جشن حافظ به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهای مستقل سینمایی و تلویزیونی ایران، بار دیگر موفق شد در بیست‌وسومین دوره خود جمع بزرگی از هنرمندان، سینماگران و دوستداران هنر را گرد هم آورد. این جشنواره که شنبه‌شب سوم آذرماه ۱۴۰۲ در سالن بزرگ وزارت کشور برگزار شد، با شور و شکوه خاصی به معرفی برترین‌های سال در عرصه هنرهای تصویری پرداخت. آنچه این مراسم را از سایر رویدادهای مشابه متمایز می‌کند، تأکید بر اصالت و استقلال آن است؛ جشن حافظ نه صرفا برای رقابت و جایزه‌دهی، بلکه به ‌منظور گرامیداشت هنر و ایجاد همبستگی در میان اهالی سینما و تلویزیون طراحی شده است.  برگزاری این جشنواره را شاید بتوان مقدمه ای بر برگزاری باشکوه جشنواره فیلم فجر دانست که می تواند به سینمای جدی ایران رونق دهد.
 پیشینه جشن حافظ؛ رویدادی با ریشه‌های مستقل و حرفه‌ای
این رویداد که از سال ۱۳۷۶ به همت علی معلم و با حمایت مجله دنیای تصویر پایه‌گذاری شد، اکنون به یکی از سنت‌های مهم هنری ایران تبدیل شده است. در این دوره، فیلم‌ها و سریال‌های مختلفی توسط هیأت داوران متشکل از منتقدان و سینماگران برجسته بررسی شدند. مراسم امسال با حال و هوایی پر از شور و هیجان، هم به تجلیل از آثار خلاقانه پرداخت و هم با اعطای جوایزی همچون تندیس حافظ علی معلم و نشان عباس کیارستمی، از چهره‌های ماندگار و برجسته تجلیل کرد. با حضور هنرمندانی از نسل‌های مختلف، از چهره‌های باتجربه‌ای همچون مسعود کیمیایی تا استعدادهای نوظهور، جشن حافظ بار دیگر نشان داد که محور اصلی آن تجلیل از تنوع و شکوفایی هنر ایران است. در کنار برندگان اصلی، فضای صمیمانه و گرم این مراسم فرصتی برای به اشتراک‌گذاری لحظات ناب میان هنرمندان، مخاطبان و دست‌اندرکاران هنر فراهم آورد. این جشن با وجود چالش‌ها و حاشیه‌های همیشگی، همچنان توانسته است جایگاه خود را به‌عنوان یکی از معتبرترین رویدادهای فرهنگی ایران حفظ کند و با پیامی از همبستگی و امید، سالی دیگر را در سینما و تلویزیون کشور به پایان برساند.
بیست‌وسومین جشن سینمایی و تلویزیونی دنیای تصویر (جشن حافظ) با اعلام برگزیدگان در بخش‌های مختلف به کار خود پایان داد. جشن حافظ که از سال ۱۳۷۶ با هدف تجلیل از دستاوردهای برجسته سینما و تلویزیون ایران آغاز شده، به‌عنوان یک رویداد مستقل، همواره تلاش کرده است که هنرمندان و تولیدات متمایز را در بستری صمیمانه و غیررسمی معرفی کند، امسال نیز با مشارکت هیأت داورانی شامل آرش خیروی، خسرو دهقان، جواد طوسی، سید آریا قریشی، محمدرضا لطفی، علیرضا مجمع، امید معلم، آذر معماریان، امیررضا نوری پرتو، کسرا ولایی و امیر هوشنگ هاشمی، به معرفی و تجلیل از برندگان بخش‌های مختلف پرداخت.
یکی از نقاط برجسته این مراسم، اهدای نشان عباس کیارستمی به احمد بهرامی برای فیلم «شهر خاموش» بود. این جایزه نمادی از تجلیل از هنرمندانی است که با آثار خلاقانه و بدیع خود یادآور سبک و نگاه خاص کیارستمی در سینمای ایران هستند. در بخش فیلم کوتاه، امید میرزایی برای فیلم «تنها کنار هم» به‌عنوان برنده معرفی شد و از امیر محمد زند نیز برای فیلم کوتاه «۱۰۵۲» تقدیر به عمل آمد. در بخش مستند نیز احسان عمادی با مستند «فرار از قصر» توانست نظر مثبت هیأت داوران را جلب کند.
