به گزارش سرویس جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا، سقط جنین، یکی از مسائل مهم و بحث‌برانگیز در جوامع مختلف است که تأثیرات روانی، عاطفی و اجتماعی گسترده‌ای را به همراه دارد. این عمل نه تنها بر سلامت روان مادر تأثیر می‌گذارد، بلکه روابط زن و شوهر را نیز به چالش می‌کشد و بر سلامت جامعه تأثیر منفی دارد. از منظر اسلامی، سقط جنین به شدت حرام است و در آیات و روایات مختلف به حرمت و مضرات آن اشاره شده است. در ادامه، به تفصیل به بررسی این موضوع پرداخته و دلایل علمی و شرعی حرام بودن این عمل را مطرح می‌کنیم.
تأثیرات منفی سقط جنین بر روح و روان مادر
سقط جنین به طور مستقیم با سلامت روان مادر ارتباط دارد و معمولاً با عوارض روانی همچون افسردگی، اضطراب، و احساس گناه همراه است. روانشناسان غربی نظیر "لیندا فرانک" معتقدند که مادرانی که سقط جنین انجام می‌دهند، در اکثر موارد به سندروم پس از سقط مبتلا می‌شوند که شامل احساسات عمیق پشیمانی و ناراحتی‌های روحی است. تحقیقات نشان می‌دهد که ۸۰ درصد زنان پس از سقط جنین، دچار مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی شدید می‌شوند (منبع: مقاله "اثرات روانی سقط جنین" در مجله روانشناسی سلامت، ۲۰۲۰).
روانشناسان ایرانی همچون دکتر "فاطمه موسوی" نیز بر این باورند که این عمل می‌تواند بحران‌های روانی شدیدی برای مادر ایجاد کند. او در پژوهش‌های خود تأکید می‌کند که اکثر زنان پس از سقط جنین با احساساتی مانند خشم، خودباختگی و حتی افکار خودکشی مواجه می‌شوند (منبع: پژوهش "سقط جنین و تاثیرات آن بر سلامت روان" در دانشگاه تهران، ۱۳۹۹).
از منظر اسلامی، این احساسات منفی را می‌توان به بی‌برکت شدن زندگی و از دست دادن نعمت الهی تعبیر کرد. بر اساس حدیثی از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، «إِنَّمَا النِّسَاءُ شَقَائِقُ الرِّجَالِ» یعنی زن‌ها شریک زندگی و مکمل مردها هستند، و از دست دادن فرزند بدون دلیل شرعی، موجب ایجاد فاصله و انزوای روحی برای زن می‌شود.
تأثیرات سقط جنین بر روابط زن و شوهر
یکی از مهم‌ترین تأثیرات سقط جنین بر روابط بین زن و شوهر، ایجاد فاصله عاطفی و کاهش اعتماد متقابل است. سقط جنین، به خصوص در مواردی که یکی از زوجین با آن مخالف باشد، می‌تواند منجر به بروز تنش‌ها و اختلافات عمیق شود. بسیاری از زوجین پس از سقط جنین، احساس می‌کنند که رابطه آن‌ها به نوعی شکست خورده است.
"جان وارنر"، روانشناس خانواده در آمریکا، بیان می‌کند که بسیاری از زوج‌ها پس از تجربه سقط جنین به مشاوره نیاز پیدا می‌کنند تا بتوانند اعتماد و ارتباط عاطفی خود را بازیابی کنند (منبع: مقاله "روابط زناشویی پس از سقط جنین" در مجله خانواده و روانشناسی، ۲۰۱۸). از دست دادن فرزند به عنوان نماد پیوند مشترک، می‌تواند موجب تضعیف رابطه و حتی افزایش احتمال جدایی شود.
در ایران نیز پژوهش‌های روانشناسان نظیر دکتر "رضا شریفی" نشان می‌دهد که سقط جنین معمولاً به کاهش ارتباطات عاطفی بین زوجین منجر می‌شود و اگر به درستی مدیریت نشود، ممکن است به طلاق بیانجامد (منبع: مقاله "سقط جنین و پیامدهای خانوادگی آن" در نشریه روانشناسی خانواده، ۱۳۹۸).
تأثیرات سقط جنین بر اجتماع
سقط جنین، به‌عنوان یک پدیده اجتماعی، می‌تواند پیامدهای گسترده و عمیقی برای جامعه به همراه داشته باشد. این پیامدها شامل ابعاد مختلفی مانند تغییرات جمعیتی، بحران‌های اخلاقی، تأثیر بر ارزش‌های خانوادگی و کاهش نرخ تولد می‌شود. در ادامه، به تفصیل به بررسی این تأثیرات می‌پردازیم.
۱. کاهش جمعیت و مشکلات اقتصادی
یکی از مهم‌ترین تأثیرات سقط جنین در سطح جامعه، کاهش نرخ تولد و در نتیجه، پیری جمعیت است. افزایش سقط جنین به معنای از بین رفتن نسل آینده و کاهش تعداد جوانان در جامعه است. جوانان نیروی کار و موتور محرکه اقتصادی یک جامعه به شمار می‌روند و هر چه این نیرو کاهش یابد، تأثیرات منفی بر روی اقتصاد ملی، نیروی کار و پویایی اقتصادی جامعه بیشتر می‌شود.
کشورهایی که با مشکل نرخ پایین تولد مواجه هستند، معمولاً با مسائل اجتماعی و اقتصادی همچون کاهش تولید، کمبود نیروی کار ماهر و افزایش هزینه‌های بهداشت و درمان برای جمعیت پیر روبه‌رو می‌شوند. به عنوان مثال، برخی از کشورهای غربی که نرخ سقط جنین در آن‌ها بالاست، امروزه با چالش‌های جدی اقتصادی ناشی از کاهش تعداد نیروی کار مواجه‌اند.
۲. تضعیف ارزش‌های اخلاقی
سقط جنین می‌تواند نشان‌دهنده کم‌رنگ شدن ارزش‌های اخلاقی در جامعه باشد. در بسیاری از فرهنگ‌ها، حفظ و احترام به حیات انسان به عنوان یکی از اصول اساسی اخلاقی در نظر گرفته می‌شود. عادی شدن سقط جنین و تبدیل آن به یک انتخاب معمول، می‌تواند منجر به تضعیف این ارزش‌های بنیادین شود. چنین جامعه‌ای ممکن است به سمت فردگرایی شدید، نادیده گرفتن مسئولیت‌های خانوادگی و بی‌توجهی به حقوق دیگران حرکت کند.
در جوامعی که سقط جنین به صورت قانونی و رایج پذیرفته شده است، می‌بینیم که نگرش عمومی به زندگی، به ویژه به مفهوم ارزش‌گذاری برای زندگی انسانی، تغییر کرده است. به عنوان نمونه، کشورهایی مانند ایالات متحده و برخی کشورهای اروپایی با کاهش ارزش‌های سنتی و خانوادگی و افزایش فردگرایی و آزادی‌های شخصی مواجه هستند که این امر در نهایت به تغییرات عمیق اجتماعی منجر شده است.
۳. تأثیر بر خانواده و کاهش استحکام آن
خانواده به عنوان اصلی‌ترین نهاد اجتماعی، با سقط جنین تضعیف می‌شود. از آنجا که خانواده نقش مهمی در تربیت و انتقال ارزش‌های اجتماعی دارد، هر گونه تزلزل در این نهاد می‌تواند به کاهش انسجام و همبستگی اجتماعی منجر شود. سقط جنین باعث می‌شود که پیوندهای عاطفی و مسئولیت‌های متقابل در خانواده ضعیف‌تر شود و زوج‌ها به جای تمرکز بر پرورش و تربیت فرزندان، به فکر مسائل مادی یا راحت‌طلبی بیفتند.
از سوی دیگر، فرزندان به عنوان ستون آینده هر جامعه در خانواده‌ها رشد و تربیت می‌شوند. از بین رفتن جنین‌ها و کاهش تولد فرزندان می‌تواند به کاهش تعداد خانواده‌های پایدار و با فرزند منجر شود. در نتیجه، جامعه با مشکلاتی مانند کاهش نرخ ازدواج، افزایش طلاق و کمبود فرزندان مواجه خواهد شد. این روند در بلندمدت به بحران اجتماعی منجر می‌شود که استحکام و دوام جامعه را تهدید می‌کند.
۴. پیامدهای اخلاقی و دینی
در فرهنگ‌های مذهبی و سنتی، سقط جنین به شدت محکوم شده و به عنوان نوعی از قتل تلقی می‌شود. از منظر دینی، جامعه‌ای که سقط جنین را رواج دهد، در واقع از ارزش‌های الهی و معنوی فاصله گرفته است. این امر باعث می‌شود که روحیه معنوی و اخلاقی جامعه تضعیف شود و مردم به جای حفظ و حراست از زندگی، به سمت راحت‌طلبی و فرار از مسئولیت‌های خانوادگی و اجتماعی سوق داده شوند.
