دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب امریکا شامگاه دوشنبه پنجم آذر در شبکه اجتماعی‌اش «تروث» اعلام کرد با آغاز دومین دوره ریاست‌جمهوری‌اش در روز ۲۰ ژانویه سال آینده، بر همه کالاهای وارداتی از مکزیک و کانادا ۲۵ درصد تعرفه و بر کالاهای وارداتی از چین ۱۰ درصد تعرفه اضافه وضع خواهد کرد. او نوشت این تعرفه‌ها «تا زمانی که ورود مواد مخدر بویژه فنتانیل و تمام مهاجران غیرقانونی به کشورمان متوقف شود» ادامه خواهد داشت.
ترامپ در ادامه با بیان اینکه کانادا و مکزیک قدرت حل این مشکل را دارند، افزود: «ما در اینجا از آنها می‌خواهیم از قدرت‌شان استفاده کنند و اگر این کار را انجام ندهند، زمان آن رسیده که بهای سنگینی بپردازند.»
او وضع تعرفه اضافه بر کالاهای وارداتی از چین را نیز با «هجوم مواد مخدر» به امریکا توجیه کرده و گفت این تعرفه‌های سنگین جزو اولین دستورات اجرایی او در نخستین روز کار‌ی‌اش در کاخ سفید خواهد بود.
ترامپ همچنین به مهاجرانی اشاره کرد که از مکزیک به سمت ایالات متحده می‌آیند و گفت که از یک فرمان اجرایی برای اعمال تعرفه ۲۵ درصدی بر کالاهای کانادا و مکزیک استفاده خواهد کرد تا زمانی که ورود مواد مخدر و مهاجران از مرز متوقف شود.
رئیس‌جمهور منتخب نوشت این تعرفه تا زمانی که مواد مخدر، بویژه فنتانیل و همه بیگانگان غیرقانونی این تهاجم به کشور ما را متوقف کنند، به قوت خود باقی خواهد ماند.
او در یک پست جداگانه همچنین تهدید کرد که بر تمام محصولات چین تعرفه 10 درصدی اضافه خواهد شد و گفت که این کشور مواد مخدر غیرقانونی را به ایالات متحده ارسال می‌کند. ترامپ گفت: «نمایندگان چین به من گفتند که حداکثر مجازات خود را، یعنی اعدام، برای هر فروشنده مواد مخدری که در حال انجام این کار دستگیر شوند، وضع خواهند کرد، اما متأسفانه هرگز آن را دنبال نکردند.»
پس از اعلام این خبر، دلار امریکا تقویت شد، اما سهام با کاهش مواجه شد. شاخص دلار لحظه‌ای بلومبرگ تا 0.7 درصد افزایش یافت و معاملات آتی سهام امریکا پس از کاهش اولیه ثابت ماند. اوراق خزانه‌داری نیز بخشی از افزایش روز گذشته خود را از دست دادند.
شاخص سهام معیار چین اما در نوسان بود، به‌طوری که از سایر همتایان منطقه‌ای خود بهتر عمل کرد.
بانک مرکزی چین موضع محکمی در حمایت از یوان در برابر تقویت دلار اتخاذ کرده است. با تعیین نرخ مرجع روزانه یوان در بالاترین سطح یک هفته‌ای، به نظر می‌رسد این نهاد در حال مقابله با افزایش ارزش اخیر دلار است.
دولت چین حدود سه ماه پیش از اعمال نظارت و کنترل بیشتر بر تولید مواد خامی که در فنتانیل استفاده می‌شوند، خبر داد. دولت جو بایدن در همان زمان از تصمیم پکن به عنوان «گامی مهم و رو به جلو» در مبارزه با مواد مخدر استقبال کرد. ترامپ پیشتر در مبارزات انتخاباتی خود وضع تعرفه‌های گمرکی گسترده بر کالاهای وارداتی از برخی کشورها را اعلام کرده بود. استدلال او این است که این سیاست در راستای حمایت از شرکت‌های امریکایی و افزایش مجدد تولید آنان و در نهایت ایجاد فرصت‌های شغلی جدید اتخاذ شده است.