 
درخشش مینی‌سریال جذاب
اما جوایز بخش تلویزیون، با حضور پررنگ سریال‌هایی که در سال گذشته مورد توجه قرار گرفته بودند، تقسیم شد. در این میان، علیرضا زرین‌دست برای دستاورد فنی و هنری در سریال «شبکه مخفی زنان» تقدیر شد؛ جایزه‌ای که به‌حق، هنر و تکنیک سینمایی او در این اثر را بازتاب داد. در بخش فیلمنامه، آیدا پناهنده و ارسلان امیری برای «در انتهای شب» موفق به دریافت جایزه بهترین فیلمنامه تلویزیونی شدند. این انتخاب، نقطه عطفی در توجه به فیلمنامه‌هایی است که با روایت پیچیده و شخصیت‌پردازی قوی، موفق به ایجاد ارتباط عمیق با مخاطب می‌شوند. از قبل هم می‌شد حدس زد که «در انتهای شب» یکی از موفق‌ترین سریال‎های شبکه خانگی در جشن حافظ باشد. بازیگران این سریال نیز سهم قابل‌توجهی در این جشن داشتند. پارسا پیروزفر برای بازی در سریال «در انتهای شب» جایزه گرفت؛ بازیگر بسیار محبوبی که گزیده‌کار است و اخیرا به سختی در نقش‌هایی که انتخاب می‌کند، جا می‌افتد؛ اما در سریال آیدا پناهنده حضور جذاب و باورپذیری داشت و جایزه‌اش را هم به دست آورد. بازی پیروزفر، بار دیگر نشان‌دهنده قدرت او در خلق شخصیت‌هایی با عمق روان‌شناختی و چندلایه بود که مورد توجه مردم و منتقدان هم قرار گرفت. جایزه بهترین کارگردانی سریال تلویزیونی نیز به سامان مقدم برای کارگردانی «افعی تهران» تعلق گرفت که سریال خوش‌ساخت و نسبتا پرمخاطبی بود.
ژیلا شاهی برای سریال «داریوش» به‌عنوان بهترین بازیگران زن درام تلویزیونی انتخاب شد. درحالی‌که ژیلا شاهی نیز با اجرایی که کاملا احساسات مخاطب را درگیر می‌کند، به شایستگی این جایزه را دریافت کرد. شاید ژیلا شاهی می‌توانست برای سریال «پوست شیر» هم تندیس حافظ را بگیرد؛ چراکه اجرایش در سریال جمشید محمودی به مراتب جذاب‌تر از حضورش در «داریوش» بود؛ اما قسمت این بود که برای «داریوش» به این افتخار نائل آید.
در بخش کمدی نیز قدرت‌الله ایزدی و سوگل خلیق به‌ ترتیب برای آثار «مگه تموم عمر چندتا بهاره» و «دفتر یادداشت» جایزه بهترین بازیگران مرد و زن کمدی را دریافت کردند. ایزدی پس از سال‌ها تلاش در عرصه بازیگری، با سبک خاص خود در ارائه طنز اجتماعی و بومی، توانست به این جایزه دست پیدا کند؛ درحالی‌که شاید در همان سریال بازی علی مصفا و مجید یوسفی و حتی کاظم سیاحی هم می‌توانستند برنده تندیس حافظ شوند. سوگل خلیق نیز با بازی خاص خود که قدری برون‌گرایانه بود و برخی اعتقاد داشتند که از خط بیرون می‌زند، به جایزه حافظ دست پیدا کرد و بار دیگر نشان داد که طنز ایرانی چگونه می‌تواند هم سرگرم‌کننده و هم معنادار باشد. همچنین مهران مدیری برای اجرای «گل یا پوچ» جایزه بهترین چهره تلویزیونی را دریافت کرد که این انتخاب به ‌دلیل تأثیرگذاری طولانی‌مدت او در عرصه اجرا و طنز تلویزیونی بسیار قابل پیش‌بینی بود. علاوه بر این، جایزه هیأت داوران نیز برای ساخت «جوکر 2» به احسان علیخانی تعلق گرفت؛ رئالیتی‌شویی که به وضوح از فصل اولش ضعیف‌تر شده است.