در اسلام، قرآن و روایات به وضوح به حرمت سقط جنین اشاره کرده‌اند. در سوره اسراء آیه ۳۱، خداوند می‌فرماید: "وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلَاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِيَّاكُمْ"؛ یعنی فرزندانتان را از ترس فقر نکشید، ما آن‌ها و شما را روزی خواهیم داد. این آیه نشان می‌دهد که سقط جنین به دلیل مشکلات اقتصادی و اجتماعی، نه تنها در تضاد با دستورات الهی است، بلکه برکت زندگی نیز کاهش می‌یابد.
دلایل حرام بودن سقط جنین از منظر آیات و روایات
از منظر اسلامی، سقط جنین به‌طور قطعی عملی حرام است و به عنوان نوعی از قتل نفس به شمار می‌رود. قرآن و روایات متعدد از اهل‌بیت (علیهم‌السلام) به وضوح به حفظ جان انسان‌ها، حتی در مراحل اولیه تشکیل جنین، اشاره کرده و این عمل را نهی کرده‌اند. در اینجا به دلایل مختلف حرام بودن سقط جنین از منظر آیات قرآن و روایات اهل‌بیت پرداخته می‌شود.
۱. حرمت قتل نفس در قرآن کریم
یکی از اصلی‌ترین دلایل حرام بودن سقط جنین در اسلام، حرمت قتل نفس است. قرآن کریم به‌طور مکرر به ممنوعیت قتل اشاره می‌کند و حفظ حیات را از حقوق اولیه و مسلم هر انسان می‌داند. در سوره اسراء، آیه ۳۱ آمده است:
"وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلَاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِيَّاكُمْ" ترجمه: "و فرزندانتان را از ترس فقر نکشید؛ ما آن‌ها و شما را روزی خواهیم داد."
این آیه به وضوح به یکی از دلایل رایج سقط جنین، یعنی ترس از ناتوانی مالی و نگرانی از آینده اقتصادی، پاسخ داده و تأکید می‌کند که خداوند خود روزی‌رسان است و هیچ‌گاه اجازه کشتن فرزندان را به خاطر مسائل مادی نمی‌دهد. از دیدگاه اسلام، حتی در صورتی که جنین هنوز به دنیا نیامده باشد، حیات او محترم است و نباید به بهانه‌های اقتصادی یا اجتماعی مورد تعدی قرار گیرد.
۲. حفظ کرامت انسانی در اسلام
اسلام به کرامت و شرافت انسان تأکید فراوانی دارد. هر انسانی، حتی در مراحل ابتدایی حیات خود، دارای کرامت الهی است که نباید نقض شود. در سوره مؤمنون، آیه ۱۲ تا ۱۴، فرآیند خلقت انسان از نطفه تا جنین به تفصیل بیان شده است:
"وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن سُلَالَةٍ مِّن طِينٍ، ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فِي قَرَارٍ مَّكِينٍ، ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا فَكَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ثُمَّ أَنشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ فَتَبَارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِينَ"
ترجمه: "و همانا ما انسان را از خلاصه‌ای از گل آفریدیم، سپس او را نطفه‌ای در قرارگاه محفوظ قرار دادیم، آنگاه نطفه را به خون بسته (علقه) تبدیل کردیم، سپس خون بسته را به مضغه (تکه گوشتی جویده) مبدل ساختیم، سپس مضغه را استخوان‌هایی کردیم، آنگاه استخوان‌ها را با گوشت پوشاندیم، سپس او را آفریدگاری دیگر ساختیم. پس مبارک است خدا، بهترین آفریدگاران."
این آیات نشان می‌دهد که خلقت انسان از همان مراحل ابتدایی در نظر خداوند مقدس و محترم است و نباید با سقط جنین این کرامت الهی نادیده گرفته شود. قرآن به‌طور ضمنی این پیام را می‌دهد که حتی پیش از تولد، جنین یک موجود با ارزش و در حال تکامل است و هر گونه تعرّض به حیات او، تجاوز به خلقت الهی است.
۳. روایات اهل‌بیت (علیهم‌السلام) درباره حرمت سقط جنین
علاوه بر آیات قرآن، روایات متعددی از اهل‌بیت (علیهم‌السلام) در رابطه با حرمت سقط جنین وارد شده است که بر این مسئله تأکید دارند. امام صادق (علیه‌السلام) در حدیثی فرمودند:
"إِنَّ النُّطْفَةَ إِذَا وَقَعَتْ فِي الرَّحِمِ فَأَرْبَعِينَ لَيْلَةً فَإِذَا جَازَتْ ذَلِكَ فَإِنَّهَا تَتَكَوَّنُ فَتُصِيرُ عَلَقَةً" ترجمه: "نطفه وقتی که چهل شبانه‌روز در رحم می‌ماند، شروع به شکل‌گیری می‌کند و به علقه تبدیل می‌شود." (منبع: الکافی، جلد ۶)
این حدیث نشان می‌دهد که حتی در مراحل ابتدایی پس از لقاح، جنین در حال شکل‌گیری و رشد است و از این رو حرمت آن تأکید شده است. هر گونه اقدامی که موجب توقف این فرآیند طبیعی شود، به معنای کشتن یک موجود زنده تلقی می‌شود و حرام است.
در روایتی دیگر، امام علی (علیه‌السلام) نیز به یکی از پیامدهای دنیوی سقط جنین اشاره می‌کنند:
"مَنْ أَسْقَطَ حَمْلَهَا مُتَعَمِّدَةً وَقَعَتْ فِي غَضَبِ اللَّهِ" ترجمه: "هر زنی که به عمد جنین خود را بیندازد، در غضب خدا قرار می‌گیرد." (منبع: وسائل الشیعه، جلد ۱۵)
این روایت به روشنی نشان می‌دهد که سقط جنین به‌طور عمدی عملی حرام است و عذاب الهی را به دنبال دارد. بر این اساس، این عمل نه تنها دارای پیامدهای دنیوی است، بلکه انسان را از رحمت الهی نیز محروم می‌کند.
۴. حقوق جنین از منظر فقه اسلامی
در فقه اسلامی، حقوق جنین از زمان لقاح به رسمیت شناخته شده است و بر اساس احکام شرعی، جنین دارای حقوق مالی و حقوقی است. بر این اساس، هر گونه اقدام که منجر به از بین رفتن جنین شود، نه تنها حرام است بلکه پیامدهای حقوقی نیز به دنبال دارد. فقها بر این باورند که دیه برای سقط جنین در مراحل مختلف رشد متفاوت است و در صورت سقط عمدی، دیه کامل انسان بر عامل سقط واجب می‌شود.
شیخ طوسی در کتاب "النهایة" می‌نویسد: "اگر کسی جنین را عمداً سقط کند، باید دیه‌ای معادل دیه کامل انسان پرداخت کند." این حکم فقهی نشان‌دهنده اهمیت و ارزش حیات جنین در اسلام است و از حقوق طبیعی او به عنوان یک انسان محافظت می‌شود.
نظرات روانشناسان غربی و ایرانی در خصوص بد بودن سقط جنین
روانشناسان غربی و ایرانی هر دو بر این باورند که سقط جنین می‌تواند پیامدهای جدی و منفی بر سلامت روان مادر و خانواده داشته باشد. در مطالعات متعدد، تأثیرات روانی عمیق این عمل مورد بررسی قرار گرفته و نتایج آن نشان می‌دهد که سقط جنین با مشکلات روانی متعددی مانند افسردگی، اضطراب، و احساس گناه همراه است. در ادامه به برخی از دیدگاه‌های مطرح‌شده توسط روانشناسان غربی و ایرانی در این زمینه اشاره می‌کنیم.
۱. دیدگاه‌های روانشناسان غربی
لیندا فرانک، یکی از روانشناسان برجسته آمریکایی، معتقد است که بسیاری از زنانی که سقط جنین انجام می‌دهند، با عوارض روانی پس از سقط روبه‌رو می‌شوند. او این عوارض را با عنوان "سندروم پس از سقط" معرفی کرده و بیان می‌کند که این زنان اغلب دچار احساسات عمیق پشیمانی و افسردگی می‌شوند. او در مقاله‌ای با عنوان "عوارض روانی سقط جنین" در سال ۲۰۱۹ در مجله "روانشناسی زنان" می‌نویسد: «بسیاری از زنانی که سقط جنین انجام داده‌اند، پس از مدتی با مشکلات عاطفی روبه‌رو می‌شوند که تأثیرات منفی آن حتی سال‌ها بعد از سقط نیز ادامه دارد» (منبع: مجله روانشناسی زنان، ۲۰۱۹).
دیوید ریاردون، یکی از پژوهشگران و روانشناسان غربی در زمینه پیامدهای روانی سقط جنین، معتقد است که این عمل می‌تواند تأثیرات طولانی‌مدتی بر سلامت روان مادر داشته باشد. او بیان می‌کند که زنان پس از سقط جنین معمولاً با احساساتی مانند خودسرزنش‌گری، از دست دادن اعتماد به نفس، و احساس خشم مواجه می‌شوند. در پژوهشی که توسط او انجام شد، ۶۰ درصد از زنان تجربه‌کرده سقط جنین از مشکلات روحی همچون اضطراب و افسردگی رنج می‌بردند (منبع: مقاله "پیامدهای روانی سقط جنین"، ۲۰۱۸).
