او با تحصیلات عمیق در نجف اشرف و تألیفات متعدد، به عنوان یک عالم بزرگ و مربی فاضل شناخته می‌شد. «افتخار العلماء» نه تنها در عرصه علم و ادب، بلکه در تربیت نسل‌های جدیدی از فقیهان و دانشمندان نیز نقش بسزایی ایفا کرد. آثار او همچون ترجمه کتاب‌های مهم دینی و تأسیس انجمن‌های علمی، نشان‌دهنده‌ی تعهد او به گسترش معارف اسلامی است. زندگی و فعالیت‌های او همچنان الهام‌بخش بسیاری از پژوهشگران و علاقه‌مندان به علوم دینی است.
حجت الاسلام و المسلمین سعادت حسین خان در تاریخ ۲۱ صفر ۱۳۵۲ هجری در «امهت» بخش سلطانپور ایالت یو پی [اوتار پرادش] هندوستان چشم به جهان گشود. پدر او «منور حسین خان» نام داشت. سعادت حسین بین مردم با لقب «افتخار العلماء» شناخته می‌شد. پدر و مادرِ «افتخار العلماء» او را «فقیر حسین» نام نهاده بودند که نشان از ارادت و محبت خاص آنها به امام حسین (ع) می‌باشد. او با همین نام در خانه و وطن خود مشهور شد. بعد از اتمام دروس ابتدایی برای ادامه تحصیل به لکهنو رفت و در مدرسه‌ی «ناظمیه»، استاد وی جناب «مولانا سید هادی حسن» نام او را به «سعادت حسین» تغییر داد و بعد از آن با همین نام شناخته می‌شد.
جناب «افتخار العلماء» از یک خانواده زمیندار و دارای املاک بود. جدّ او مالک ۵۹ روستا بود. وقتی در سال ۱۸۵۷ میلادی با انگلیس جنگ درگرفت، مردم «سلطانپور» در صف مقدم جنگ بر ضد انگلیسی‌ها بودند و جدّ پدری جناب «افتخار العلماء»، «بختاور حسین»، نیز از جمله سردمداران جنگ بود. انگلیسی‌ها «امهت» را به توپ بستند و تمام زمین‌های جد بزرگ جناب «افتخار العلماء» را تصاحب کردند.
عموی جناب «افتخار العلماء»، «بختاور علی خان»، او را تشویق به یادگیری علوم دینی کرد و او نیز با کمال میل آن را پذیرفت. وی در سال ۱۹۲۰ میلادی برابر با ۱۳۴۰ هجری از وطن خود به سوی لکهنو، شهر علم و اجتهاد، سفر کرد و تحت اشراف «ناصر الملت» به یادگیری علوم و معارف دینی پرداخت. تحصیلات اولیه را در «جامعه ناظمیه» گذراند و بعد از آن در شیعه عربی کالج، سلطان المدارس و دانشگاه لکهنو از اساتید بزرگ کسب فیض نمود. جناب «ناصر الملت» به او لطف خاصی داشت و علاوه بر تهیه لوازم ضروری زندگی، تمام مقدمات و وسایل تعلیم وی را نیز فراهم می‌نمود.
این عالم هندی در دوران طلبگی، مجله «الصراط» را نیز به خوبی اداره می‌کرد. به پیشنهاد مولانا محسن نواب، میرزا احمد حسن و مولانا محمد سعید عبقاتی برای کسب مهارت در ادبیات عرب، و به سرپرستی نصیر الملت، انجمن «نادی الادباء» را تأسیس نمود که در آن هر هفته افاضل و بزرگان جامعه ناظمیه و جامعه سلطانیه دور هم جمع می‌شدند و مقالات عربی را قرائت می‌کردند. او علاوه بر آن، مجله‌ی عربی «الادیب» را نیز راه‌اندازی نمود.
