جوان آنلاین: در استان بوشهر ۳۵۰ مزرعه پرورش میگو وجود دارد که زمینه اشتغال چند ده هزار نفر را به صورت مستقیم و غیرمستقیم فراهم کرده است. این در حالی است که به باور کارشناسان و فعالان صنعت میگوی پرورشی استان، رکود در صادرات، ضعف زیرساخت‌های مورد نیاز به‌ویژه در زمینه تأمین برق و آب، جلوگیری از واردات مولد، پرداخت نشدن تسهیلات برای توسعه و مکانیزه کردن طرح‌ها، مشکلات بیمه استخر‌ها و نیروی کار و محاسبه نرخ برق مصرفی با تعرفه کشاورزی در واحد‌های فرآوری میگو از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی این صنعت اشتغالزا در استان به حساب می‌آید. در همین راستا سید ابراهیم موسوی از فعالان این عرصه در گفت‌وگویی با «جوان» به نقد شرایط موجود پرداخته است.
فرایند تولید میگو به چه صورت است؟
تولید و پرورش میگو تقریباً از ابتدای سال آغاز شد و تا مهرماه ادامه دارد، اما هرچه از سمت شمال به سمت جنوب استان بوشهر می‌رویم، مدت زمان تولید بیشتر می‌شود و این موضوع به‌دلیل شرایط جوی پیش می‌آید. مراحل آماده‌سازی مزارع پرورشی جزء کار‌های سخت و طاقت‌فرسا در تولید این آبزی محسوب می‌شود که عمدتاً تا قبل از نیمه اردیبهشت‌ماه باید انجام شود. کار‌هایی مانند شخم‌زنی، آهک‌ریزی و تعمیرات باید تا اواخر خردادماه به پایان برسد و آماده لارو‌ریزی شود. این‌درحالی است که امسال ذخیره‌سازی لارو (میگوی نوزاد) به‌دلیل مشکلاتی دچار بحران شد، چون آن اندازه که مزارع پیشرفت کاری دارند، تولیدکننده‌های لارو پیشرفت ندارند.
یعنی لارو کم است؟
کم است ولی برخی تولیدکنندگان لارو هم با ایجاد تأخیر در فرایند تولید، به‌دنبال بهانه برای افزایش قیمت لاروی تولیدی هستند تا سود بیشتری کسب کنند، درحالی‌که با این کار، تولیدکنندگان میگو را با چالش‌های بسیاری مواجه می‌کنند. مشکل دیگر این است که بعضاً مجوز تولید لارو به افرادی داده می‌شود که صلاحیت حرفه‌ای ندارند و اینگونه است که ما دچار مشکل می‌شویم.
بخشی از لارو‌ها هم وارداتی هستند، قیمت آنها چطور است؟
قبل از هر چیز باید بگویم یکی از مشکلات فعالان صنعت پرورش میگو استفاده از لاروی نامرغوب است که عمدتاً وارداتی هستند. کاغذبازی و وجود قوانین متعدد و دست‌وپاگیر در زمینه‌های مختلف ازجمله بیمه، دارایی، امور اراضی، شیلات و دامپزشکی سبب شده است مسیر پرسنگلاخی پیش‌پای تولیدکننده قرارگیرد.
اداره تأمین اجتماعی از ما صورتحساب مالی می‌خواهد، اداره دامپزشکی مجبورمان می‌کند لارو‌ها را بیمه کنیم و اداره امور اراضی می‌گوید باید هر مزرعه یک کارشناس داشته باشد؛ اینها فقط بخشی از مشکلات پرورش‌دهندگان میگو در بوشهر است که زمینه‌ساز سردرگمی و تحمیل هزینه مالی و معنوی زیاد به فعالان این حوزه شده است.
تأخیر در ذخیره‌سازی لارو سبب افزایش زمان ماندگاری آنها در حوضچه‌های پرورش میگو شده و با سرد شدن هوا، مزارع خسارت‌های زیادی متحمل می‌شوند.