جان وارنر، روانشناس خانواده از آمریکا، در مقاله‌ای تحت عنوان "تأثیرات روانی سقط جنین بر روابط زناشویی" بیان می‌کند که سقط جنین به‌طور مکرر باعث ایجاد تنش‌های عاطفی در روابط زناشویی می‌شود. او به این نکته اشاره می‌کند که بسیاری از زوج‌ها پس از سقط جنین به دلیل احساس گناه یا ناراحتی از تصمیم گرفته شده، نیازمند مشاوره روانشناسی هستند تا بتوانند رابطه خود را بازسازی کنند (منبع: مجله خانواده و روانشناسی، ۲۰۱۸).
۲. دیدگاه‌های روانشناسان ایرانی
در ایران نیز روانشناسان به بررسی تأثیرات منفی سقط جنین بر سلامت روان مادر پرداخته‌اند و تأکید دارند که این عمل معمولاً با مشکلات روانی و عاطفی همراه است.
دکتر مریم سعادتی، روانشناس ایرانی، در پژوهشی که در دانشگاه شهید بهشتی انجام داده است، به بررسی تأثیرات روانی سقط جنین بر روی ۵۰۰ زن ایرانی پرداخت. او بیان می‌کند که این زنان اغلب پس از سقط جنین با مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی و کاهش کیفیت زندگی مواجه می‌شوند. به‌ویژه در جوامعی مانند ایران که ارزش‌های خانوادگی و دینی نقش مهمی در زندگی افراد دارند، سقط جنین می‌تواند به عمیق‌تر شدن احساس گناه و ناراحتی منجر شود (منبع: پژوهش "سقط جنین و تأثیرات آن بر روان مادر"، ۱۴۰۰).
دکتر فاطمه موسوی، روانشناس بالینی، معتقد است که یکی از اصلی‌ترین پیامدهای سقط جنین، ایجاد احساس گناه و عذاب وجدان در زنان است. او بیان می‌کند که این احساسات منفی ممکن است به مرور زمان به افسردگی مزمن و حتی تمایلات خودکشی منجر شود. در پژوهشی که او در سال ۱۳۹۹ انجام داد، ۷۵ درصد از زنان پس از سقط جنین احساس کردند که زندگی آن‌ها به طور کلی تغییر کرده و توانایی آن‌ها در مقابله با مشکلات کاهش یافته است (منبع: پژوهش "سقط جنین و سلامت روانی زنان"، ۱۳۹۹).
دکتر رضا شریفی، یکی دیگر از روانشناسان ایرانی، در پژوهشی که در دانشگاه تهران انجام داده است، تأکید می‌کند که سقط جنین به‌خصوص در خانواده‌های مذهبی می‌تواند تنش‌های عاطفی و روانی زیادی را به همراه داشته باشد. او بیان می‌کند که بسیاری از زنان پس از سقط جنین به دلیل تعارض‌های بین باورهای دینی و اقدام انجام‌شده، دچار بحران‌های روانی و اخلاقی می‌شوند. این بحران‌ها نه تنها زندگی شخصی آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه بر روابط خانوادگی نیز تأثیر منفی می‌گذارد (منبع: مقاله "سقط جنین و تأثیرات خانوادگی"، ۱۳۹۸).
۳. عوارض بلندمدت سقط جنین از دیدگاه روانشناسی
روانشناسان غربی و ایرانی به این نتیجه رسیده‌اند که پیامدهای سقط جنین به‌طور معمول به صورت کوتاه‌مدت محدود نمی‌شود و بسیاری از زنان تا سال‌ها بعد از انجام این عمل، با مشکلات روانی و عاطفی دست و پنجه نرم می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که زنانی که تجربه سقط جنین دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اختلالات روانی مانند PTSD (اختلال استرس پس از سانحه)، افسردگی مزمن و اختلالات اضطرابی قرار دارند.
به‌ویژه، روانشناسانی مانند کاترین کولمن، در مطالعات خود نشان داده‌اند که بسیاری از زنانی که سقط جنین را تجربه کرده‌اند، دچار "تروماهای روانی" می‌شوند که به صورت کابوس‌های شبانه، احساس بی‌ارزشی، و کاهش کیفیت زندگی بروز می‌کند (منبع: مقاله "روان‌درمانی پس از سقط جنین"، ۲۰۲۰).
۴. احساس گناه و تروماهای اخلاقی
یکی از مسائل اصلی که بسیاری از روانشناسان به آن اشاره کرده‌اند، احساس گناه پس از سقط جنین است. این احساس به‌خصوص در جوامعی که سقط جنین با ارزش‌های دینی و اخلاقی در تعارض است، شدیدتر احساس می‌شود. زنان معمولاً پس از سقط، به دلیل نقض باورهای اخلاقی و دینی خود، دچار احساس گناه و ندامت می‌شوند.
در ایران، این احساس گناه به‌ویژه در خانواده‌های مذهبی بسیار رایج است. دکتر علی محمدی، روانشناس اجتماعی، بیان می‌کند که بسیاری از زنانی که در خانواده‌های مذهبی زندگی می‌کنند و سقط جنین انجام داده‌اند، به دلیل تعارض میان اعتقادات دینی و تصمیم گرفته شده، با بحران‌های روحی مواجه می‌شوند. این احساسات ممکن است به مرور زمان شدت یابد و به مشکلات روانی عمیق‌تری مانند افسردگی و اضطراب مزمن منجر شود (منبع: مقاله "پیامدهای روانی سقط جنین در خانواده‌های مذهبی"، ۱۳۹۹).
نتیجه‌گیری
سقط جنین نه تنها بر روح و روان مادر تأثیرات منفی شدیدی دارد، بلکه بر روابط خانوادگی و اجتماعی نیز تأثیرگذار است. از منظر اسلامی، این عمل به شدت حرام است و گرفتن جان یک جنین بی‌گناه به معنای تجاوز به حقوق الهی و انسانی تلقی می‌شود. روانشناسان غربی و ایرانی نیز با تأکید بر نتایج پژوهش‌های خود، سقط جنین را عاملی مخرب برای سلامت روان مادران می‌دانند و بر نیاز به مشاوره‌های روانشناختی پس از این تجربه تأکید دارند.
به گزارش سرویس جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا، سقط جنین، یکی از مسائل مهم و بحث‌برانگیز در جوامع مختلف است که تأثیرات روانی، عاطفی و اجتماعی گسترده‌ای را به همراه دارد. این عمل نه تنها بر سلامت روان مادر تأثیر می‌گذارد، بلکه روابط زن و شوهر را نیز به چالش می‌کشد و بر سلامت جامعه تأثیر منفی دارد. از منظر اسلامی، سقط جنین به شدت حرام است و در آیات و روایات مختلف به حرمت و مضرات آن اشاره شده است. در ادامه، به تفصیل به بررسی این موضوع پرداخته و دلایل علمی و شرعی حرام بودن این عمل را مطرح می‌کنیم.
به گزارش سرویس جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا، سقط جنین، یکی از مسائل مهم و بحث‌برانگیز در جوامع مختلف است که تأثیرات روانی، عاطفی و اجتماعی گسترده‌ای را به همراه دارد. این عمل نه تنها بر سلامت روان مادر تأثیر می‌گذارد، بلکه روابط زن و شوهر را نیز به چالش می‌کشد و بر سلامت جامعه تأثیر منفی دارد. از منظر اسلامی، سقط جنین به شدت حرام است و در آیات و روایات مختلف به حرمت و مضرات آن اشاره شده است. در ادامه، به تفصیل به بررسی این موضوع پرداخته و دلایل علمی و شرعی حرام بودن این عمل را مطرح می‌کنیم سرویس جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا، .تأثیرات منفی سقط جنین بر روح و روان مادر
تأثیرات منفی سقط جنین بر روح و روان مادر تأثیرات منفی سقط جنین بر روح و روان مادرسقط جنین به طور مستقیم با سلامت روان مادر ارتباط دارد و معمولاً با عوارض روانی همچون افسردگی، اضطراب، و احساس گناه همراه است. روانشناسان غربی نظیر "لیندا فرانک" معتقدند که مادرانی که سقط جنین انجام می‌دهند، در اکثر موارد به سندروم پس از سقط مبتلا می‌شوند که شامل احساسات عمیق پشیمانی و ناراحتی‌های روحی است. تحقیقات نشان می‌دهد که ۸۰ درصد زنان پس از سقط جنین، دچار مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی شدید می‌شوند (منبع: مقاله "اثرات روانی سقط جنین" در مجله روانشناسی سلامت، ۲۰۲۰).
سقط جنین به طور مستقیم با سلامت روان مادر ارتباط دارد و معمولاً با عوارض روانی همچون افسردگی، اضطراب، و احساس گناه همراه است. روانشناسان غربی نظیر "لیندا فرانک" معتقدند که مادرانی که سقط جنین انجام می‌دهند، در اکثر موارد به سندروم پس از سقط مبتلا می‌شوند که شامل احساسات عمیق پشیمانی و ناراحتی‌های روحی است. تحقیقات نشان می‌دهد که ۸۰ درصد زنان پس از سقط جنین، دچار مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی شدید می‌شوند (منبع: مقاله "اثرات روانی سقط جنین" در مجله روانشناسی سلامت، ۲۰۲۰ ) .روانشناسان ایرانی همچون دکتر "فاطمه موسوی" نیز بر این باورند که این عمل می‌تواند بحران‌های روانی شدیدی برای مادر ایجاد کند. او در پژوهش‌های خود تأکید می‌کند که اکثر زنان پس از سقط جنین با احساساتی مانند خشم، خودباختگی و حتی افکار خودکشی مواجه می‌شوند (منبع: پژوهش "سقط جنین و تاثیرات آن بر سلامت روان" در دانشگاه تهران، ۱۳۹۹).