 
تجلیل از مرد کهنه‌کار و البته سروش صحت
در سینما، مسعود کیمیایی با دریافت جایزه ویژه هیأت داوران برای فیلم «خائن‌کشی» مورد تجلیل قرار گرفت. این جایزه، بیشتر ادای احترام به یکی از نمادهای سینمای ایران بود که آثارش در روزگاری تأثیرگذار و مورد توجه مردم بودند؛ اما نمی‌توان این نکته را نادیده گرفت که «خائن‌کشی» اصلا در حد و اندازه‌های دریافت جایزه نبود و صرفا به قصد تقدیر از مسعود کیمیایی جایزه را به دست آورد. مرتضی عقیلی نیز برای یک عمر فعالیت هنری، تندیس حافظ علی معلم را دریافت کرد؛ جایزه‌ای که نمایانگر ارج‌گذاری به هنرمندانی است که میراثی ماندگار در عرصه هنر ایران به جا گذاشته‌اند.
یکی از جنبه‌های برجسته این دوره، حضور نام‌هایی همچون محسن چاوشی به‌عنوان بهترین خواننده سریال و فیلم بود. موسیقی به‌ویژه در فیلم‌های داستان‌محور، همواره نقشی کلیدی در تقویت ارتباط احساسی با مخاطب دارد و چاوشی با صدای خاص و تنظیم منحصربه‌فرد خود، توانسته این ارتباط را به اوج برساند. انتخاب موسیقی او برای فیلم «بی‌بدن» گواهی بر این ادعاست که چگونه موسیقی می‌تواند بخشی جدایی‌ناپذیر از روایت تصویری باشد.
در بخش سینما، انتخاب سروش صحت به‌عنوان بهترین کارگردان برای فیلم «صبحانه با زرافه‌ها» نشان از اهمیت خلاقیت در سینمای معاصر ایران دارد. صحت با جسارت در انتخاب سوژه‌ای متفاوت و روایتی ساده اما پرمعنا، نشان داده که سینمای ایران می‌تواند همچنان با وجود محدودیت‌ها، آثار ارزشمندی تولید کند. در کنار این موفقیت‌ها، الناز شاکردوست و بنفشه صمدی نیز با بازی‌های درخشان خود در بخش بازیگری، جوایزی را به ‌دست آوردند؛ هرچند که بازی الناز شاکردوست احتمالا بهترین بازی سینمای ایران در یک سال گذشته نبوده و بازی‌های بهتری را هم روی پرده سینما دیده‌ایم. میلاد کی‌مرام نیز برای بازی در نقش شهید علی‌اکبر شیرودی در فیلم «آسمان غرب» به همراه رضا عطاران، برنده جایزه شد. جایزه بهترین فیلمنامه هم به آرمان خوانساریان برای «جنگل پرتقال» اختصاص داده شد؛ درحالی‌که جایزه دستاورد فردی به جواد عزتی برای «تمساح خونی» و البته به‌خاطر سال‌ها تلاش و موفقیت در ایفای نقش‌های متنوع به این بازیگر محبوب سینمای ایران رسید که یکی از چهره‌های توانمند سال‌های اخیر سینما و شبکه نمایش خانگی ایران بوده است. تندیس بهترین تدوین به میثم مولایی برای تدوین فیلم «تفریق» اهدا شد.
 
رواج شایعات بی‌مبنا
با وجود شایعاتی مبنی بر جهت‌گیری‌های سلیقه‌ای یا خرید و فروش جوایز، آنچه جشن حافظ را از دیگر جشنواره‌های سینمایی متمایز می‌کند، فضای صمیمی و دوستانه آن است. این رویداد نه‌تنها عرصه‌ای برای تقدیر از آثار برجسته است، بلکه بستری برای تقویت همبستگی و تعامل میان هنرمندان و مخاطبان به‌شمار می‌رود. تأکید این جشن بر جنبه‌های غیررقابتی و نقش آن در ترویج فرهنگ مشارکتی در میان جامعه هنری، این شایعات را تا حد زیادی بی‌اهمیت می‌کند.
در مجموع، بیست‌وسومین جشن حافظ بار دیگر توانست به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهای سینمایی و تلویزیونی ایران، جلوه‌ای از استعداد، خلاقیت، و همکاری در این عرصه را به نمایش بگذارد و به یادماندنی‌ترین چهره‌ها و آثار سال را تقدیر کند.
این جشن، بیش از هر چیز، یک نماد است؛ نمادی از احترام به هنر و هنرمندانی که در خلق و ارائه فرهنگ تصویری ایران سهم دارند