شرکت خودروسازی سایپا که به‌عنوان دومین خودروساز بزرگ کشور شناخته می‌شود، علاوه بر زیان‌های نجومی انباشته، در لیست ابربدهکاران بانکی نیز قرار گرفته است.
بازتاب– بررسی وضعیت مالی سایپا نشان‌دهنده بحران‌های مالی جدی است که پیامدهای آن می‌تواند بسیار گسترده باشد. اولاً، این وضعیت می‌تواند منجر به اختلالات جدی در تولید و کاهش توان رقابتی سایپا در صنعت خودروسازی شود. ثانیاً، بدهی‌های غیرجاری و زیان‌های انباشته می‌تواند فشار زیادی بر سیستم بانکی وارد کرده و مشکلات مالی بیشتری برای بانک‌ها ایجاد کند. ثالثاً، این بحران مالی ممکن است موجب بروز بحران‌های اجتماعی و اقتصادی گسترده‌تری شود که به کاهش اعتماد عمومی به شرکت‌های بزرگ و حتی نهادهای دولتی منجر خواهد شد.
زیان انباشته ۵۸ هزار میلیارد تومانی
آخرین آمارها حاکی از افزایش زیان انباشته سایپا به بیش از ۵۸ هزار میلیارد تومان است. این میزان زیان نه‌تنها وضعیت اقتصادی این خودروساز را بحرانی کرده، بلکه اثرات منفی گسترده‌ای بر عملکرد بازار سرمایه نیز داشته است.
بدهی به بانک‌های متعدد
به نوشته تابناک، بررسی لیست بدهکاران بزرگ منتشر شده توسط بانک مرکزی نشان می‌دهد سایپا از ۸ بانک بزرگ کشور وام‌های کلانی دریافت کرده است. مجموع این تسهیلات بالغ بر ۶ هزار و ۱۸۹ میلیارد تومان است که از این میزان، بیش از ۲ هزار و ۵۷۰ میلیارد تومان تا پایان تابستان بازپرداخت نشده است.
جزئیات بدهی‌ها:
- بانک اقتصاد نوین: ۲۳ میلیارد تومان بدهی غیرجاری
- بانک رفاه: بیش از ۱۹۲ میلیارد تومان بدهی معوق
- بانک پارسیان: ۸۴۴ میلیارد تومان بازپرداخت‌نشده
- بانک تجارت: ۴۱۹ میلیارد تومان بدهی غیرجاری
- بانک صنعت و معدن: ۶۴۹ میلیارد تومان بدهی
- بانک سپه: ۲۳۵ میلیارد تومان معوق
- بانک صادرات: ۱۹۹ میلیارد تومان تسهیلات بدون بازپرداخت
- بانک ملت: ۱۰ میلیارد تومان بازپرداخت‌نشده
۴۱ درصد تسهیلات بازپرداخت نشده
بررسی‌ها نشان می‌دهد ۴۱ درصد از وام‌های دریافتی سایپا به بانک‌ها بازنگشته است. این مبلغ کلان می‌توانست به سایر بخش‌های تولیدی کشور تزریق شود، اما به دلیل بحران مدیریت مالی در این شرکت، به بدهی‌های معوق تبدیل شده است.
در شرایط فعلی، عدم مدیریت درست بدهی‌ها و زیان‌های سایپا می‌تواند نه‌تنها باعث اختلال در زنجیره تولید خودرو شود، بلکه آثار منفی عمیقی بر سیستم بانکی کشور نیز بر جای بگذارد.
عدم مدیریت درست بدهی‌ها و زیان‌های انباشته سایپا می‌تواند تأثیرات چندوجهی و مخربی را بر اقتصاد کشور برجای بگذارد:
1. اختلال در زنجیره تولید خودرو
کمبود نقدینگی: وقتی یک خودروساز بزرگ با بحران بدهی مواجه می‌شود، دسترسی آن به منابع مالی جدید محدود می‌شود. این امر می‌تواند باعث کاهش یا توقف تولید خودرو شود.
اثر بر تأمین‌کنندگان قطعات: سایپا به صدها تأمین‌کننده قطعات وابسته است. ناتوانی در پرداخت به این تأمین‌کنندگان می‌تواند منجر به تعطیلی یا بحران در صنایع کوچک‌تر وابسته شود.
کمبود محصولات در بازار: کاهش تولید خودرو می‌تواند منجر به کمبود عرضه در بازار و در نتیجه افزایش قیمت خودروها شود که بار مضاعفی را بر دوش مصرف‌کنندگان می‌گذارد.
2. آثار منفی بر سیستم بانکی کشور
افزایش مطالبات غیرجاری: ناتوانی سایپا در بازپرداخت بدهی‌های خود باعث افزایش رقم مطالبات معوق بانکی می‌شود. این مسأله نقدینگی بانک‌ها را کاهش داده و توانایی آن‌ها برای ارائه تسهیلات به سایر بخش‌های اقتصادی را محدود می‌کند.
تضعیف اعتماد عمومی به بانک‌ها: با افزایش ابربدهکاران و معوقات سنگین، اعتماد عمومی به مدیریت منابع بانکی کاهش می‌یابد، به‌ویژه اگر بانک‌ها نتوانند راهکاری شفاف برای وصول مطالبات خود ارائه دهند.
هزینه‌های فرصت: سرمایه‌ای که می‌توانست به سایر بخش‌های مولد اقتصادی مانند کشاورزی، صنعت، یا خدمات تزریق شود، در قالب بدهی‌های معوق بلوکه شده و از چرخه تولید خارج می‌شود.
3. تأثیرات کلان بر اقتصاد ملی
افزایش تورم: کاهش تولید خودرو همراه با افزایش بدهی‌های سیستم بانکی می‌تواند منجر به تورم بالاتر شود.
کاهش اشتغال: سایپا و زنجیره تأمین آن صدها هزار نفر را به طور مستقیم و غیرمستقیم مشغول به کار می‌کند. هرگونه اختلال در تولید می‌تواند باعث رواج بیکاری گسترده شود.
تشدید بحران بدهی ملی: زیان انباشته و بدهی‌های سایپا ممکن است در نهایت نیازمند حمایت دولتی شود، که خود می‌تواند فشار بیشتری بر منابع عمومی کشور وارد کند لذا برای جلوگیری از بحران‌های بیشتر، شفافیت مالی، بازنگری در ساختار مدیریتی و استفاده از ابزارهای قانونی برای بازپرداخت بدهی‌ها از جمله اقدامات ضروری به نظر می‌رسد.
ضروری است که مسئولین به بحران بدهی‌ها و زیان انباشته سایپا توجه جدی داشته باشند. با توجه به جایگاه سایپا به‌عنوان دومین خودروساز بزرگ کشور و اثرگذاری آن بر اقتصاد ملی، عدم رسیدگی به این وضعیت می‌تواند به بحران‌های اقتصادی بزرگ‌تر و عمیق‌تر منجر شود.
یقینا این بحران تنها به یک شرکت محدود نمی‌شود؛ بلکه آثار آن بر زنجیره تأمین، اشتغال و سیستم بانکی کشور گسترده خواهد بود. مسئولین باید با جدیت و برنامه‌ریزی اصولی از عمیق‌تر شدن این بحران جلوگیری کرده و مسیری روشن برای بازسازی مالی و تولیدی سایپا ایجاد کنند.
∎