روانشناسان ایرانی همچون دکتر "فاطمه موسوی" نیز بر این باورند که این عمل می‌تواند بحران‌های روانی شدیدی برای مادر ایجاد کند. او در پژوهش‌های خود تأکید می‌کند که اکثر زنان پس از سقط جنین با احساساتی مانند خشم، خودباختگی و حتی افکار خودکشی مواجه می‌شوند (منبع: پژوهش "سقط جنین و تاثیرات آن بر سلامت روان" در دانشگاه تهران، ۱۳۹۹ ) .از منظر اسلامی، این احساسات منفی را می‌توان به بی‌برکت شدن زندگی و از دست دادن نعمت الهی تعبیر کرد. بر اساس حدیثی از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، «إِنَّمَا النِّسَاءُ شَقَائِقُ الرِّجَالِ» یعنی زن‌ها شریک زندگی و مکمل مردها هستند، و از دست دادن فرزند بدون دلیل شرعی، موجب ایجاد فاصله و انزوای روحی برای زن می‌شود.
از منظر اسلامی، این احساسات منفی را می‌توان به بی‌برکت شدن زندگی و از دست دادن نعمت الهی تعبیر کرد. بر اساس حدیثی از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، «إِنَّمَا النِّسَاءُ شَقَائِقُ الرِّجَالِ» یعنی زن‌ها شریک زندگی و مکمل مردها هستند، و از دست دادن فرزند بدون دلیل شرعی، موجب ایجاد فاصله و انزوای روحی برای زن می‌شود .تأثیرات سقط جنین بر روابط زن و شوهر
تأثیرات سقط جنین بر روابط زن و شوهر تأثیرات سقط جنین بر روابط زن و شوهریکی از مهم‌ترین تأثیرات سقط جنین بر روابط بین زن و شوهر، ایجاد فاصله عاطفی و کاهش اعتماد متقابل است. سقط جنین، به خصوص در مواردی که یکی از زوجین با آن مخالف باشد، می‌تواند منجر به بروز تنش‌ها و اختلافات عمیق شود. بسیاری از زوجین پس از سقط جنین، احساس می‌کنند که رابطه آن‌ها به نوعی شکست خورده است.
یکی از مهم‌ترین تأثیرات سقط جنین بر روابط بین زن و شوهر، ایجاد فاصله عاطفی و کاهش اعتماد متقابل است. سقط جنین، به خصوص در مواردی که یکی از زوجین با آن مخالف باشد، می‌تواند منجر به بروز تنش‌ها و اختلافات عمیق شود. بسیاری از زوجین پس از سقط جنین، احساس می‌کنند که رابطه آن‌ها به نوعی شکست خورده است ."جان وارنر"، روانشناس خانواده در آمریکا، بیان می‌کند که بسیاری از زوج‌ها پس از تجربه سقط جنین به مشاوره نیاز پیدا می‌کنند تا بتوانند اعتماد و ارتباط عاطفی خود را بازیابی کنند (منبع: مقاله "روابط زناشویی پس از سقط جنین" در مجله خانواده و روانشناسی، ۲۰۱۸). از دست دادن فرزند به عنوان نماد پیوند مشترک، می‌تواند موجب تضعیف رابطه و حتی افزایش احتمال جدایی شود.
" جان وارنر"، روانشناس خانواده در آمریکا، بیان می‌کند که بسیاری از زوج‌ها پس از تجربه سقط جنین به مشاوره نیاز پیدا می‌کنند تا بتوانند اعتماد و ارتباط عاطفی خود را بازیابی کنند (منبع: مقاله "روابط زناشویی پس از سقط جنین" در مجله خانواده و روانشناسی، ۲۰۱۸ ). از دست دادن فرزند به عنوان نماد پیوند مشترک، می‌تواند موجب تضعیف رابطه و حتی افزایش احتمال جدایی شود .در ایران نیز پژوهش‌های روانشناسان نظیر دکتر "رضا شریفی" نشان می‌دهد که سقط جنین معمولاً به کاهش ارتباطات عاطفی بین زوجین منجر می‌شود و اگر به درستی مدیریت نشود، ممکن است به طلاق بیانجامد (منبع: مقاله "سقط جنین و پیامدهای خانوادگی آن" در نشریه روانشناسی خانواده، ۱۳۹۸).
در ایران نیز پژوهش‌های روانشناسان نظیر دکتر "رضا شریفی" نشان می‌دهد که سقط جنین معمولاً به کاهش ارتباطات عاطفی بین زوجین منجر می‌شود و اگر به درستی مدیریت نشود، ممکن است به طلاق بیانجامد (منبع: مقاله "سقط جنین و پیامدهای خانوادگی آن" در نشریه روانشناسی خانواده، ۱۳۹۸ ) .تأثیرات سقط جنین بر اجتماع
تأثیرات سقط جنین بر اجتماع تأثیرات سقط جنین بر اجتماعسقط جنین، به‌عنوان یک پدیده اجتماعی، می‌تواند پیامدهای گسترده و عمیقی برای جامعه به همراه داشته باشد. این پیامدها شامل ابعاد مختلفی مانند تغییرات جمعیتی، بحران‌های اخلاقی، تأثیر بر ارزش‌های خانوادگی و کاهش نرخ تولد می‌شود. در ادامه، به تفصیل به بررسی این تأثیرات می‌پردازیم.
سقط جنین، به‌عنوان یک پدیده اجتماعی، می‌تواند پیامدهای گسترده و عمیقی برای جامعه به همراه داشته باشد. این پیامدها شامل ابعاد مختلفی مانند تغییرات جمعیتی، بحران‌های اخلاقی، تأثیر بر ارزش‌های خانوادگی و کاهش نرخ تولد می‌شود. در ادامه، به تفصیل به بررسی این تأثیرات می‌پردازیم .۱. کاهش جمعیت و مشکلات اقتصادی
۱ . کاهش جمعیت و مشکلات اقتصادییکی از مهم‌ترین تأثیرات سقط جنین در سطح جامعه، کاهش نرخ تولد و در نتیجه، پیری جمعیت است. افزایش سقط جنین به معنای از بین رفتن نسل آینده و کاهش تعداد جوانان در جامعه است. جوانان نیروی کار و موتور محرکه اقتصادی یک جامعه به شمار می‌روند و هر چه این نیرو کاهش یابد، تأثیرات منفی بر روی اقتصاد ملی، نیروی کار و پویایی اقتصادی جامعه بیشتر می‌شود.
یکی از مهم‌ترین تأثیرات سقط جنین در سطح جامعه، کاهش نرخ تولد و در نتیجه، پیری جمعیت است. افزایش سقط جنین به معنای از بین رفتن نسل آینده و کاهش تعداد جوانان در جامعه است. جوانان نیروی کار و موتور محرکه اقتصادی یک جامعه به شمار می‌روند و هر چه این نیرو کاهش یابد، تأثیرات منفی بر روی اقتصاد ملی، نیروی کار و پویایی اقتصادی جامعه بیشتر می‌شود .کشورهایی که با مشکل نرخ پایین تولد مواجه هستند، معمولاً با مسائل اجتماعی و اقتصادی همچون کاهش تولید، کمبود نیروی کار ماهر و افزایش هزینه‌های بهداشت و درمان برای جمعیت پیر روبه‌رو می‌شوند. به عنوان مثال، برخی از کشورهای غربی که نرخ سقط جنین در آن‌ها بالاست، امروزه با چالش‌های جدی اقتصادی ناشی از کاهش تعداد نیروی کار مواجه‌اند.
کشورهایی که با مشکل نرخ پایین تولد مواجه هستند، معمولاً با مسائل اجتماعی و اقتصادی همچون کاهش تولید، کمبود نیروی کار ماهر و افزایش هزینه‌های بهداشت و درمان برای جمعیت پیر روبه‌رو می‌شوند. به عنوان مثال، برخی از کشورهای غربی که نرخ سقط جنین در آن‌ها بالاست، امروزه با چالش‌های جدی اقتصادی ناشی از کاهش تعداد نیروی کار مواجه‌اند .۲. تضعیف ارزش‌های اخلاقی
۲ . تضعیف ارزش‌های اخلاقیسقط جنین می‌تواند نشان‌دهنده کم‌رنگ شدن ارزش‌های اخلاقی در جامعه باشد. در بسیاری از فرهنگ‌ها، حفظ و احترام به حیات انسان به عنوان یکی از اصول اساسی اخلاقی در نظر گرفته می‌شود. عادی شدن سقط جنین و تبدیل آن به یک انتخاب معمول، می‌تواند منجر به تضعیف این ارزش‌های بنیادین شود. چنین جامعه‌ای ممکن است به سمت فردگرایی شدید، نادیده گرفتن مسئولیت‌های خانوادگی و بی‌توجهی به حقوق دیگران حرکت کند.
