بررسی‌های مختلف نشان داده است که بیماری های قلبی در زنان بسیار بیشتر دیده می‌شوند و می‌توانند تاثیر مرگبارتری نیز داشته باشند؛ اما دلیل این وضعیت چیست؟

برخی بیماری‌ها مختص مردان هستند و برخی نیز تا حد زیادی در زنان دیده می‌شوند. این مسئله را نیز می‌توان به‌خاطر تفاوت در آناتومی توجیه کرد. گرچه تفاوت در وضعیت بیماری های قلبی زنان و مردان کمی عجیب به‌نظر می‌رسد. ظاهرا ترکیب دو کروموزوم ایکس در مقایسه با یک کروموزوم ایکس و یک کروموزوم وای می‌تواند به تفاوت‌های زیادی در رابطه با نحوه تکامل بیماری های قلبی منجر شود.

اشتباه‌های گذشته باعث شده زنان بیشتر از مردان از بیماری های قلبی آسیب ببینند

بررسی‌های دانشمندان نشان می‌دهد که جنسیت تاثیر آشکاری بر نحوه پیشرفت و اثرگذاری بیماری های قلبی دارد. همچنین مراکز درمانی نیز رویکردهای متفاوتی را برای تشخیص و درمان بیماری های قلبی در زنان و مردان پیش می‌گیرند. جالب است بدانید که احتمال مرگ زنان پس از اولین حمله قلبی یا سکته بسیار بیشتر از مردان است. زنان تا پیش از یائسگی کمتر از مردان در خطر بیماری های قلبی عروقی هستند. گرچه پس از این مرحله احتمال ابتلا به این بیماری‌ها در زنان به‌شدت افزایش می‌یابد.

همچنین زنان می‌توانند علائم متفاوتی داشته باشند که یعنی فقط شامل درد در قفسه سینه، حالت تهوع، سرگیجه و احساس خستگی نمی‌شود. حمله قلبی،‌ سکته و سایر بیماری های قلبی عروقی در رتبه اول دلایل مرگ انسان قرار می‌گیرند. با وجود این، چنین مواردی در زنان بسیار مرگبارتر ظاهر می‌شوند. دانشمندان هنوز کاملا مطمئن نیستند که چه‌چیزی باعث این تفاوت ملموس می‌شود. گرچه پژوهش‌ها نشان داده است که رویکردهای پزشکی فعلی برای درمان بیماری های قلبی مناسب زنان نیستند.

برخی این مسئله را به‌تفاوت‌های جنسی در جامعه مربوط می‌دانند. تا سال ۱۹۹۳ اغلب زنان امکان حضور در آزمایش‌های علمی را نداشتند. در واقع داوطلبان حاضر در این آزمایش‌ها مرد بودند و تمامی نتایج علمی نیز بر اساس آناتومی بدن آنها به‌دست می‌آمد. فشار خون بالا به‌عنوان یکی از ریسک‌ فاکتورهای مهم در زمینه بیماری های قلبی شناخته می‌شود؛ اما همین مورد نیز با بررسی داده‌های مربوط به مردان به‌دست آمده است.

این در حالی است که خانم‌ها بیماری های قلبی عروقی را به‌صورت کاملا متفاوتی تجربه می‌کنند. در واقع داروها و فرآیندهای درمانی تثبیت شده در طول دهه‌های گذشته نمی‌توانند بهترین تاثیر را برای درمان داشته باشند. علاوه بر این مسئله در کلینیک‌ها و مراکز درمانی نیز به بیماری‌های قلبی زنان کمتر اهمیت داده می‌شود. در واقع پزشکان تصور می‌کنند که علائم زنان چندان جدی نیستند و باید بیشتر مردان را در اولویت قرار داد.

به‌بیانی دیگر این نگاه در جامعه جا افتاده است که مردان چندان به سلامت خود اهمیت نمی‌دهند و اگر به دکتر مراجعه کنند، قطعا موضوع جدی است. همین نیز باعث شده که حتی اگر زنان نشانه‌های مرزی بیماری های قلبی عروقی را داشته باشند، پزشکان از انجام تست‌های بیشتر خودداری کنند.