با این همه، در امریکا کارشناسان اقتصادی زیادی بر این باورند که این رویکرد، اقتصاد امریکا را منزوی کرده و منجر به افزایش قیمت خواهد شد، زیرا بسیاری از کالاهای وارداتی را نمی‌توان یک‌شبه در امریکا تولید کرد.
نیویورک‌تایمز گزارش داد در مجموع، تهدیدهای تعرفه‌ای ترامپ یک اولتیماتوم دراماتیک علیه سه شریک تجاری بزرگ ایالات متحده و اقدامی بود که تهدیدی برای ایجاد هرج و مرج در روابط دیپلماتیک و اقتصادی امریکا حتی قبل از اینکه او پا به کاخ سفید بگذارد، بود.
اخبار مربوط به تعرفه‌ها بلافاصله زنگ خطر را در سه کشور به صدا درآورد، با کاهش ارزهای کانادا و مکزیک در برابر دلار، سخنگوی سفارت چین در واشنگتن هشدار داد که «هیچ‌کس در جنگ تجاری پیروز نخواهد شد.»
لیو در این باره گفت: «درباره مسأله تعرفه‌های امریکا علیه چین، چین بر این باور است که همکاری اقتصادی و تجاری چین - ایالت متحده ماهیتاً به صورت متقابل سودمند است.»
نیویورک‌تایمز می‌نویسد: تعرفه‌های ترامپ پیامدهای جدی برای صنایع امریکایی از جمله خودروسازان، کشاورزان و بسته‌بندی‌های مواد غذایی خواهد داشت که به‌طور فشرده قطعات، مواد و کالاها را در سراسر مرزهای ایالات متحده حمل می‌کنند. مکزیک، چین و کانادا با هم بیش از یک‌سوم کالاها و خدمات وارداتی و صادراتی ایالات متحده را تشکیل می‌دهند که ده‌ها میلیون شغل امریکایی را پشتیبانی می‌کند.
این سه کشور روی‌هم بیش از یک تریلیون دلار از صادرات ایالات متحده را تشکیل داده و در سال 2023 نزدیک به 1.5 تریلیون دلار کالا و خدمات به ایالات متحده ارائه کرده‌اند.
به نوشته این روزنامه امریکایی، هزینه‌ها می‌تواند بویژه برای صنایعی که به بازار کاملاً یکپارچه امریکای شمالی وابسته هستند و بیش از سه دهه است با توافق تجارت آزاد با هم پیوند خورده‌اند، افزایش پیدا کند. افزودن 25 درصد به قیمت محصولات وارداتی می‌تواند بسیاری از تجارت‌ها را در سراسر این قاره بسیار پرهزینه و به‌طور بالقوه فلج کند. همچنین می‌تواند از سوی دولت‌های دیگر که می‌توانند عوارض خود را بر صادرات امریکا تحمیل کنند، واکنش تلافی‌جویانه‌ای را به‌دنبال داشته باشد.
این امر به نوبه خود می‌تواند علاوه بر ورشکستگی و از دست دادن مشاغل، باعث افزایش قیمت‌ها و کمبود برای مصرف‌کنندگان در ایالات متحده و جاهای دیگر شود. ترامپ اصرار دارد که شرکت‌های خارجی تعرفه‌ها را بپردازند، اما این تعرفه‌ها در واقع توسط شرکتی که محصولات را وارد می‌کند، پرداخت می‌شود و در بسیاری از موارد به مصرف‌کنندگان امریکایی منتقل می‌شود.
اعمال تعرفه‌ها بر کانادا و مکزیک همچنین ناقض مفاد توافقنامه تجاری امریکای شمالی است که خود ترامپ در سال 2020 امضا کرد و آن را توافقنامه ایالات متحده – مکزیک - کانادا نامید. این امر می‌تواند ایالات متحده را به روی چالش‌های قانونی باز کند و به‌طور بالقوه خود پیمان و شرایط تجاری را که برای امریکای شمالی تعیین می‌کند، تهدید کند.