سقط جنین می‌تواند نشان‌دهنده کم‌رنگ شدن ارزش‌های اخلاقی در جامعه باشد. در بسیاری از فرهنگ‌ها، حفظ و احترام به حیات انسان به عنوان یکی از اصول اساسی اخلاقی در نظر گرفته می‌شود. عادی شدن سقط جنین و تبدیل آن به یک انتخاب معمول، می‌تواند منجر به تضعیف این ارزش‌های بنیادین شود. چنین جامعه‌ای ممکن است به سمت فردگرایی شدید، نادیده گرفتن مسئولیت‌های خانوادگی و بی‌توجهی به حقوق دیگران حرکت کند .در جوامعی که سقط جنین به صورت قانونی و رایج پذیرفته شده است، می‌بینیم که نگرش عمومی به زندگی، به ویژه به مفهوم ارزش‌گذاری برای زندگی انسانی، تغییر کرده است. به عنوان نمونه، کشورهایی مانند ایالات متحده و برخی کشورهای اروپایی با کاهش ارزش‌های سنتی و خانوادگی و افزایش فردگرایی و آزادی‌های شخصی مواجه هستند که این امر در نهایت به تغییرات عمیق اجتماعی منجر شده است.
در جوامعی که سقط جنین به صورت قانونی و رایج پذیرفته شده است، می‌بینیم که نگرش عمومی به زندگی، به ویژه به مفهوم ارزش‌گذاری برای زندگی انسانی، تغییر کرده است. به عنوان نمونه، کشورهایی مانند ایالات متحده و برخی کشورهای اروپایی با کاهش ارزش‌های سنتی و خانوادگی و افزایش فردگرایی و آزادی‌های شخصی مواجه هستند که این امر در نهایت به تغییرات عمیق اجتماعی منجر شده است .۳. تأثیر بر خانواده و کاهش استحکام آن
۳ . تأثیر بر خانواده و کاهش استحکام آنخانواده به عنوان اصلی‌ترین نهاد اجتماعی، با سقط جنین تضعیف می‌شود. از آنجا که خانواده نقش مهمی در تربیت و انتقال ارزش‌های اجتماعی دارد، هر گونه تزلزل در این نهاد می‌تواند به کاهش انسجام و همبستگی اجتماعی منجر شود. سقط جنین باعث می‌شود که پیوندهای عاطفی و مسئولیت‌های متقابل در خانواده ضعیف‌تر شود و زوج‌ها به جای تمرکز بر پرورش و تربیت فرزندان، به فکر مسائل مادی یا راحت‌طلبی بیفتند.
خانواده به عنوان اصلی‌ترین نهاد اجتماعی، با سقط جنین تضعیف می‌شود. از آنجا که خانواده نقش مهمی در تربیت و انتقال ارزش‌های اجتماعی دارد، هر گونه تزلزل در این نهاد می‌تواند به کاهش انسجام و همبستگی اجتماعی منجر شود. سقط جنین باعث می‌شود که پیوندهای عاطفی و مسئولیت‌های متقابل در خانواده ضعیف‌تر شود و زوج‌ها به جای تمرکز بر پرورش و تربیت فرزندان، به فکر مسائل مادی یا راحت‌طلبی بیفتند .از سوی دیگر، فرزندان به عنوان ستون آینده هر جامعه در خانواده‌ها رشد و تربیت می‌شوند. از بین رفتن جنین‌ها و کاهش تولد فرزندان می‌تواند به کاهش تعداد خانواده‌های پایدار و با فرزند منجر شود. در نتیجه، جامعه با مشکلاتی مانند کاهش نرخ ازدواج، افزایش طلاق و کمبود فرزندان مواجه خواهد شد. این روند در بلندمدت به بحران اجتماعی منجر می‌شود که استحکام و دوام جامعه را تهدید می‌کند.
از سوی دیگر، فرزندان به عنوان ستون آینده هر جامعه در خانواده‌ها رشد و تربیت می‌شوند. از بین رفتن جنین‌ها و کاهش تولد فرزندان می‌تواند به کاهش تعداد خانواده‌های پایدار و با فرزند منجر شود. در نتیجه، جامعه با مشکلاتی مانند کاهش نرخ ازدواج، افزایش طلاق و کمبود فرزندان مواجه خواهد شد. این روند در بلندمدت به بحران اجتماعی منجر می‌شود که استحکام و دوام جامعه را تهدید می‌کند .۴. پیامدهای اخلاقی و دینی
۴ . پیامدهای اخلاقی و دینیدر فرهنگ‌های مذهبی و سنتی، سقط جنین به شدت محکوم شده و به عنوان نوعی از قتل تلقی می‌شود. از منظر دینی، جامعه‌ای که سقط جنین را رواج دهد، در واقع از ارزش‌های الهی و معنوی فاصله گرفته است. این امر باعث می‌شود که روحیه معنوی و اخلاقی جامعه تضعیف شود و مردم به جای حفظ و حراست از زندگی، به سمت راحت‌طلبی و فرار از مسئولیت‌های خانوادگی و اجتماعی سوق داده شوند.
در فرهنگ‌های مذهبی و سنتی، سقط جنین به شدت محکوم شده و به عنوان نوعی از قتل تلقی می‌شود. از منظر دینی، جامعه‌ای که سقط جنین را رواج دهد، در واقع از ارزش‌های الهی و معنوی فاصله گرفته است. این امر باعث می‌شود که روحیه معنوی و اخلاقی جامعه تضعیف شود و مردم به جای حفظ و حراست از زندگی، به سمت راحت‌طلبی و فرار از مسئولیت‌های خانوادگی و اجتماعی سوق داده شوند .در اسلام، قرآن و روایات به وضوح به حرمت سقط جنین اشاره کرده‌اند. در سوره اسراء آیه ۳۱، خداوند می‌فرماید: "وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلَاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِيَّاكُمْ"؛ یعنی فرزندانتان را از ترس فقر نکشید، ما آن‌ها و شما را روزی خواهیم داد. این آیه نشان می‌دهد که سقط جنین به دلیل مشکلات اقتصادی و اجتماعی، نه تنها در تضاد با دستورات الهی است، بلکه برکت زندگی نیز کاهش می‌یابد.
در اسلام، قرآن و روایات به وضوح به حرمت سقط جنین اشاره کرده‌اند. در سوره اسراء آیه ۳۱ ، خداوند می‌فرماید : " وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلَاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِيَّاكُمْ " ؛ یعنی فرزندانتان را از ترس فقر نکشید، ما آن‌ها و شما را روزی خواهیم داد. این آیه نشان می‌دهد که سقط جنین به دلیل مشکلات اقتصادی و اجتماعی، نه تنها در تضاد با دستورات الهی است، بلکه برکت زندگی نیز کاهش می‌یابد .دلایل حرام بودن سقط جنین از منظر آیات و روایات
دلایل حرام بودن سقط جنین از منظر آیات و روایات دلایل حرام بودن سقط جنین از منظر آیات و روایاتاز منظر اسلامی، سقط جنین به‌طور قطعی عملی حرام است و به عنوان نوعی از قتل نفس به شمار می‌رود. قرآن و روایات متعدد از اهل‌بیت (علیهم‌السلام) به وضوح به حفظ جان انسان‌ها، حتی در مراحل اولیه تشکیل جنین، اشاره کرده و این عمل را نهی کرده‌اند. در اینجا به دلایل مختلف حرام بودن سقط جنین از منظر آیات قرآن و روایات اهل‌بیت پرداخته می‌شود.
از منظر اسلامی، سقط جنین به‌طور قطعی عملی حرام است و به عنوان نوعی از قتل نفس به شمار می‌رود. قرآن و روایات متعدد از اهل‌بیت (علیهم‌السلام) به وضوح به حفظ جان انسان‌ها، حتی در مراحل اولیه تشکیل جنین، اشاره کرده و این عمل را نهی کرده‌اند. در اینجا به دلایل مختلف حرام بودن سقط جنین از منظر آیات قرآن و روایات اهل‌بیت پرداخته می‌شود .۱. حرمت قتل نفس در قرآن کریم
۱ . حرمت قتل نفس در قرآن کریمیکی از اصلی‌ترین دلایل حرام بودن سقط جنین در اسلام، حرمت قتل نفس است. قرآن کریم به‌طور مکرر به ممنوعیت قتل اشاره می‌کند و حفظ حیات را از حقوق اولیه و مسلم هر انسان می‌داند. در سوره اسراء، آیه ۳۱ آمده است:
یکی از اصلی‌ترین دلایل حرام بودن سقط جنین در اسلام، حرمت قتل نفس است. قرآن کریم به‌طور مکرر به ممنوعیت قتل اشاره می‌کند و حفظ حیات را از حقوق اولیه و مسلم هر انسان می‌داند. در سوره اسراء، آیه ۳۱ آمده است :"وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلَاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِيَّاكُمْ" ترجمه: "و فرزندانتان را از ترس فقر نکشید؛ ما آن‌ها و شما را روزی خواهیم داد."
" وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلَاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِيَّاكُمْ " ترجمه: "و فرزندانتان را از ترس فقر نکشید؛ ما آن‌ها و شما را روزی خواهیم داد ."این آیه به وضوح به یکی از دلایل رایج سقط جنین، یعنی ترس از ناتوانی مالی و نگرانی از آینده اقتصادی، پاسخ داده و تأکید می‌کند که خداوند خود روزی‌رسان است و هیچ‌گاه اجازه کشتن فرزندان را به خاطر مسائل مادی نمی‌دهد. از دیدگاه اسلام، حتی در صورتی که جنین هنوز به دنیا نیامده باشد، حیات او محترم است و نباید به بهانه‌های اقتصادی یا اجتماعی مورد تعدی قرار گیرد.
این آیه به وضوح به یکی از دلایل رایج سقط جنین، یعنی ترس از ناتوانی مالی و نگرانی از آینده اقتصادی، پاسخ داده و تأکید می‌کند که خداوند خود روزی‌رسان است و هیچ‌گاه اجازه کشتن فرزندان را به خاطر مسائل مادی نمی‌دهد. از دیدگاه اسلام، حتی در صورتی که جنین هنوز به دنیا نیامده باشد، حیات او محترم است و نباید به بهانه‌های اقتصادی یا اجتماعی مورد تعدی قرار گیرد .۲. حفظ کرامت انسانی در اسلام
۲ . حفظ کرامت انسانی در اسلاماسلام به کرامت و شرافت انسان تأکید فراوانی دارد. هر انسانی، حتی در مراحل ابتدایی حیات خود، دارای کرامت الهی است که نباید نقض شود. در سوره مؤمنون، آیه ۱۲ تا ۱۴، فرآیند خلقت انسان از نطفه تا جنین به تفصیل بیان شده است:
اسلام به کرامت و شرافت انسان تأکید فراوانی دارد. هر انسانی، حتی در مراحل ابتدایی حیات خود، دارای کرامت الهی است که نباید نقض شود. در سوره مؤمنون، آیه ۱۲ تا ۱ ۴، فرآیند خلقت انسان از نطفه تا جنین به تفصیل بیان شده است :"وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن سُلَالَةٍ مِّن طِينٍ، ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فِي قَرَارٍ مَّكِينٍ، ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا فَكَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ثُمَّ أَنشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ فَتَبَارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِينَ"
" وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن سُلَالَةٍ مِّن طِينٍ، ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فِي قَرَارٍ مَّكِينٍ، ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا فَكَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ثُمَّ أَنشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ فَتَبَارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِينَ "ترجمه: "و همانا ما انسان را از خلاصه‌ای از گل آفریدیم، سپس او را نطفه‌ای در قرارگاه محفوظ قرار دادیم، آنگاه نطفه را به خون بسته (علقه) تبدیل کردیم، سپس خون بسته را به مضغه (تکه گوشتی جویده) مبدل ساختیم، سپس مضغه را استخوان‌هایی کردیم، آنگاه استخوان‌ها را با گوشت پوشاندیم، سپس او را آفریدگاری دیگر ساختیم. پس مبارک است خدا، بهترین آفریدگاران."
ترجمه: "و همانا ما انسان را از خلاصه‌ای از گل آفریدیم، سپس او را نطفه‌ای در قرارگاه محفوظ قرار دادیم، آنگاه نطفه را به خون بسته (علقه) تبدیل کردیم، سپس خون بسته را به مضغه (تکه گوشتی جویده) مبدل ساختیم، سپس مضغه را استخوان‌هایی کردیم، آنگاه استخوان‌ها را با گوشت پوشاندیم، سپس او را آفریدگاری دیگر ساختیم. پس مبارک است خدا، بهترین آفریدگاران ."این آیات نشان می‌دهد که خلقت انسان از همان مراحل ابتدایی در نظر خداوند مقدس و محترم است و نباید با سقط جنین این کرامت الهی نادیده گرفته شود. قرآن به‌طور ضمنی این پیام را می‌دهد که حتی پیش از تولد، جنین یک موجود با ارزش و در حال تکامل است و هر گونه تعرّض به حیات او، تجاوز به خلقت الهی است.
این آیات نشان می‌دهد که خلقت انسان از همان مراحل ابتدایی در نظر خداوند مقدس و محترم است و نباید با سقط جنین این کرامت الهی نادیده گرفته شود. قرآن به‌طور ضمنی این پیام را می‌دهد که حتی پیش از تولد، جنین یک موجود با ارزش و در حال تکامل است و هر گونه تعرّض به حیات او، تجاوز به خلقت الهی است .۳. روایات اهل‌بیت (علیهم‌السلام) درباره حرمت سقط جنین
۳ . روایات اهل‌بیت (علیهم‌السلام) درباره حرمت سقط جنینعلاوه بر آیات قرآن، روایات متعددی از اهل‌بیت (علیهم‌السلام) در رابطه با حرمت سقط جنین وارد شده است که بر این مسئله تأکید دارند. امام صادق (علیه‌السلام) در حدیثی فرمودند:
علاوه بر آیات قرآن، روایات متعددی از اهل‌بیت (علیهم‌السلام) در رابطه با حرمت سقط جنین وارد شده است که بر این مسئله تأکید دارند. امام صادق (علیه‌السلام) در حدیثی فرمودند :"إِنَّ النُّطْفَةَ إِذَا وَقَعَتْ فِي الرَّحِمِ فَأَرْبَعِينَ لَيْلَةً فَإِذَا جَازَتْ ذَلِكَ فَإِنَّهَا تَتَكَوَّنُ فَتُصِيرُ عَلَقَةً" ترجمه: "نطفه وقتی که چهل شبانه‌روز در رحم می‌ماند، شروع به شکل‌گیری می‌کند و به علقه تبدیل می‌شود." (منبع: الکافی، جلد ۶)
" إِنَّ النُّطْفَةَ إِذَا وَقَعَتْ فِي الرَّحِمِ فَأَرْبَعِينَ لَيْلَةً فَإِذَا جَازَتْ ذَلِكَ فَإِنَّهَا تَتَكَوَّنُ فَتُصِيرُ عَلَقَةً " ترجمه: "نطفه وقتی که چهل شبانه‌روز در رحم می‌ماند، شروع به شکل‌گیری می‌کند و به علقه تبدیل می‌شود." (منبع: الکافی، جلد ۶)این حدیث نشان می‌دهد که حتی در مراحل ابتدایی پس از لقاح، جنین در حال شکل‌گیری و رشد است و از این رو حرمت آن تأکید شده است. هر گونه اقدامی که موجب توقف این فرآیند طبیعی شود، به معنای کشتن یک موجود زنده تلقی می‌شود و حرام است.
این حدیث نشان می‌دهد که حتی در مراحل ابتدایی پس از لقاح، جنین در حال شکل‌گیری و رشد است و از این رو حرمت آن تأکید شده است. هر گونه اقدامی که موجب توقف این فرآیند طبیعی شود، به معنای کشتن یک موجود زنده تلقی می‌شود و حرام است .در روایتی دیگر، امام علی (علیه‌السلام) نیز به یکی از پیامدهای دنیوی سقط جنین اشاره می‌کنند:
در روایتی دیگر، امام علی (علیه‌السلام) نیز به یکی از پیامدهای دنیوی سقط جنین اشاره می‌کنند :"مَنْ أَسْقَطَ حَمْلَهَا مُتَعَمِّدَةً وَقَعَتْ فِي غَضَبِ اللَّهِ" ترجمه: "هر زنی که به عمد جنین خود را بیندازد، در غضب خدا قرار می‌گیرد." (منبع: وسائل الشیعه، جلد ۱۵)
" مَنْ أَسْقَطَ حَمْلَهَا مُتَعَمِّدَةً وَقَعَتْ فِي غَضَبِ اللَّهِ " ترجمه: "هر زنی که به عمد جنین خود را بیندازد، در غضب خدا قرار می‌گیرد." (منبع: وسائل الشیعه، جلد ۱ ۵)این روایت به روشنی نشان می‌دهد که سقط جنین به‌طور عمدی عملی حرام است و عذاب الهی را به دنبال دارد. بر این اساس، این عمل نه تنها دارای پیامدهای دنیوی است، بلکه انسان را از رحمت الهی نیز محروم می‌کند.
این روایت به روشنی نشان می‌دهد که سقط جنین به‌طور عمدی عملی حرام است و عذاب الهی را به دنبال دارد. بر این اساس، این عمل نه تنها دارای پیامدهای دنیوی است، بلکه انسان را از رحمت الهی نیز محروم می‌کند .۴. حقوق جنین از منظر فقه اسلامی
۴ . حقوق جنین از منظر فقه اسلامیدر فقه اسلامی، حقوق جنین از زمان لقاح به رسمیت شناخته شده است و بر اساس احکام شرعی، جنین دارای حقوق مالی و حقوقی است. بر این اساس، هر گونه اقدام که منجر به از بین رفتن جنین شود، نه تنها حرام است بلکه پیامدهای حقوقی نیز به دنبال دارد. فقها بر این باورند که دیه برای سقط جنین در مراحل مختلف رشد متفاوت است و در صورت سقط عمدی، دیه کامل انسان بر عامل سقط واجب می‌شود.
