چند روزی است که خبر استفاده از موشکی جدید در جنگ اوکراین در رسانه‌ها می‌چرخد. موشک مرموز اورشنیک که به گفته پوتین سلاحی کاملا جدید و غیرقابل مهار توسط پدافندهای غربی است.
استفاده از این موشک درست پس از مجوز دادن به اوکراین برای استفاده از موشک‌های غربی برای حمله به خاک روسیه را می‌توان تهدیدی عیان از جانب مسکو قلمداد کرد.
وقتی نخستین فیلم‌ها از اصابت موشک روسیه به خاک اوکراین در دنیپرو منتشر شد، فضای عجیب و موشک‌هایی که از دل آسمان چون شراره‌های آتش روی زمین فرو می‌ریختند، بسیار جلب توجه کرد. نخستین پرسش این بود که موشک به کار گرفته شده از چه نوعی است؟
روسیه پیش از این در نبرد اوکراین از موشک‌های بالستیک تاکتیکی اسکندر به شکل وسیع استفاده کرده است و موشک هایپرسونیک هواپرتاب کینژال را نیز مورد استفاده قرار داده است اما به نظر می‌رسید که این بار موشک مورد استفاده فرق دارد.
در آغاز صحبت از شلیک موشک قاره‌پیمای روبژ به میان آمد. موشک بالستیک قاره‌پیمای آراس ۲۶ روبژ قابلیت حمل کلاهک متعارف و کلاهک هسته‌ای را دارد و پیش از این هرگز در میدان نبرد مورد استفاده قرار نگرفته بود. سرعت بالای این موشک به بیش از ۱۰ برابر سرعت صوت هم می‌رسد کار رهگیری و مقابله با آن را برای پدافندهای مستقر در اوکراین از جمله پاتریوت دشوار و حتی غیرممکن می‌کند.
در تصاویری که از لحظه اصابت این موشک منتشر شد، اثر کلاهک چندگانه با قابلیت هدف‌گیری مستقل (MIRV) قابل مشاهده است. بنا به ادعای روس‌ها این موشک همچین قادر به حمل گلایدر هایپرسونیک آوانگارد است. موشک هایپرسونیک آوانگارد با برد بین‌قاره‌ای و سیستم‌های لیزری پرس‌وت عملیاتی و وارد میدان شده‌اند. سلاح هایپرسونیک آوانگارد بخشی از نیروی موشکی استراتژیک روسیه است. آوانگارد با سرعت دیوانه‌وار ۲۷ ماخ (۲۷ برابر صوت) یا ۳۲ هزار کیلومتر بر ساعت قادر به شکست دادن سیستم‌های پدافندی است.
یک موشک هایپرسونیک میانبرد
پوتین خیلی زود به خبر استفاده از موشک قاره‌پیما واکنش نشان داد و اعلام کرد که موشک استفاده شده در حمله به اوکراین یک سلاح کاملا جدید است. این موشک جدید هایپرسونیک میانبرد به نام اورشنیک است.
به گفته پوتین اورشنیک با سرعت ۱۰ ماخ (۱۰ برابر سرعت صوت) به هدف حمله می‌کند. این به معنای طی کردن ۲.۵ تا ۳ کیلومتر در یک ثانیه است. طبق تعریف، موشک هایپرسونیک با سرعتی فراتر از ۵ ماخ حرکت می‌کند و می‌توان حین حرکت مانور دهد و با این مشخصات رهگیری آن برای سیستم‌های پدافندی اگر غیرممکن نباشد، بسیار دشوار است.
به گفته منابع اوکراینی این موشک فاصله محل پرتاب از پایگاه کاسپوتین‌یار در آستاراخان تا دنیپرو را در کمتر از ۱۵ دقیقه طی کرده و سرعت آن در فاز نهایی به حدود ۱۱ ماخ رسیده است. بر اساس اطلاعات منتشر شده، اورشنیک مجهز به کلاهک چندگانه با سیستم هدف‌گیری مستقل است که به هر موشک امکان حمل کردن ۳ تا ۶ کلاهک را به صورت همزمان می‌دهد.
هر چند موشک شلیک شده به اوکراین سر جنگی متعارف داشت اما اورشنیک قادر به حمل کلاهک هسته‌ای است. برد این موشک بر اساس تعریف موشک میانبرد بین ۱۰۰۰ تا ۵۵۰۰ کیلومتر و کمتر از موشک‌های قاره‌پیما است اما با سرعتی که دارد در کمترین مدت به هدف خواهد رسید.
در این میان وزارت دفاع آمریکا بر این باور است که اورشنیک کاملا جدید نیست و با تغییراتی در موشک قاره‌پیمای آراس ۲۶ روبژ ساخته شده است.
موشک هایپرسونیک، پلاسما و تصایر آخرالزمانی
اگر موشک هنگام ورود به جو زمین سرعت خیلی بالایی داشته باشد، اصطکاک شدید با جو پیدا و سوپ داغی از ذرات یونیزه جو را در اطراف خود ایجاد می‌کند که به آن پلاسما گفته می‌شود.
همان اتفاقی که فضانوردان در کپسول‌های فضایی هنگام ورود به جو تجربه می‌کنند و طی آن، ارتباط رادیویی‌شان با زمین قطع می‌شود. آزمایش‌ها نشان داده است که ارتباط راداری نیز با کپسول فضایی قطع می‌شود؛ بنابراین اگر سرعت موشک خیلی زیاد باشد، رادار نمی‌تواند ورود آن را به جو تشخیص دهد و پوشش پلاسمایی داغ اطراف موشک همانند پوشش پنهان‌کار، موشک را از دید رادار پنهان می‌کند.
این ردای آتشین و کنار کلاهک چندگانه احتمالا همان چیزی است که فیلم‌های اصابت به خاک اوکراین را خیره‌کننده کرده و به آن تصویری ماورایی بخشیده است.