مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم جمهوری اسلامی، در کارزارهای انتخاباتی «تضمین» داده بود که در برابر تمام «گشتهای اجباری»، «فیلتر کردن»، «فیلترشکنبازی» و «فشارهای بیرونی» میایستد، راه «تعامل» با جهان را انتخاب و با «وفاق ملی»، مشکل پیوستن به افایتیاف را حل میکند، اما حالا که حدود چهار ماه از شروع به کار دولت چهاردهم گذشته، قانون موسوم به «عفاف و حجاب» برای سرکوب زنان در آستانه ابلاغ قرار دارد، از رفع فیلترینگ خبری نیست، ایران در آستانه تنشهای منطقهای شدید و حتی احتمال درگیری با اسرائیل قرار دارد و اظهارات عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، نشان میدهد که پیوستن ایران به افایتیاف همچنان در ابهام است.
در مقابل، دولت پزشکیان طی این مدت، با تاکید مکرر بر «ناترازی اقتصادی»، تعرفههای آب، برق و گاز را افزایش داده و از مدتها پیش زمینهسازی برای افزایش قیمت بنزین را آغاز کرده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
وزیر اقتصاد هم روز یکشنبه در برنامه زنده تلویزیونی، ضمن دفاع از این تصمیم مدعی شد: «۵۰ درصد مردم که خودرو ندارند، از پایین بودن قیمت بنزین نفع نمیبرند.» مجری برنامه در پاسخ به این ادعای وزیر اقتصاد، یادآور شد که همین گروه از مردم از تبعات افزایش قیمت بنزین نظیر گرانی سایر کالاها، آسیب میبینند.
همتی در گفتوگوی زنده تلویزیونی به این نکته نیز اشاره کرد که واردات بنزین شدیدتر شدن کسری بودجه را در پی داشته است.
پس از جلسه غیرعلنی مجلس و دولت در روز یکشنبه، فتحالله توسلی، عضو کمیسیون تلفیق و اقتصاد، خبر داد که مسعود پزشکیان در این جلسه گفته است که «کشور با ادامه فروش حاملهای انرژی با این قیمت آسیب میبیند». به گفته این نماینده مجلس، در سوی دیگر ماجرا، «برخی نمایندگان از تاثیر گرانی بنزین و حاملها بر قیمت ساير کالاها نگراناند».
بررسی سخنان مقامهای دولت چهاردهم از آغاز کار تاکنون نشان میدهد که برنامه افزایش قیمت بنزین و آمادهسازی جامعه برای این تصمیم بهطور هماهنگ در حال پیگیری است. اواخر آبانماه، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، اعلام کرد که دولت مردم را «غافلگیر» نخواهد کرد و افکار عمومی از قبل برای این تصمیم «آمادهسازی» میشود.
پیشتر حجتالله میرزایی، رئیس مرکز پژوهشهای اتاق بازرگانی ایران، هم اعلام کرده بود که مسعود پزشکیان در جلسه با اقتصاددانان خبر داده است که قیمت حاملهای انرژی، بهویژه بنزین، در سال آینده باید به اندازه نرخ تورم تعدیل شود. این فعال اقتصادی با استناد به سخنان رئیسجمهوری و لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ افزود: «قیمت بنزین سال آینده بین ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش مییابد.»
پزشکیان پیش از این نیز گفته بود اینکه بنزین با قیمت دلار آزاد خریداری و با قیمت یارانهای فروخته شود «منطق» ندارد. با این حال، او و همکارانش در دولت چهاردهم وعده دادهاند که در صورت تصمیم به افزایش قیمت بنزین، از قبل با مردم صحبت خواهند کرد. این وعده بیش از آنکه نشانهای از در نظر گرفتن حقوق شهروندی باشد، نگرانی حکومت از تکرار اعتراضهای سراسری آبان ۹۸ را آشکار میکند.
افزایش تعرفه آب، برق و گاز، بدون در نظر گرفتن مشکلات اقتصادی موجود، نیز این موضوع را اثبات میکند. از ابتدای مهرماه، تعرفه آب شمار زیادی از مشترکان با برچسب «پرمصرفی» بین ۱۰ تا ۵۵ درصد افزایش یافت. پس از آن تعرفه برق مشترکان خانگی بهطور میانگین ۳۸ درصد بیشتر شد. قیمت گاز مایع نیز طی روزهای اخیر نزدیک به دو برابر افزایش پیدا کرد. به طوری که طبق اعلام مدیر هماهنگی امور گازرسانی شرکت ملی گاز، سال گذشته تعرفه هر مترمکعب گاز در دو پله ۱۱ و ۱۲ حدود ۶شش هزار تومان بود، اما امسال این مبلغ به ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان رسید.
افزایش نرخ حاملهای انرژی و پافشاری دولت چهاردهم بر افزایش قیمت بنزین، واکنشهای زیادی در پی داشت و حتی صدای برخی حامیان دولت را نیز درآورد. برخی کاربران شبکههای اجتماعی یادآور شدند پزشکیان همان اندازه که در برابر حجاب اجباری، فیلترینگ، تعامل با جهان و افایتیاف منفعلانه عمل میکند، برای افزایش نرخ حاملهای انرژی اصرار دارد تا به قول خود، بحران «ناترازی» و کسری بودجه را چاره کند.
دادههای رسمی نشان میدهد کسری بودجه دولت در نیمه اول سال ۱۴۰۳ از ۶۵۰ هزار میلیارد تومان فراتر رفته است.