در فقه اسلامی، حقوق جنین از زمان لقاح به رسمیت شناخته شده است و بر اساس احکام شرعی، جنین دارای حقوق مالی و حقوقی است. بر این اساس، هر گونه اقدام که منجر به از بین رفتن جنین شود، نه تنها حرام است بلکه پیامدهای حقوقی نیز به دنبال دارد. فقها بر این باورند که دیه برای سقط جنین در مراحل مختلف رشد متفاوت است و در صورت سقط عمدی، دیه کامل انسان بر عامل سقط واجب می‌شود .شیخ طوسی در کتاب "النهایة" می‌نویسد: "اگر کسی جنین را عمداً سقط کند، باید دیه‌ای معادل دیه کامل انسان پرداخت کند." این حکم فقهی نشان‌دهنده اهمیت و ارزش حیات جنین در اسلام است و از حقوق طبیعی او به عنوان یک انسان محافظت می‌شود.
شیخ طوسی در کتاب "النهایة" می‌نویسد: "اگر کسی جنین را عمداً سقط کند، باید دیه‌ای معادل دیه کامل انسان پرداخت کند." این حکم فقهی نشان‌دهنده اهمیت و ارزش حیات جنین در اسلام است و از حقوق طبیعی او به عنوان یک انسان محافظت می‌شود .نظرات روانشناسان غربی و ایرانی در خصوص بد بودن سقط جنین
نظرات روانشناسان غربی و ایرانی در خصوص بد بودن سقط جنین نظرات روانشناسان غربی و ایرانی در خصوص بد بودن سقط جنینروانشناسان غربی و ایرانی هر دو بر این باورند که سقط جنین می‌تواند پیامدهای جدی و منفی بر سلامت روان مادر و خانواده داشته باشد. در مطالعات متعدد، تأثیرات روانی عمیق این عمل مورد بررسی قرار گرفته و نتایج آن نشان می‌دهد که سقط جنین با مشکلات روانی متعددی مانند افسردگی، اضطراب، و احساس گناه همراه است. در ادامه به برخی از دیدگاه‌های مطرح‌شده توسط روانشناسان غربی و ایرانی در این زمینه اشاره می‌کنیم.
روانشناسان غربی و ایرانی هر دو بر این باورند که سقط جنین می‌تواند پیامدهای جدی و منفی بر سلامت روان مادر و خانواده داشته باشد. در مطالعات متعدد، تأثیرات روانی عمیق این عمل مورد بررسی قرار گرفته و نتایج آن نشان می‌دهد که سقط جنین با مشکلات روانی متعددی مانند افسردگی، اضطراب، و احساس گناه همراه است. در ادامه به برخی از دیدگاه‌های مطرح‌شده توسط روانشناسان غربی و ایرانی در این زمینه اشاره می‌کنیم .۱. دیدگاه‌های روانشناسان غربی
۱ . دیدگاه‌های روانشناسان غربیلیندا فرانک، یکی از روانشناسان برجسته آمریکایی، معتقد است که بسیاری از زنانی که سقط جنین انجام می‌دهند، با عوارض روانی پس از سقط روبه‌رو می‌شوند. او این عوارض را با عنوان "سندروم پس از سقط" معرفی کرده و بیان می‌کند که این زنان اغلب دچار احساسات عمیق پشیمانی و افسردگی می‌شوند. او در مقاله‌ای با عنوان "عوارض روانی سقط جنین" در سال ۲۰۱۹ در مجله "روانشناسی زنان" می‌نویسد: «بسیاری از زنانی که سقط جنین انجام داده‌اند، پس از مدتی با مشکلات عاطفی روبه‌رو می‌شوند که تأثیرات منفی آن حتی سال‌ها بعد از سقط نیز ادامه دارد» (منبع: مجله روانشناسی زنان، ۲۰۱۹).
لیندا فرانک، یکی از روانشناسان برجسته آمریکایی، معتقد است که بسیاری از زنانی که سقط جنین انجام می‌دهند، با عوارض روانی پس از سقط روبه‌رو می‌شوند. او این عوارض را با عنوان "سندروم پس از سقط" معرفی کرده و بیان می‌کند که این زنان اغلب دچار احساسات عمیق پشیمانی و افسردگی می‌شوند. او در مقاله‌ای با عنوان "عوارض روانی سقط جنین" در سال ۲۰۱۹ در مجله "روانشناسی زنان" می‌نویسد: «بسیاری از زنانی که سقط جنین انجام داده‌اند، پس از مدتی با مشکلات عاطفی روبه‌رو می‌شوند که تأثیرات منفی آن حتی سال‌ها بعد از سقط نیز ادامه دارد» (منبع: مجله روانشناسی زنان، ۲۰۱۹ ) .دیوید ریاردون، یکی از پژوهشگران و روانشناسان غربی در زمینه پیامدهای روانی سقط جنین، معتقد است که این عمل می‌تواند تأثیرات طولانی‌مدتی بر سلامت روان مادر داشته باشد. او بیان می‌کند که زنان پس از سقط جنین معمولاً با احساساتی مانند خودسرزنش‌گری، از دست دادن اعتماد به نفس، و احساس خشم مواجه می‌شوند. در پژوهشی که توسط او انجام شد، ۶۰ درصد از زنان تجربه‌کرده سقط جنین از مشکلات روحی همچون اضطراب و افسردگی رنج می‌بردند (منبع: مقاله "پیامدهای روانی سقط جنین"، ۲۰۱۸).
دیوید ریاردون، یکی از پژوهشگران و روانشناسان غربی در زمینه پیامدهای روانی سقط جنین، معتقد است که این عمل می‌تواند تأثیرات طولانی‌مدتی بر سلامت روان مادر داشته باشد. او بیان می‌کند که زنان پس از سقط جنین معمولاً با احساساتی مانند خودسرزنش‌گری، از دست دادن اعتماد به نفس، و احساس خشم مواجه می‌شوند. در پژوهشی که توسط او انجام شد، ۶ ۰ درصد از زنان تجربه‌کرده سقط جنین از مشکلات روحی همچون اضطراب و افسردگی رنج می‌بردند (منبع: مقاله "پیامدهای روانی سقط جنین"، ۲۰۱۸ ) .جان وارنر، روانشناس خانواده از آمریکا، در مقاله‌ای تحت عنوان "تأثیرات روانی سقط جنین بر روابط زناشویی" بیان می‌کند که سقط جنین به‌طور مکرر باعث ایجاد تنش‌های عاطفی در روابط زناشویی می‌شود. او به این نکته اشاره می‌کند که بسیاری از زوج‌ها پس از سقط جنین به دلیل احساس گناه یا ناراحتی از تصمیم گرفته شده، نیازمند مشاوره روانشناسی هستند تا بتوانند رابطه خود را بازسازی کنند (منبع: مجله خانواده و روانشناسی، ۲۰۱۸).
جان وارنر، روانشناس خانواده از آمریکا، در مقاله‌ای تحت عنوان "تأثیرات روانی سقط جنین بر روابط زناشویی" بیان می‌کند که سقط جنین به‌طور مکرر باعث ایجاد تنش‌های عاطفی در روابط زناشویی می‌شود. او به این نکته اشاره می‌کند که بسیاری از زوج‌ها پس از سقط جنین به دلیل احساس گناه یا ناراحتی از تصمیم گرفته شده، نیازمند مشاوره روانشناسی هستند تا بتوانند رابطه خود را بازسازی کنند (منبع: مجله خانواده و روانشناسی، ۲۰۱۸ ) .۲. دیدگاه‌های روانشناسان ایرانی
۲ . دیدگاه‌های روانشناسان ایرانیدر ایران نیز روانشناسان به بررسی تأثیرات منفی سقط جنین بر سلامت روان مادر پرداخته‌اند و تأکید دارند که این عمل معمولاً با مشکلات روانی و عاطفی همراه است.
در ایران نیز روانشناسان به بررسی تأثیرات منفی سقط جنین بر سلامت روان مادر پرداخته‌اند و تأکید دارند که این عمل معمولاً با مشکلات روانی و عاطفی همراه است .دکتر مریم سعادتی، روانشناس ایرانی، در پژوهشی که در دانشگاه شهید بهشتی انجام داده است، به بررسی تأثیرات روانی سقط جنین بر روی ۵۰۰ زن ایرانی پرداخت. او بیان می‌کند که این زنان اغلب پس از سقط جنین با مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی و کاهش کیفیت زندگی مواجه می‌شوند. به‌ویژه در جوامعی مانند ایران که ارزش‌های خانوادگی و دینی نقش مهمی در زندگی افراد دارند، سقط جنین می‌تواند به عمیق‌تر شدن احساس گناه و ناراحتی منجر شود (منبع: پژوهش "سقط جنین و تأثیرات آن بر روان مادر"، ۱۴۰۰).
