دیوان کیفری بینالمللی (ICC)، روز پنجشنبه ۲۱ نوامبر، حکم بازداشت بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، یوآو گالانت، وزیر دفاع سابق و محمد دیاب ابراهیم المصری، مشهور به محمد ضیف، فرمانده شاخه نظامی حماس را صادر کرد.
بر اساس بیانیه شعبه مقدماتی اول دیوان، شواهد کافی وجود دارد که نشان میدهد این سه نفر در جریان رخدادهای غزه از هفتم اکتبر سال گذشته تاکنون مرتکب «جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت» شدهاند.
حکم بازداشت محمد ضیف، فرمانده گردانهای عزالدین قسام و شاخه نظامی حماس در حالی در دیوان کیفری بینالمللی صادر شد که ارتش اسرائیل پیشتر اعلام کرده بود او در جریان حمله روز ۱۳ ژوئیه جنگندههای ارتش اسرائیل به خان یونس در نوار غزه کشته شده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
دیوان کیفری بینالمللی، همچنین چالشهایی را که اسرائیل درباره «صلاحیت» این دادگاه مطرح کرده بود، رد کرد و برای نخستوزیر و وزیر سابق دفاع این کشور، مسئولیت مجرمانه در نظر گرفت. دیوان کیفری بینالمللی همچنین اعلام کرد که نیازی به پذیرش صلاحیت دادگاه از سوی اسرائیل وجود ندارد.
در این حکم، بخش قضائی دادگاه به این نتیجه رسید که قوانین بینالمللی بشردوستانه در درگیریهای میان اسرائیل و حماس زیر پا گذاشته شدهاند. همچنین نتانیاهو و گالانت به ممانعت از ارسال کمکهای بشردوستانه و ایجاد محدودیتهایی در زمینههای حیاتی چون غذا، آب، دارو، سوخت و برق رای غیرنظامیان غزه متهم شدهاند.
دادگاه همچنین بیان کرد که بر اساس شواهد موجود، بهویژه در زمینه مسدود کردن کمکهای بشردوستانه و محرومیت عمدی از منابع ضروری برای بقای مردم غزه، دلایل منطقی برای مسئول دانستن این دو مقام اسرائیلی در ارتکاب جنایات جنگی وجود دارد.
طبق حکم صادره، این اقدامات منجر به گرسنگی، کمآبی و مرگ غیرنظامیان، از جمله کودکان، به دلیل سوءتغذیه و شرایط سخت زندگی در غزه شده است.
دادگاه افزود که برخی از این اقدامات بهویژه قطع دسترسی به کمکهای بشردوستانه، در تضاد با تعهدات اسرائیل در قبال قوانین بینالمللی بشردوستانه و حقوق بشر است. از جمله محدودیتهای ایجادشده، قطع برق و کاهش شدید عرضه سوخت بوده که تاثیرات منفی شدیدی بر دسترسی به آب و خدمات پزشکی در بیمارستانهای غزه داشته است.
در این حکم همچنین به نکتهای اشاره شد که تصمیمات برای افزایش کمکهای بشردوستانه به غزه اغلب به فشارهای بینالمللی مرتبط بوده و پاسخ مناسبی به نیازهای انسانی مردم غزه نبوده است. این در حالی است که هیچ توجیه نظامی برای این محدودیتها ارائه نشده است.
دادگاه با توجه به شواهد و گزارشهای موجود، به این نتیجه رسید که نتانیاهو و گالانت از تحمیل گرسنگی به غیرنظامیان به عنوان «روش جنگی» استفاده و در انجام مسئولیتهای خود بهعنوان مقامهای ارشد دولتی، در جلوگیری از ارتکاب جنایات جنگی کوتاهی کردهاند.
قضات دیوان کیفری بینالمللی اعلام کردند که دادگاه به ارزیابی مدارک بیشتر در مورد سایر جنایات احتمالی ادامه خواهد داد.
دولت اسرائیل در ماه سپتامبر به صورت رسمی نسبت به درخواست دادستان دیوان کیفری برای صدور حکم بازداشت علیه نتانیاهو و گالانت اعتراض کرده بود. این کشور مدعی است که دیوان کیفری بینالمللی صلاحیت رسیدگی به شکایت فلسطینیان را ندارد و چنین اقدامی غیرقانونی است.
این اقدام دیوان کیفری بینالمللی واکنشهای گستردهای را در محافل سیاسی و حقوقی جهان به دنبال داشته است. منتقدان اسرائیل این تصمیم را گامی مهم در مسیر عدالت برای فلسطینیان دانستهاند، در حالی که حامیان اسرائیل آن را اقدامی جانبدارانه و سیاسی تلقی کردهاند.
با صدور این احکام بازداشت، احتمالاً تنشهای دیپلماتیک میان اسرائیل و جامعه بینالمللی افزایش خواهد یافت. نتانیاهو و گالانت ممکن است با محدودیتهای جدی در سفرهای بینالمللی خود روبرو شوند، زیرا کشورهای عضو دیوان کیفری بینالمللی موظف به اجرای این احکام هستند.
این اقدام، فشارها بر دولت نتانیاهو را در بحبوحه بحرانهای سیاسی و امنیتی داخلی و منطقهای بیش از پیش افزایش خواهد داد.