمول نان کم‌فیبر یا نان سفید منجر به افزایش ۲۱ درصدی بروز سرطان یا مرگ‌ومیر با بالاترین مصرف شد. در تحلیل‌های حساسیت، حذف هر تحقیقی بر نتایج تاثیری نداشت.
نتایج نشان داد، نان سبوس‌دار اغلب محتوای آکریل‌آمید بیشتری نسبت به نان سفید دارد. با این وجود، آنتی‌اکسیدان‌ها، فیبر و مواد فعال زیستی نان سبوس‌دار شاید از هر خطر احتمالی بیشتر باشد. علاوه بر این، نتایج ممکن است تحت تأثیر عادات غذایی منطقه‌ای، مانند مصرف بیشتر نان سفید در مناطق خاص باشد.
نتیجه‌گیری
یافته‌ها نشان می‌دهد که مصرف نان با افزایش بروز سرطان یا مرگ‌ومیر ارتباطی ندارد. حدود ۹۰ درصد از نتایج هیچ ارتباطی یا کاهش بروز سرطان یا مرگ را با مصرف بیشتر نان نشان دادند. علاوه بر این، متاآنالیز سرطان‌های محل خاص نشان داد که مصرف نان با خطر سرطان پروستات، سینه یا کولورکتال مرتبط نیست. قابل ذکر است که مصرف بالای نان غلات کامل با کاهش سرطان روده بزرگ و خطر مرگ‌ومیر کلی سرطان مرتبط است.