«افتخار العلماء» بعد از فارغ التحصیل شدن، از لکهنو به حیدر آباد رفت و در آنجا به عنوان معلم بچه‌های یکی از بزرگان شهر مشغول به تدریس و آموزش شد. پدر آن بچه‌ها وقتی اخلاص، اهتمام و جدیت او را در این امر دید، توجه و لطف بیشتری به وی کرد تا جایی که او را به عنوان یکی از افراد آن خانواده به حساب می‌آورد. وقتی جناب «افتخار العلماء» صحبت از رفتن به نجف اشرف می‌کرد، رئیس حیدر آباد به هیچ وجه حاضر نبود از وی جدا شود. وقتی رئیس، شوق و اشتیاق فراوان او را برای رفتن و تحصیل در نجف دید، متاثر گشته و خود وسایل و مقدمات سفر او را به نجف مهیا نمود. بعد از آن «افتخار العلماء» احساس قلبی خود را در قالب شعری بیان نمود... [به فیلم ضمیمه شده مراجعه شود.]
«افتخار العلماء» در ماه رجب سال ۱۳۵۲ هجری راهی نجف اشرف گردید و در بارگاه ملکوتی باب العلم به مدت پنج سال از محضر اساتید بزرگ و مشهور کسب فیض نمود و در درس خارج اساتید برتر نیز شرکت می‌نمود. او در طول مدت سکونت در نجف کارهای مهمی همچون تألیف، تصنیف و ترجمه کتب مختلف را انجام داد. به عنوان مثال کتاب توضیح المسائل آیت الله العظمی سید ابو الحسن اصفهانی را به زبان اردو ترجمه کرد که با نام «وسیلة النجاة» در نجف اشرف به چاپ رسید. همزمان کتاب مقتل «ابصار العین فی انصار الحسین» را نیز به زبان اردو ترجمه نمود و کتاب «تحقیق حق» را نیز تألیف کرد.
از اساتید مشهور او می‌توان آیت الله شیخ ابراهیم رشتی، آیت الله شیخ عبد الحسین رشتی، آیت الله سید حسن بجنوردی، آیت الله میرزا باقر زنجانی، آیت الله سید جواد تبریزی، آیت الله شیخ ضیاء الدین عراقی، آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی را نام برد.
اجازات علمای اعلام برای جناب «افتخار العلماء» نشان‌دهنده‌ی مقام و صلاحیت علمی او است. وی از علمای بزرگی همچون آیت الله محسن حکیم، آیت الله شهاب الدین مرعشی، امام خمینی، آیت الله سید محمد رضا گلپایگانی دارای اجازات بود.
او دارای تصنیفات و تألیفات زیادی است که شامل کتاب ۸ جلدی «ضیاء العین» درباره زندگی «علامه میر حامد حسین» صاحب «عبقات الانوار» است که تا اکنون ۷ جلد آن به چاپ رسیده است. از دیگر آثار او می‌توان به این موارد اشاره کرد: مصائب الشیعه، ترجمه احقاق الحق، گناهان کبیره، مواعظ مسجد کوفه، عظمت شهدای کربلا، ترجمه‌ی رساله‌ی حقوق امام سجاد (ع)، قول جلیل در رد کتاب اسماعیل (مذهب بوهره در آیینه حقیقت)، خلاصه نزهه اثنا عشریه، خلاصه تقلیب المکائد مفتی محمد قلی طاب ثراه، خلاصه کتاب عماد الاسلام غفران مآب، ترجمه غیبت نعمانی.
