پس از ادای سوگند در روز ۲۰ ژانویه ۲۰۲۴ (اول بهمن ۱۴۰۳)، دونالد ترامپ رئیس جمهوری منتخب آمریکا و دولت او، بهطور رسمی فعالیت خود را آغاز خواهند کرد.
در مقایسه با دور اول ریاست جمهوری، اساس رویکرد ترامپ چه در حوزه داخلی و چه خارجی تغییر چندانی نکرده و شعار «بازگرداندن عظمت آمریکا» کماکان پابرجاست.
در صحنه بینالمللی این یعنی کنار کشیدن از پیشاهنگی در برخی امور جهانی. معمولاً سیاست خارجی ایالات متحده از یک دولت به دولت دیگر فرقی نمیکند و فقط روش عمل به آن سیاست ممکن است تغییر کند.
نخستین دولت ترامپ از ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ در برگیرنده چند تحول بسیار غیرمنتظره بود: خروج از برجام و اعمال سیاست به اصطلاح «فشار حداکثری»، بی پاسخ گذاشتن حمله جمهوری اسلامی به تأسیسات نفتی عربستان سعودی، و از بین بردن قاسم سلیمانی فرمانده وقت نیروی قدس سپاه پاسداران.
اکنون دومین دولت ترامپ با دخالت علنی جمهوری اسلامی در جنگ اسرائيل و حماس از چندین جبهه، برنامه اتمی که از ۸ سال پیش به مرحله گریز هستهای بسیار نزدیکتر است، و توطئه برای ترور ترامپ و تعدادی از سیاستمداران دولت قبلی او، مواجه است. ترامپ اما میگوید دنبال جنگ با ایران نیست.
برایان هوک، نماینده ویژه وزارت امور خارجه آمریکا در امور ایران در نخستین دولت ترامپ، در مصاحبهای با شبکه خبری «سیانان» گفته است ترامپ سیاست پیشین را دنبال خواهد کرد، که شامل تضعیف نظامی و اقتصادی جمهوری اسلامی و گروه های نیابتیاش است.
یک شگرد ترامپ برای رسیدن به این مقصد تقویت روابط با اسرائیل و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس خواهد بود.
ترامپ در دوران کمپین انتخاباتی گفته بود قصد سرنگونی حکومت جمهوری اسلامی در ایران را ندارد. برایان هوک در مصاحبه اخیر خود نیز در همین ارتباط گفته چنین کاری بر عهده خود مردم ایران است.
پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ۵ نوامبر ۲۰۲۴، دونالد ترامپ اظهار امیدواری کرد که جنگ در نوار غزه تا هنگام ورود او به کاخ سفید تمام شده باشد.
او در نهایت به دنبال کامل کردن آنچه هشت سال پیش آغاز کرد خواهد بود، که همان برقراری روابط میان اسرائیل و عربستان سعودی و بهرهبری کلیه طرفها از منافع اقتصادی آن است.
اما این بار دشوارتر خواهد بود، زیرا کابینه اسرائيل که در آن چندین عضو حزب افراطی راست حضور دارند، بطور واضح مخالفت خود را با ایجاد کشوری جدا برای فلسطینیها بیان کرده است.
در مورد جنگ روسیه علیه اوکراین، یکی از مشاوران ارشد رئيس جمهوری منتخب گفته است که ترامپ به دنبال صلح خواهد بود و نه بازپسگیری اراضی اوکراین از روسیه.
ترامپ میخواهد روی هر دو طرف فشار بیاورد تا توافق کنند. سلاح ترامپ، کمک نظامی به اوکراین خواهد بود و ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهوری اوکراین را تهدید به قطع کمکها خواهد کرد، اگر حاضر به مذاکره نباشد، و اگر روسیه حاضر به مذاکره نشود، کمکها را بیشتر خواهد کرد.
کشورهای اروپائی، بخصوص اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، نگران چهار سال آینده هستند. مارک روته، دبیرکل ناتو، اخیراً برای دیدار با ترامپ و زمینهسازی برای آینده به فلوریدا رفته بود.
رابطه با چین نیز عمدتاً به رقابت در تولید و مسائل مالی بازمیگردد. ترامپ تهدید به وضع تعرفه سنگین برای واردات محصولات چین کرده است.
ادامه سیاست پیشین نسبت به شرق آسیا و نیز آسیای جنوب شرقی که فاصله گرفتن از آنها بود، میتواند به تقویت موضع چین منجر شود.
∎