علیرغم دهه‌ها جو منفی، F-35 Lightning II نه تنها پیشرفته‌ترین جت جنگنده تاکتیکی جهان است، بلکه وقتی هزینه های صرف هر فروند در نظر گرفته می شود، جنگنده ای مقرون به صرفه‌ نیز هست.

به گزارش روزیاتو، این ممکن است عجیب به نظر برسد، با توجه به تعداد زیاد تیترها و مقالات با هیجانی که می‌گویند بودجه این جت بیش از حد برنامه ریزی ها بوده و ۲ تریلیون دلار در طول عمر خود هزینه خواهد داشت (یک رقم قابل توجه که به نظر می‌رسد بدون هیچ بررسی دقیقی ذکر شده است).

F-35 ارزان تر از جنگنده های نسل چهارم است

به شکلی باورنکردنی، F-35 ارزان تر از بسیاری از رقبای نسل چهارم خود است. در اواسط سال ۲۰۲۴، دیفنس نیوز گزارش داد که هزینه F-35 های جدید (برای نسخه های ۱۵ تا ۱۷) به طور میانگین، برای هر واحد F-35A (نسخه نیروی هوایی) ۸۲.۵ میلیون دلار، F-35B (نسخه STOVL) ۱۰۹ میلیون دلار و برای F-35C (نسخه ناونشین) ۱۰۲.۱ میلیون دلار بوده است (توجه داشته باشید که نسخه های آینده ممکن است هزینه های متفاوتی داشته باشند).

این اعداد کمتر از هزینه تخمینی جنگنده نسل پنجم J-20 Mighty Dragon چین است (۱۱۰ میلیون دلار) – اگر چه موتورهای جدید پنهانکار آن هنوز اضافه نشده اند. به گفته مجله نیروهای هوایی و فضایی، F-35A متعلق به نیروی هوایی هزینه کمتری نسبت به F-15EX Strike Eagle II دارد.

این بدان معناست که F-35 ارزان تر از دو جنگنده اصلی اروپایی است – داسو رافال فرانسوی در سال ۲۰۲۳ حدود ۱۲۵ میلیون دلار به ازای هر فروند هزینه داشته و تایفون یوروفایتر حدود ۱۲۴ میلیون دلار برای نسخه صادراتی هزینه دارد (اگرچه AeroTime مدعی است که ممکن است فقط ۵۰ میلیون دلار برای مشارکت کنندگان در این برنامه مانند انگلستان و آلمان هزینه داشته باشد). ممکن است این تخمین‌ها برای Ralafe و Eurofighter در بالاترین سطح قرار داشته و این عدد می تواند حدود ۱۰ میلیون دلار یا در همین حدود از عدد اعلام شده کمتر باشد.

برآورد قیمت ساب گریپن سوئدی در منابع مختلف بسیار متفاوت است، اما احتمالاً بین ۶۰ تا ۸۵ میلیون دلار باشد. F-35 گران‌تر از F/A-18 Super Hornet نیروی دریایی و F-16 Fighting Falcon Block 70 است. همچنین جنگنده نسل پنجمی ایالات متحده بسیار گران‌تر از جت‌های جنگنده روسیه است، اما این جت‌های جنگنده احتمالاً شباهت‌های بیشتری با جنگنده های نسل چهارم پایین رده ایالات متحده دارند تا با F-35.

نیروی هوایی روسیه علیرغم قدرت و برتری عددی قابل توجهش، در ایجاد برتری هوایی بر اوکراین شکست خورده و در نابود کردن شبکه دفاع هوایی اوکراین و انجام ماموریت های نفوذ ناکام مانده است در حالی که اسرائیل مدعی شده بارها از اف-۳۵ های خود در عملیات های موفق و بدون تلفات استفاده کرده است. وزارت دفاع بریتانیا اخیراً اعلام کرده که نیروی هوایی روسیه اکنون بیشتر در نقش توپخانه هوایی استفاده می شود.

لازم به ذکر است که هزینه‌های F-35 که مقایسه می‌شوند فقط هزینه‌های خام هر فروند هستند – نه هزینه‌های عملیاتی، هزینه های روزافزون مربوط به آموزش پرسنل جدید برای کار کردن با آن ها، یا هزینه توسعه زیرساخت های جدید مورد نیاز برای دوام امکان استفاده از این جنگنده ها.

