حال فوتبال ایران به طرز غریبی، عجیب است؛ مشخص نیست که شرایط بسامان و راضی‌کننده است یا نگران‌کننده. دلیلش رفتار تیم‌های ایرانی در مواجهه با تیم‌های خارجی است؛ حال چه تیم ملی باشد و چه تیم‌های باشگاهی. تیم ملی ایران در روزهایی که برای رسیدن به جام جهانی 2026 تلاش می‌کند، صدرنشین گروه نخست این رقابت‌ها در آسیاست و با سه امتیاز دیگر صعودش را قطعی می‌کند. ایران با امیر قلعه‌نویی در مرحله سوم انتخابی شکستی نداشته و با بهبود شرایط گل‌زنی، توانسته تفاضل گل خوبی هم ایجاد کند. این تیم هر‌دو بازی آخرش در فیفادی برابر کره شمالی و قرقیزستان را هم با پیروزی پشت سر گذاشته تا هر شش امتیاز ممکن را به دست بیاورد. درست در شرایطی که گویی همه‌چیز بی‌نقص است اما نگرانی‌های زیادی اطراف این تیم، خاصه در ساختار دفاعی، وجود دارد. شرایط به‌گونه‌ای شده که حتی با کسب پیروزی هم باز افراد بسیاری نگران وضعیت کنونی تیم ملی ایران هستند. دلیل این نگرانی همان‌طور‌که عنوان شد، مربوط به ضعف مشهود در ساختار دفاعی است. ایران در شرایطی هر‌دو بازی برابر کره شمالی و قرقیزستان را برده که ضعف دفاعی در نیمه دوم، باعث شده نگرانی برای از دست رفتن سه امتیاز بازی‌ها شدت یابد. در هر‌دو دیدار، درحالیکه تیم ملی در نیمه نخست درخشان ظاهر شد، در نیمه دوم که از آن به عنوان نیمه مربیان یاد می‌شود، قافیه را باخته و گل‌های بدی دریافت کرده است. بازی 3 بر صفر نیمه نخست با کره شمالی، با خوش‌شانسی در نیمه دوم با نتیجه 3 بر 2 به پایان رسید. مقابل قرقیزستان هم بازی راحت و برده نیمه اول با نتیجه 2 بر صفر، در نیمه دوم ابتدا 2-2 مساوی شد و سپس با ضربه سر سردار آزمون، شرایط به سود تیم ملی تغییر کرد. حالا بیشتر ارزیابی‌ها چنین است که وقتی تیم ملی فوتبال ایران نمی‌تواند ساختار منظمی در خط دفاعی برابر تیم‌های درجه چندم آسیا داشته باشد، چطور می‌خواهد در تورنمنت‌های مهم‌تر، خاصه جام جهانی، آبروداری کرده و از آن مهم‌تر، گامی رو به جلو بردارد؟ انتقادات از شرایط کنونی تیم ملی درست است و حتی کادر فنی و در رأس آن، امیر قلعه‌نویی پذیرفته که باید فکر چاره کرد. اولین اقدام هم ظاهرا برگزاری مینی‌کمپ برای مدافعان لیگ برتری در ماه‌های پیش‌رو‌ست، به این امید که بخشی از این معضل برطرف شود. البته امیر قلعه‌نویی همچنان از پذیرش نقش خود و دیگر اعضای کادرفنی در این نقیصه طفره می‌رود و آن را پای گل‌های اتفاقی و اشتباهات فردی می‌گذارد.
با وجود این ولی به نظر می‌رسد اپیدمی تیم قلعه‌نویی در حال سرایت به سایر تیم‌های ایرانی، خاصه باشگاه‌های مطرحی همچون استقلال و پرسپولیس است. به عبارتی، نه‌تنها تیم ملی، بلکه این روزها دو باشگاه مطرح ایرانی هم بابت ضعف در ساختار دفاعی در رقابت‌های آسیایی به‌شدت آسیب دیده‌اند. پرسپولیس، به عنوان برترین تیم باشگاهی فوتبال ایران در دهه اخیر (به گواه آمار) نمونه روشنی از ابتلا به این اپیدمی است. این تیم در آسیا در چند بازی سرنوشت‌ساز، بازی برده را با نتیجه مساوی عوض می‌کند و آن‌قدر خوش‌شانس نیست که دست آخر برنده از زمین خارج شود. تازه‌ترین اتفاق رخ‌داده در این زمینه مربوط به جدال با الریان قطر است که نیمه نخست را با گل برتری و بازی مالکانه به پایان رساند و در نیمه دوم، روی اشتباه خط دفاعی، گل مساوی را دریافت کرد. این نتیجه اگرچه به معنای پایان کار پرسپولیس در آسیا و در لیگ نخبگان، فعلا نیست ولی با سقوط این تیم به رده نهم، آن‌هم درحالیکه هشت تیم راهی مرحله بعدی می‌شوند، شرایط حسابی سخت شده است. با‌این‌حال، ارزیابی شرایط این باشگاه در لیگ نخبگان نشان می‌دهد که پرسپولیسی‌ها برای سومین بار در آسیا، بازی‌ای که ابتدا پیش افتاده‌اند را با مساوی عوض کرده‌اند تا روشن شود که سروشکل دفاعی این تیم در این رقابت‌های مهم، دچار نقص است. اوضاع برای استقلال، بدون در نظر گرفتن دیدار اخیرش در آسیا هم تعریف چندانی ندارد و این تیم علاوه‌بر رقابت‌های آسیایی در لیگ برتر ایران هم به لحاظ سروشکل تدافعی، وضعیت چندان امیدوارکننده‌ای نداشته است. حال اینکه با حضور چندین مهره این دو تیم (کنعانی‌زادگان، میلاد محمدی و سامان فلاح) در تیم ملی، آیا چنین عملکردهایی به یکدیگر مرتبط هستند یا خیر، نیاز به بررسی بیشتر دارد ولی هرچه هست ظاهرا اپیدمی ضعف ساختار دفاعی، این روزها یقه تیم‌های ایرانی در فوتبال را گرفته است. از آن بدتر اینکه، فرار از پذیرش واقعیت هم مُسری شده و بهترین شیوه، انداختن تقصیر به گردن دیگری شده است. پیش‌تر درباره قلعه‌نویی گفته شد که او چنین ضعفی را پای اشتباهات فردی بازیکنانش گذاشته؛ جالب آنکه سیدجلال حسینی، مربی این روزهای پرسپولیس هم بعد از ثبت چنین نتایجی، به‌ویژه ضعف در دفاع از گل برتری، گفته بازیکنان پرسپولیس در حد اسم‌شان در این زمینه بازی نمی‌کنند. این یکی هم ظاهرا بیماری نگران‌کننده‌ای است که بالاتر از رفع ضعف‌های ساختاری، نیاز فوری به درمان دارد.