به گزارش خبرنگار ایکنا، مقاله دوم از روز نخست نوزدهمین نشست تخصصی شورای عالی قرآن روز گذشته چهارشنبه 7 آذرماه با مدیریت جلسه سیدعباس انجام؛ پیشکسوت قرآنی و از سوی حجت‌الاسلام و المسلمین نورالدین زندیه و سعید وحیدی‌مهر، دو تن از کارشناسان قرآنی ارائه شد.
عنوان مقاله ارائه شده از سوی این دو کارشناس «مفهوم‌شناسی تبلیغ رسالات‌الله در قرآن کریم و روایات اهل بیت(ع) با تأکید بر خشیت الهی» بود که در ابتدا حجت‌الاسلام زندیه با اشاره به تأکیدات مقام معظم رهبری، این امر را از جمله دغدغه‌های معظم‌له بیان کرد و بر این نکته صحه گذاشت که آنچه در این فرصت ارائه می‌شود، تنها بیان خواسته‌های ایشان از جامعه قاریان قرآن است.
وی ادامه داد: در باب انتقال درست مفاهیم و پیام‌های قرآنی از سوی قاری باید به هشت اصل که یک قاری قرآن ملزم است، واجد آنها باشد، اشاره می‌کنیم، چرا که مقام معظم رهبری با اشاره به آیه «الذین یبلغون رسالات‌الله ...» تلویحاً اشاره به این مهم داشتند که قاری قرآن باید دارای خصوصیاتی باشد که احتمالاً این هشت اصل که در ادامه به آن پرداخته خواهد شد، مبیّن آنهاست.
زندیه تصریح کرد: آنچه که در باب خصوصیات یک قاری مبلغ بیان می‌شود، مبنایش خود قرآن است و ما قصد نداریم آن را تفسیر کنیم، اما پیش از این باید به یک تقسیم‌بندی قرآنی اشاره کرد و آن اینکه نخستین جامعه مبلغان الهی خود انبیاء هستند و گروه دیگر را پیروان انبیای الهی به خود اختصاص می‌دهند.
این پژوهشگر قرآنی ادامه داد: ما در قرآن با دو دسته از مؤمنان روبرو هستیم یکی مؤمن آل‌یاسین و دیگر مؤمنان آل‌فرعون(طاغوت زمان) و براساس میزان از درجه اعتقاد و اعتبار آنها به هر دو دسته، پایان هر کدام که به مرگ ختم شود، حتی تلقی مؤمنان آل فرعون هم این است که ایشان شاهدان(گواهان امت خود هستند) و در مسیری که به آن ایمان دارند در صورت مرگ، شهید شده‌اند.
وی افزود: با این وجود مؤمن آل یاسین صرف نظر از باورهای خود در پیشگاه خدا دارای اکرام است و از مکرمین درگاه الهی محسوب می‌شود، فضیلتی که خدا آن را به هر کسی عطا نمی‌کند.
زندیه با اشاره به اینکه حالا باید دید که در زمینه رسالات‌الله اساساً باید چه چیزی تبلیغ شود؟ گفت: این مهم را یک قاری قرآن به عنوان مبلغ رسالات‌الله که در زمره مؤمنان آل یاسین قرار می‌گیرد، باید در نظر داشته باشد که اساس دین اسلام بر ساختن است و در راهی که در آن قدم می‌گذارد، باید به مسیری منتهی شود که خود و مخاطبانش را به توحید رسانده و موجب شود که همگی آنها رنگ قرآنی پیدا کنند، اما اینکه با چه سازوکاری و با چه مدلی باید به این مهم دست پیدا کند، امری است که باید به آن پرداخت تا جایی که به این واسطه تمامی نظامات اجتماعی، اقتصادی جامعه تا سبک زندگی مردم را درنوردیده و در تمامی آنها سبک زندگی قرآنی حاکم شود. این نخستین اصل در وجود یک قاری است که باید شخصیت او جنبه تبلیغی داشته باشد و نه اینکه صرف یک خواننده قرآن باشد.
وی ادامه داد: در باب خصوصیت و ویژگی دوم باید به این مهم اشاره کرد که مدلی که برای این کار انتخاب می‌شود، باید در امتداد راه انسان‌سازی و ایجاد جمع‌های ایمانی باشد که در آن همگی رنگ قرآنی به خود گیرند و این امر بسیار مهم است؛ نگاهی که در این زمینه وجود دارد از کل به جزء است، یعنی این باورمندی که اگر جامعه ساخته شده و قرآنی شود، انسان‌های آن جامعه نیز براساس تربیت قرآنی پرورش خواهند یافت. بنابراین خصوصیت دوم یک قاری، رسالت انبیاءگونه اوست.
حجت‌الاسلام زندیه اظهار کرد: اتصال به خدا از جمله خصوصیات دیگر قاری است، شکل و شمایلی نبوت‌گونه درست به مثابه اینکه او خود پیامبر است، منتها با این تفاوت که به او وحی نمی‌شود، او باید در خود روحیه خبرآوری و بشارت را زنده کرده و به شکلی رفتار کند که مردم عطش شنیدن کلامش را داشته باشند درست مانند زمانی که قرار است خبر نو و تازه‌ای بشنوند.