F-35 به طور قابل توجهی از سایر جنگنده ها بهتر است

اما مقایسه F-35 با هر جنگنده نسل ۴ یا ۴.۵ دیگری نامناسب است، زیرا به وضوح در یک لیگ متفاوت است. این مقایسه مانند مقایسه قیمت تویوتا کرولا با فراری است.

«علی‌رغم هزینه‌های عملیاتی بالاتر، هر نیروی هوایی که اجازه ارزیابی F-35 را مستقیماً در برابر رقبای اروپایی و آمریکایی خود داده است، در نهایت F-35 را انتخاب کرده است – قابلیت عملیاتی در حریم هوایی مورد مناقشه به وضوح در کلاس متفاوتی قرار دارد. » – پروفسور جاستین برانکس

طبق گزارش الکس هولینگ از سند باکس نیوز، F-35 به طور مداوم در تمرینات در ایالات متحده (مانند Red Flag) از سایر جت های جنگنده پیشی گرفته است. نسبت شکست گزارش شده برای این جنگنده ۲۰:۱ یا حتی بهتر بوده که عددی بسیار قابل توجه است. این نرخ پیروزی در برابر مجموعه ای از جنگنده های نسل چهارم (مانند F-16، F15، Typhoon Eurofighter) بدست آمده است.

این امر F-35 را پس از F-22 Raptor که به طور خاص برای تسلط هوا به هوا طراحی شده بود، در رتبه دوم قرار می دهد. در حالی که F-35 به عنوان یک جنگنده چند منظوره با در نظر گرفتن نبرد هوا به هوا طراحی شده بود، تمرکز اصلی طراحی آن نبرد هوا به هوا نبود (تمرکز اصلی در طراحی این جنگنده نقش تهاجمی بوده است).

اگر چه امروز جت F-35 یک جنگنده فوق العاده است، هنوز یک پلتفرم بالغ نیست. ایالات متحده دائماً در حال سرمایه گذاری و ارتقاء این جنگنده بوده و بلوک ۴ در حال ارتقا آن به سطح دیگری از توانایی هاست. روزآمدسازی تکنولوژی Refresh 3 به دلایل اشتباهی در اخبار خبرساز شده است. آنچه که اغلب در این بحث گم می شود این است که پس از تکمیل ارتقاء، توانایی این جت جنگنده تا چه مقدار بهبود خواهد یافت.

در مورد میزان آمادگی پایین F-35 صحبت بسیار بوده است، اما این لزوماً به خاطر خود جت نیست. بر اساس گزارش پاسخگویی دولت (که داده های آمادگی اف-۳۵ از آن بدست می آید)، این عملکرد ضعیف تا حدی به دلیل عقب ماندگی خدمات در توسعه زیرساخت های مورد نیاز برای این جت و همچنین عوامل دیگری مانند آموزش ناکافی و اتکای بیش از حد به پیمانکاران است. این گزارش می گوید که اگر این مشکلات برطرف شود، آمادگی جنگنده اف-۳۵ مشابه یا بهتر از سایر جنگنده های موجود در زرادخانه ایالات متحده خواهد بود.

چرا کشورهای بیشتری F-35 نمی خرند؟

اما اگر F-35 واقعاً پادشاه بلامنازع آسمان هاست (همراه با رپتور)، و اگر واقعاً یک قیمت مقرون به صرفه دارد، پس چرا کشورهای بیشتری آن را نمی خرند؟ پاسخ ساده است: کشورهای زیادی باقی نمانده اند که بتوانند آن را خریداری کنند (انتظار می رود پرتغال نیز بزودی این جنگنده را خریداری کند و اسپانیا احتمالاً در نهایت آن را برای جایگزینی Harrierهای قدیمی خود خریداری خواهد کرد).

سوئد و فرانسه صرف نظر از اینکه جت بهتری در بازار بین المللی وجود دارد یا خیر، به خرید جنگنده های بومی اهمیت می دهند. برای خرید این جت، یک کشور باید متحد نزدیک و قابل اعتماد ایالات متحده باشد – ترجیحاً عضو ناتو یا متحد اصلی غیر ناتویی باشد. یکی دو جین کشور در خاورمیانه درخواست خرید آن را داده اند، اما ایالات متحده به دلایل مختلف از فروش F-35 به این کشورها خودداری کرده است.