«افتخار العلماء» علاوه بر تألیف و تصنیف، هزاران فقیه، عالم، ادیب، دانشمند و شاعر را نیز تربیت کرده است. از بین شاگردان او می‌توان این افراد را نام برد: امیر العلماء مولانا حمید الحسن لکهنوی؛ مولانا روشن علی خان؛ مولانا محمود الحسن خان؛ سعید الملت مولانا محمد سعید؛ مولانا میرزا محمد عالم؛ مولانا سید محمد اصغر؛ مولانا محمد حسین خان نجفی؛ مولانا سید علی ناصر سعید عبقاتی؛ مولانا ضیاء الحسن موسوی عبقاتی؛ مولانا افتخار انصاری کشمیری؛ مولانا میرزا محمد اطهر؛ مولانا بیدار حسین زیدی؛ مولانا سید عمران حیدر؛ مولانا سید احمد مظلوم فرماندار سابق جارکند؛ مولانا شمشاد حسین مقیم نروژ؛ مولانا منتظر مهدی؛ علامه سید علی اختر رضوی شعور گوپال پوری؛ حاکم محمود آباد راجا امیر محمد.
«افتخار العلماء» در طول حیات خود با ادارات و ارگان‌های زیادی مرتبط بود و همکاری می‌کرد. او دارای سمت‌ها و عناوین مختلفی بوده است که برخی از آنها عبارتند از: مدیر دانشکده‌ی وثیقه عربی در فیض آباد؛ ممتحن بخش دینیات دانشگاه علیگر؛ عضو هیئت موسسات کالج شیعه جونپور؛ مدیر مجلس انتظامیه مدرسه ایمانیه ناصریه جونپور؛ عضو هیئت موسسات کالج شیعه لکهنو؛ مدیر دانشکده‌ی عربی شیعه در لکهنو؛ عضو هیئت امنای مدرسه الواعظین؛ ممتحن الواعظین؛ مسئول نظارت بر مجله‌ی «الواعظ»؛ مدیر مجلس علما؛ مسئول نظارت بر حوزه‌ی علمیه‌ی مظفر نگر.
او اواخر عمر خود را به همراه داماد بزرگ خود آقای «صغیر احمد خان» در منطقه‌ی «رستم‌نگر» لکهنو گذراند. نوه‌های او مولانا ظهیر احمد خان افتخاری و مولانا محمد مهدی خان افتخاری میراث علمی وی را حفظ کرده‌اند.
در نهایت، در روز ۳۰ ذی الحجه ۱۴۰۹ هجری قمری برابر با ۳ آگوست ۱۹۸۹ میلادی این آفتاب علم و هنر غروب نمود و دعوت حق را لبیک گفته و به سوی او شتافت. جمعیتی زیاد از مؤمنان و دوستداران او در محل سکونت وی حاضر شدند و روز بعد ساعت ۹ صبح جنازه‌اش را به میدان «شبیه نجف» لکهنو آوردند. سه مرتبه بر جنازه‌اش نماز برگزار گردید: اولین نماز به امامت تاج العلماء (مولانا محمد ذکی) در میدان «شبیه نجف» اقامه گردید؛ دومین نماز به امامت امیر العلماء (مولانا حمید الحسن) در «حرم کاظمین» لکهنو اقامه شد که «روح الملت مولانا سید علی ناصر سعید عبقاتی» درباره مصائب اهل بیت (علیهم السلام) سخن گفت؛ سومین نماز نیز به امامت مولانا «محمد حسین نجفی» در مسجد جامع «امهت» بخش سلطانپور اقامه گردید.
جنازه‌ی او پس از تشییع در حسینیّه‌ی «بخشی خان» امهت به خاک سپرده شد. مراسم چهلمین روز درگذشت او در سلطانپور برگزار گردید که سفیر جمهوری اسلامی ایران جناب آقای ابراهیم بهنام دهکردی نیز شرکت داشت. سخنران جلسه خطیب بزرگوار جناب مولانا میرزا محمد اطهر بود. همچنین معاون اول سفیر ایران در دهلی نو درباره شخصیت جناب «افتخار العلماء» در مراسم لکهنو سخنرانی کرد.
منبع: نجوم الهدایه، تحقیق و تألیف مولانا سید غافر رضوی فلک چهولسی و مولانا سید رضی زیدی پهندیروی، ج ۳، ص۱۸۱ - دانشنامه اسلام مرکز بین المللی میکرو فیلم نور دهلی