وی تصریح کرد: امانتداری خصوصیت دیگر یک قاری است، همچنانکه در سوره «شعرا» می‌خوانیم که پیامبر اینگونه خود را معرفی می‌کند که «انی لکم رسول امین»، در اهمیت جایگاه امانتداری همین بس که پیامبر برای اینکه امین بودن خود را به اثبات برسانند، 40 سال مداومت کردند و رسالت ایشان 23 سال طول کشید.
این پژوهشگر قرآنی افزود: درست است که قاری به ظاهر قرآن را می‌خواند و مخاطب را با مجموعه‌ای از الفاظ و معانی مواجه و آشنا می‌کند، اما بیان او باید آنقدر نافذ باشد که به نوعی ابلاغ به دل مخاطب صورت گیرد، این امر پنجمین خصوصیت یک قاری مبلغ است.
وی گفت: متأسفانه بعضاً در جامعه شاهد این مسئله هستیم که قاریان در امر تلاوت بیشتر از اینکه واسط و واصل مخاطب به کلام وحی باشند، اصطلاحاً سنگ خود را به سینه می‌زنند و درصدد دعوت جامعه به خود هستند نه به خدا در حالی که باید به این نکته اشاره کنیم که کارکرد قاری و آیاتی که او تلاوت می‌کند در راستای دعوت جامعه به خداست و این خصیصه ششمین ویژگی قاری را شامل می‌شود.
زندیه با اشاره به خشیت به عنوان مهمترین ویژگی قاری ادامه داد: هفتمین ویژگی خشوع و تواضع قاری است، او باید در مسیری که آن را برای پیمودن انتخاب کرده است، از هر گونه کبر و غرور پرهیز کند که البته طبیعی است و به هر میزان پیشرفتی که حاصل می‌شود، چنین حالاتی شاید به سراغ او بیاید، اما این نکته را نباید نادیده بگیرد که میزان اثرگذاری تلاوت او و کیفیت انتقال مفاهیم قرآنی بر مخاطب با تواضع و فروتنی او نسبت مستقیم دارد.
وی در پایان گفت: معامله با خدا و اینکه قاری همواره این امر را به عنوان یک اصل در نظر داشته باشد که خداوند برای او بس است، در مسیر امر مقدس تلاوت قرآن به او کمک خواهد کرد. قاری به عنوان یک مبلغ تنها باید به انتقال آنچه معرفت الهی است به مخاطب خود کوشا باشد و در افکار او انتفاع مالی و شخصی ملاک نباشد، چرا که در غیر اینصورت قرائت او از خلوص لازم برای اثربخشی به مخاطب برخوردار نیست و این امر هشتمین خصوصیت بارز یک قاری در امر تلاوت و تبلیغ رسالات‌الله است.
این گزارش حاکی است، در ادامه ارائه این مقاله سعید وحیدی‌مهر؛ دیگر ارائه‌کننده این مقاله نیز با اشاره به اینکه در طول تاریخ نمونه‌های بارزی از یک قاری به عنوان مبلغ رسالات‌الله را می‌توان مثال زد، گفت: مصعب بن عمیر در صدر اسلام از جانب پیامبر برای تبلیغ دین به مناطق گوناگونی اعزام شد.
وی ادامه داد: مصعب جوانی رعنا، خوش‌منظر با الحانی خوش بود که توانست با تقویت و اجرای هشت اصلی که به آن اشاره شد در صدر اسلام به توفیقاتی در تبلیغ دین اسلام نائل شود و البته نمونه بارز دیگر این امر را می‌توان جعفر بن ابیطالب عنوان کرد که توانست با منظری زیبا، صوتی خوش در بارگاه نجاشی؛ پادشاه حبشه در حالیکه او شاید چندان اشرافی به کلام وحی نداشته باشد، با همان لحنی زیبا و خوش، دل او را برای حمایت از جامعه مسلمین نرم کند.
وحیدی‌مهر در بیان ویژگی دوم یعنی داشتن روحیه انبیاگونه قاری قرآن گفت: یک قاری نباید تنها به قرائت قرآن اکتفا کند، بلکه باید قابلیت این امر را داشته باشد که به ازای قرائت هر 10 آیه از قرآن، وظایف تعلیمی و تربیتی خود را متأثر از آموزه‌های قرآن نیز برای مردم بیان کند.
وی در بیان ویژگی پنجم قاری تأکید کرد: ابلاغ به دل از جمله ویژگی‌های بارز یک قاری است و مثل معروفی است که می‌گوید سخنی که از دل برآید لاجرم بر دل نشیند و لذا باید بیان قاری هم در زمان قرائت قرآن و هم در اشاره به برخی نکات و آموزه‌های آن به مردم، بیانی صمیمانه با رقت قلب باشد که تأثیر بیشتری بر روی مخاطب داشته باشد.