در نهایت و خروجی کار، سود دهی پرورش میگو خوب است؟
وقتی کاری مشکلات زیادی داشته باشد به منزله وجود هزینه‌های جانبی زیاد است. افزایش سرسام‌آور هزینه خوراک و عوامل دیگر عملاً سودآوری این محصول را از بین برده است. مزرعه‌ای که در گذشته خوراک آن سالانه با ۱۴ میلیارد ریال تأمین می‌شد، اکنون با ۳۰ میلیارد ریال هم نمی‌توانیم هزینه‌ها را تأمین کنیم، بنابراین ما فقط مشغول کاریم، اما درآمدی نداریم که بتوان عنوان «سود» را به آن اطلاق کرد. در اوضاع اقتصادی کنونی، دسترسی نداشتن به منابع مالی مورد نیاز تولیدکنندگان، مانع بزرگ دیگری است که بانک‌ها و اداره شیلات خود را متعهد به رفع آن نمی‌دانند تا بلکه بخش مهمی از مشکلات مزرعه‌داران رفع شود.
نوسانات و قطعی برق هم به مزارع آسیب می‌رساند؟
تأمین آب و برق مورد نیاز سایت‌های پرورش میگو از دیگر چالش‌های فعالان این صنعت در استان بوشهر است. انتقال خطوط برق و شبکه آب تا پای مزارع برعهده سرمایه‌گذاران بخش میگو گذاشته شده است، درحالی‌که انتظار می‌رود تأمین زیرساخت‌های تأسیساتی ازسوی دولت انجام شود. نوسان در جریان برق که گاه و بیگاه اتفاق می‌افتد، خسارت‌های زیادی به ما تحمیل کرده است. چند وقتی می‌شود که اعلام کرده‌اند باید ژنراتور برق اضطراری را هم خودمان تأمین کنیم، اما بعد از کلی تلاش و پیگیری تنها توانستیم یک دستگاه تأمین کنیم. این درحالی است که مزرعه من به سه دستگاه ژنراتور نیاز دارد.
میگویی که با هزار زحمت به دست می‌آید، از سوی صادرکننده به قیمت بسیار نازل از ما خریداری می‌شود و به‌دلیل مشکلات موجود به کشور واسطه یعنی ویتنام و تایلند صادر و آنجا هم با بسته‌بندی و نام دیگر کشور‌ها به چین فرستاده می‌شود. به همین دلیل سود چندانی نصیب ما نمی‌شود.
آمار‌ها نشان می‌دهند بیش از نیمی از میگوی تولیدی ایران متعلق به بوشهر است، آیا باز هم معتقدید وضعیت خوب نیست؟
ما نمی‌توانیم به شرایط موجود خوش‌بین باشیم. در کنار تمام ظرفیت‌های موجود و زیرساخت‌های مناسب، ورود بیماری‌های مختلف به سایت‌های پرورشی، تهدیدی جدی برای تولید و آینده این صنعت به شمار می‌آید. امسال در ۱۲ مجتمع پرورشی ۶هزار و ۱۰۰ هکتار از اراضی ساحلی استان بوشهر زیر کشت میگو رفته است و پیش‌بینی می‌شود حدود ۱۵هزار تن میگو از این مزارع برداشت شود. برآورد‌ها نشان می‌دهد تولید سالانه میگو در بوشهر به نسبت سال‌های گذشته کاهش یافته است و اگر تدابیر لازم برای کنترل بیماری‌ها اتخاذ نشود، در سال‌های آینده نیز با کاهش بیشتری در تولید مواجه خواهیم بود. آنطور که همکارانم می‌گویند با ورود بیماری‌ها به سایت‌های پرورشی، تولید میگو به چالش کشیده شده است. این موضوع نگرانی‌های زیادی را در میان تولیدکنندگان و فعالان این حوزه ایجاد کرده است. برای مقابله با بحران موجود و جلوگیری از گسترش بیماری‌ها در مزارع پرورشی، نیاز به اتخاذ تدابیر جامع و کارآمد است.
البته چند روز قبل هم مسئول اداره توسعه میگو اداره کل شیلات استان بوشهر با تأکید بر اینکه ورود بیماری به مزارع پرورش میگو باعث کاهش میزان تولید شده است، گفته بود بیماری یک چالش جدی در صنعت پرورش میگوست و این وضعیت نیاز به رعایت مدیریت بهینه در مراکز تکثیر و پرورش دارد. ضمن اینکه توجه به دستورالعمل‌ها و ارتقای دانش فنی برای کاهش مخاطرات بیماری‌ها و بهبود کیفیت تولید بسیار مهم است.