دکتر مریم سعادتی، روانشناس ایرانی، در پژوهشی که در دانشگاه شهید بهشتی انجام داده است، به بررسی تأثیرات روانی سقط جنین بر روی ۵ ۰۰ زن ایرانی پرداخت. او بیان می‌کند که این زنان اغلب پس از سقط جنین با مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی و کاهش کیفیت زندگی مواجه می‌شوند. به‌ویژه در جوامعی مانند ایران که ارزش‌های خانوادگی و دینی نقش مهمی در زندگی افراد دارند، سقط جنین می‌تواند به عمیق‌تر شدن احساس گناه و ناراحتی منجر شود (منبع: پژوهش "سقط جنین و تأثیرات آن بر روان مادر"، ۱ ۴ ۰۰ ) .دکتر فاطمه موسوی، روانشناس بالینی، معتقد است که یکی از اصلی‌ترین پیامدهای سقط جنین، ایجاد احساس گناه و عذاب وجدان در زنان است. او بیان می‌کند که این احساسات منفی ممکن است به مرور زمان به افسردگی مزمن و حتی تمایلات خودکشی منجر شود. در پژوهشی که او در سال ۱۳۹۹ انجام داد، ۷۵ درصد از زنان پس از سقط جنین احساس کردند که زندگی آن‌ها به طور کلی تغییر کرده و توانایی آن‌ها در مقابله با مشکلات کاهش یافته است (منبع: پژوهش "سقط جنین و سلامت روانی زنان"، ۱۳۹۹).
دکتر فاطمه موسوی، روانشناس بالینی، معتقد است که یکی از اصلی‌ترین پیامدهای سقط جنین، ایجاد احساس گناه و عذاب وجدان در زنان است. او بیان می‌کند که این احساسات منفی ممکن است به مرور زمان به افسردگی مزمن و حتی تمایلات خودکشی منجر شود. در پژوهشی که او در سال ۱۳۹۹ انجام داد، ۷ ۵ درصد از زنان پس از سقط جنین احساس کردند که زندگی آن‌ها به طور کلی تغییر کرده و توانایی آن‌ها در مقابله با مشکلات کاهش یافته است (منبع: پژوهش "سقط جنین و سلامت روانی زنان"، ۱۳۹۹ ) .دکتر رضا شریفی، یکی دیگر از روانشناسان ایرانی، در پژوهشی که در دانشگاه تهران انجام داده است، تأکید می‌کند که سقط جنین به‌خصوص در خانواده‌های مذهبی می‌تواند تنش‌های عاطفی و روانی زیادی را به همراه داشته باشد. او بیان می‌کند که بسیاری از زنان پس از سقط جنین به دلیل تعارض‌های بین باورهای دینی و اقدام انجام‌شده، دچار بحران‌های روانی و اخلاقی می‌شوند. این بحران‌ها نه تنها زندگی شخصی آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه بر روابط خانوادگی نیز تأثیر منفی می‌گذارد (منبع: مقاله "سقط جنین و تأثیرات خانوادگی"، ۱۳۹۸).
دکتر رضا شریفی، یکی دیگر از روانشناسان ایرانی، در پژوهشی که در دانشگاه تهران انجام داده است، تأکید می‌کند که سقط جنین به‌خصوص در خانواده‌های مذهبی می‌تواند تنش‌های عاطفی و روانی زیادی را به همراه داشته باشد. او بیان می‌کند که بسیاری از زنان پس از سقط جنین به دلیل تعارض‌های بین باورهای دینی و اقدام انجام‌شده، دچار بحران‌های روانی و اخلاقی می‌شوند. این بحران‌ها نه تنها زندگی شخصی آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه بر روابط خانوادگی نیز تأثیر منفی می‌گذارد (منبع: مقاله "سقط جنین و تأثیرات خانوادگی"، ۱۳۹۸ ) .۳. عوارض بلندمدت سقط جنین از دیدگاه روانشناسی
۳ . عوارض بلندمدت سقط جنین از دیدگاه روانشناسیروانشناسان غربی و ایرانی به این نتیجه رسیده‌اند که پیامدهای سقط جنین به‌طور معمول به صورت کوتاه‌مدت محدود نمی‌شود و بسیاری از زنان تا سال‌ها بعد از انجام این عمل، با مشکلات روانی و عاطفی دست و پنجه نرم می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که زنانی که تجربه سقط جنین دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اختلالات روانی مانند PTSD (اختلال استرس پس از سانحه)، افسردگی مزمن و اختلالات اضطرابی قرار دارند.
روانشناسان غربی و ایرانی به این نتیجه رسیده‌اند که پیامدهای سقط جنین به‌طور معمول به صورت کوتاه‌مدت محدود نمی‌شود و بسیاری از زنان تا سال‌ها بعد از انجام این عمل، با مشکلات روانی و عاطفی دست و پنجه نرم می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که زنانی که تجربه سقط جنین دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اختلالات روانی مانند PTSD ( اختلال استرس پس از سانحه ) ، افسردگی مزمن و اختلالات اضطرابی قرار دارند .به‌ویژه، روانشناسانی مانند کاترین کولمن، در مطالعات خود نشان داده‌اند که بسیاری از زنانی که سقط جنین را تجربه کرده‌اند، دچار "تروماهای روانی" می‌شوند که به صورت کابوس‌های شبانه، احساس بی‌ارزشی، و کاهش کیفیت زندگی بروز می‌کند (منبع: مقاله "روان‌درمانی پس از سقط جنین"، ۲۰۲۰).
به‌ویژه، روانشناسانی مانند کاترین کولمن، در مطالعات خود نشان داده‌اند که بسیاری از زنانی که سقط جنین را تجربه کرده‌اند، دچار "تروماهای روانی" می‌شوند که به صورت کابوس‌های شبانه، احساس بی‌ارزشی، و کاهش کیفیت زندگی بروز می‌کند (منبع: مقاله "روان‌درمانی پس از سقط جنین"، ۲۰۲۰ ) .۴. احساس گناه و تروماهای اخلاقی
۴ . احساس گناه و تروماهای اخلاقییکی از مسائل اصلی که بسیاری از روانشناسان به آن اشاره کرده‌اند، احساس گناه پس از سقط جنین است. این احساس به‌خصوص در جوامعی که سقط جنین با ارزش‌های دینی و اخلاقی در تعارض است، شدیدتر احساس می‌شود. زنان معمولاً پس از سقط، به دلیل نقض باورهای اخلاقی و دینی خود، دچار احساس گناه و ندامت می‌شوند.
یکی از مسائل اصلی که بسیاری از روانشناسان به آن اشاره کرده‌اند، احساس گناه پس از سقط جنین است. این احساس به‌خصوص در جوامعی که سقط جنین با ارزش‌های دینی و اخلاقی در تعارض است، شدیدتر احساس می‌شود. زنان معمولاً پس از سقط، به دلیل نقض باورهای اخلاقی و دینی خود، دچار احساس گناه و ندامت می‌شوند .در ایران، این احساس گناه به‌ویژه در خانواده‌های مذهبی بسیار رایج است. دکتر علی محمدی، روانشناس اجتماعی، بیان می‌کند که بسیاری از زنانی که در خانواده‌های مذهبی زندگی می‌کنند و سقط جنین انجام داده‌اند، به دلیل تعارض میان اعتقادات دینی و تصمیم گرفته شده، با بحران‌های روحی مواجه می‌شوند. این احساسات ممکن است به مرور زمان شدت یابد و به مشکلات روانی عمیق‌تری مانند افسردگی و اضطراب مزمن منجر شود (منبع: مقاله "پیامدهای روانی سقط جنین در خانواده‌های مذهبی"، ۱۳۹۹).
در ایران، این احساس گناه به‌ویژه در خانواده‌های مذهبی بسیار رایج است . دکتر علی محمدی، روانشناس اجتماعی، بیان می‌کند که بسیاری از زنانی که در خانواده‌های مذهبی زندگی می‌کنند و سقط جنین انجام داده‌اند، به دلیل تعارض میان اعتقادات دینی و تصمیم گرفته شده، با بحران‌های روحی مواجه می‌شوند. این احساسات ممکن است به مرور زمان شدت یابد و به مشکلات روانی عمیق‌تری مانند افسردگی و اضطراب مزمن منجر شود (منبع: مقاله "پیامدهای روانی سقط جنین در خانواده‌های مذهبی"، ۱۳۹۹ ) .نتیجه‌گیری
نتیجه‌گیری نتیجهگیریسقط جنین نه تنها بر روح و روان مادر تأثیرات منفی شدیدی دارد، بلکه بر روابط خانوادگی و اجتماعی نیز تأثیرگذار است. از منظر اسلامی، این عمل به شدت حرام است و گرفتن جان یک جنین بی‌گناه به معنای تجاوز به حقوق الهی و انسانی تلقی می‌شود. روانشناسان غربی و ایرانی نیز با تأکید بر نتایج پژوهش‌های خود، سقط جنین را عاملی مخرب برای سلامت روان مادران می‌دانند و بر نیاز به مشاوره‌های روانشناختی پس از این تجربه تأکید دارند.
سقط جنین نه تنها بر روح و روان مادر تأثیرات منفی شدیدی دارد، بلکه بر روابط خانوادگی و اجتماعی نیز تأثیرگذار است. از منظر اسلامی، این عمل به شدت حرام است و گرفتن جان یک جنین بی‌گناه به معنای تجاوز به حقوق الهی و انسانی تلقی می‌شود. روانشناسان غربی و ایرانی نیز با تأکید بر نتایج پژوهش‌های خود، سقط جنین را عاملی مخرب برای سلامت روان مادران می‌دانند و بر نیاز به مشاوره‌های روانشناختی پس از این تجربه تأکید دارند . ∎