یک نکته دیگر نیز در شکل‌گیری وضعیت فعلی تاثیرگذار است. زنان آگاهی چندانی نسبت به مشکلات قلبی ندارند و فکر می‌کنند که این بیماری ها بیشتر در مردان بروز می‌کنند. در یک پژوهش از ۳۰۰۰ زن که اخیرا دچار حمله قلبی شده بودند پرسیده شد دلیل مشکل چیست. جالب اینجاست که اکثر آنها فکر می‌کردند از نظر قلبی سالم هستند. همچنین اکثر زنان آگاه نیستند که بیماری های قلبی عروقی عامل اصلی مرگ‌ومیر در خانم‌ها است.

همین باورهای اشتباه نیز باعث می‌شود که زنان علائم اولیه انواع بیماری های قلبی را جدی نگیرند و به پزشک مراجعه نکنند.

تفاوت‌های آناتومی زنان و مردان و نقش آن در بیماری‌های قلبی-عروقی

ترکیبات رسوبات شکل‌گرفته در دیواره‌های شریان‌های بدن باعث می‌شود که بیماری‌های قلبی در زنان و مردان به‌صورت کاملا متفاوتی دیده شوند. در رسوبات شریانی زنان کریستال‌های کلسترول و کلسیوم کمتری دیده می‌شود. همچنین رگ‌های متصل به قلب در زنان باریک‌تر از مردان هستند.

این تفاوت‌ها باعث می‌شود که بیماری های قلبی در زنان به‌صورت مسدود شدن نسبی تعدادی از رگ‌های باریک بروز کند. هر کدام از این رگ‌ها تا حدودی مسدود می‌شوند و جلوی رسیدن میزان کافی خون دارای اکسیژن را می‌گیرند. به همین‌خاطر فرد توانایی انجام فعالیت‌های شدید را ندارد و مرتب در قفسه سینه درد احساس می‌کند. پزشکان چنین وضعیتی را ایسکمی بدون انسداد شریان‌های کرونری می‌نامند.

در سمت مقابل مردان با مسدود شدن کامل برخی از رگ‌ها مواجه می‌شوند. در این حالت پزشکان سعی می‌کنند با جراحی یا استفاده از فنر مشکل را برطرف کنند. جالب است بدانید که پزشکان راهکار چندان موثری برای برطرف کردن ایسکمی بدون انسداد شریان‌های کرونری در زنان ندارند. همین نیز باعث می‌شود که زنان برای مدت طولانی از بیماری های قلبی و عوارض آنها رنج ببرند.

علاوه بر این، در مراحل اولیه حمله قلبی نشانه‌های موجود در سطح خون زنان بسیار کمتر از مردان است. همین نیز سبب می‌شود که پزشکان نتوانند تشخیص درستی داشته باشند و تشخیص نادرست نیز به‌قیمت جان فرد تمام شود.

پژوهشگران حوزه پزشکی و سلامت هنوز نتوانسته‌اند با قطعیت دلیل این تفاوت‌ها را تشخیص دهند. برخی پلاک‌های شریانی را به‌عنوان عامل اصلی می‌شناسند. ترکیبات متفاوت این پلاک‌ها باعث می‌شود که رگ‌های مردان دچار فروپاشی ناگهانی شوند. در حالیکه در زنان رگ‌ها بیشتر دچار فرسایش می‌شوند. همچنین حتی اگر ابعاد بدن را در نظر بگیریم، زنان نسبت به مردان قلب و رگ‌های ظریف‌تری دارند.

آمار بالای مرگ‌ومیر ناشی از بیماری های قلبی در زنان باعث شده که محافل سیاسی نیز لزوم ایجاد یک تغییر را احساس کنند. اخیرا دولت آمریکا با یک فرمان اجرایی دستور انجام تحقیقات علمی بیشتر برای زنان را صادر کرده است. از آنجایی که پژوهش‌های علمی انجام شده در دهه‌های پیشین اکثر مرد محور بودند، این دستور می‌تواند انقلاب بزرگی را در علم پزشکی ایجاد کرده و به سلامت زنان کمک کند.

در واقع پزشکان می‌توانند با در نظر گرفتن تفاوت‌های جزئی بین آناتومی زنان و مردان روش‌های درمانی و راه‌های بهتری را برای مواجهه با بیماری های مختلف از جمله بیماری های قلبی پیدا کنند.