عمر آزادراه‌ های کشور به میانسالی رسیده است

به گزارش  تین نیوز به نقل از تسنیم، دوشنبه گذشته 28 آبان ماه 1403 رئیس سازمان برنامه و بودجه بخشنامه افزایش عوارض 5 آزادراه دولتی را به شرحی که در ادامه می آید برای اجرا به وزارت راه و شهرسازی ابلاغ کرد؛

در جلسه شورای اقتصاد مورخ 1403/08/14، درخواست شماره 89619٫100٫02 مورخ 1401/06/07 وزارت مربوطه در خصوص صدور مجوز افزایش نرخ عوارض آزادراه های دولتی کشور، موضوع مصوبه شماره 4194 مورخ 1399/01/10 شورای اقتصاد، بررسی و بر اساس بند «ب» ماده (30) قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین، تصویب شد. طبق این مصوبه، افزایش نرخ عوارض آزادراه ها از تاریخ 1403/09/01 اجرایی خواهد شد. نرخ جدید عوارض برای برخی از آزادراه ها به شرح زیر تعیین شده است:

 آزادراه کرج-قزوین 10 هزار تومان،  آزادراه تهران-قم 15 هزار تومان، آزادراه بندر عباس-شهید رجایی 8500 تومان، آزادراه قزوین-زنجان هزار تومان و آزادراه تهران-ساوه 20 هزار تومان.

ضرایب معادل عوارض برای انواع وسایل نقلیه نیز برای وانت یک، کامیونت و مینی بوس 2 و کامیون دو محور و اتوبوس، کامیون سه محور و بیشتر و تریلی 4 تعیین شده است.

طبق قانون مصوب سال 1380، حق دریافت عوارض آزادراه های تهران-کرج و کرج-قزوین به بانک ملی ایران واگذار شده است. بر اساس این قانون، 85 درصد از درآمد آزادراه کرج-قزوین پس از کسر هزینه های وصول عوارض توسط شرکت مربوطه (سپندار)، به حساب بانک ملی ایران واریز می شود و 15 درصد باقی مانده به حساب سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای منتقل می گردد.

خودروهای امداد جاده ای، اورژانس، هلال احمر، آتش نشانی، پلیس راه و راهداری از پرداخت عوارض معاف هستند. سازوکار اجرایی این معافیت ها توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای پیش بینی خواهد شد.

درحالی این احتمال وجود دارد، اعمال عوارض جدید 5 آزادراه دولتی 2 ماه به تعویق افتاده و از اول بهمن اجرایی شود که برخی کارشناسان نسبت به وضعیت ازادراه ها هشدار می دهند.

محمود صفارزاده، استاد دانشگاه عمران و محیط زیست دانشگاه تربیت مدرس در این باره می گوید: شرایط آزادراه ها در کشور به هیچ عنوان در حد استانداردهای جهانی نیست و با مشکلات زیادی مواجه است.

وی افزود: آزادراه باید جاده ای باشد که راننده بتواند در شرایط ایمن و مطمئن، به سرعت های بالاتر از 100 کیلومتر در ساعت حرکت کند، اما متأسفانه آزادراه های موجود در کشور از این استانداردها فاصله زیادی دارند.

وی تاکید کرد: آزادراه ها باید شرایطی فراهم کنند که سفرها از لحاظ ایمنی و راحتی بدون نگرانی انجام شود، اما در حال حاضر به دلیل عدم نگهداری مناسب و استفاده نادرست، این مسیرها به سرعت کیفیت خود را از دست می دهند.

این استاد دانشگاه همچنین بر لزوم توجه به هزینه های نگهداری آزادراه ها تأکید کرد و گفت: طبق یک قاعده سرانگشتی، باید سالانه بین 4 تا 6 درصد از هزینه ساخت آزادراه ها برای تعمیر و نگهداری هزینه شود. اما متأسفانه این امر در کشور ما رعایت نمی شود و آزادراه ها پس از یک یا دو سال دچار مشکلات جدی مانند فرسودگی علائم، خط کشی ها، گاردریل ها و کیفیت پایین سطح جاده می شوند.

وی افزود:  یکی از دلایل اصلی بروز حوادث جاده ای در آزادراه ها، وضعیت نامناسب سطح جاده ها و تغییرات ناگهانی در سطح راه است. به عنوان نمونه در برخی از آزادراه ها، روکش های جدید آسفالت شده، اما با وجود این، کامیون های چند محوره به راحتی وارد خطوط سرعت می شوند و این باعث افزایش سرعت و بروز تصادفات جدی می شود.

یکی دیگر از مشکلات عمده که صفارزاده به آن اشاره کرد، عدم تغییر تعرفه ها برای استفاده از آزادراه ها است. وی در این باره افزود: عوارضی که برای استفاده از آزادراه ها دریافت می شود، به هیچ وجه کفاف هزینه های تعمیر و نگهداری جاده ها را نمی دهد. در حال حاضر تنها 15 درصد از عوارض برای نگهداری اختصاص می یابد که بسیار کم است و عملاً هزینه های نگهداری را پوشش نمی دهد.

وی با توصیه به مسئولان کشور برای پیدا کردن راه های جدید برای حل این بحران، ادامه داد: دولت باید با جلب مشارکت مردم و گروه های ذی نفع، راه هایی پیدا کند که حداقل کیفیت نگهداری جاده ها را ارتقا دهد. اگر مردم توجیه شوند که هزینه های پرداختی آن ها به نفع خودشان است، حتماً از پرداخت آن ها استقبال خواهند کرد.

استاد دانشگاه عمران و محیط زیست دانشگاه تربیت مدرس با تاکید بر لزوم شفافیت و صداقت در این رابطه، اضافه کرد: دولت باید با مردم به طور صادقانه صحبت کند و به آن ها توضیح دهد که این هزینه ها برای حفظ ایمنی و تسهیل رفت وآمد آن ها است.

به گفته صفارزاده، آزادراه ها مانند یک موجود زنده هستند که برای حفظ کیفیت و ایمنی به نگهداری و مرمت مداوم نیاز دارند و دولت موظف است اعتبار لازم برای این منظور را تأمین کند.

وی درعین حال هشدار داد در صورت ادامه وضعیت کنونی، در چند سال آینده آزادراهی با کیفیت و خدمات مناسب نخواهیم داشت و این وضعیت در شأن مردم ایران نیست که در جاده هایی با شرایط نامناسب تردد کنند.