سفیر ایالات متحده آمریکا در نشست شورای حکام در واکنش به حسن نیت و اقدام داوطلبانه ایران برای ارتقای تعاملات و همکاری‌ها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادعا کرد: ایران برای اعتمادسازی نسبت به ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای خود، ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی را به طور کامل رقیق کند.
لورا هول‌گیت طی سخنانی که یک نسخه آن در تارنمای نمایندگی ایالات متحده آمریکا نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین منتشر شد ادعا کرد: آخرین گزارش مدیرکل شامل تحولات جدیدی است که مستلزم توجه دقیق است. به بیان ساده، فعالیت‌های هسته‌ای ایران در این دوره (سه ماه گذشته) عمیقاً نگران‌کننده است. همانطور که گزارش مشخص می کند، ایران به گسترش برنامه هسته‌ای خود، از طریق نصب آبشارهای سانتریفیوژ پیشرفته اضافی و انباشت مقادیر بیشتری اورانیوم بسیار غنی شده، ادامه داده است.
وی در تداوم سیاه‌نمایی درباره پیشرفت‌های هسته‌ای کشورمان مدعی شد: ایران قبلاً ذخایر قابل توجهی از اورانیوم بسیار غنی شده را انباشت کرده است که برای آن هدف صلح آمیز معتبری ندارد. همانطور که مقامات ایرانی اشاره کرده اند، تنها کشورهایی اورانیوم را تا ۶۰ درصد غنی می کنند که دارای سلاح هسته ای هستند. اگر ایران واقعاً علاقه‌مند به ایجاد اعتماد نسبت به ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای خود است، نه تنها باید تولید بیشتر اورانیوم با غلظت ۶۰ درصد را متوقف که ذخایر ۶۰ درصدی خود را به طور کامل رقیق کند.
سفیر ایالات متحده سپس اقدامات ایران در چارچوب قانون راهبردی مجلس (قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران) را مانع توانایی آژانس برای تضمین ماهیت صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران خواند و مدعی شد: ما عمیقا متأسفیم که ایران همچنان در مورد نگرانی‌های پادمانی دیرینه آژانس سنگ اندازی می‌کند و از اجرای تعهدات قانونی خود بر اساس کد اصلاحی ۳.۱ خودداری می‌کند. همانطور که تصریح کرده‌ایم، و همه اعضای شورای حکام را تشویق می‌کنیم که به وضوح تأیید کنند، ایران باید تعهدات پادمان‌های قانونی خود را به طور کامل و بدون تاخیر بیشتر اجرا کند. اگر ایران علاقه‌مند به نشان دادن ماهیت منحصراً صلح آمیز برنامه هسته ای خود است، باید فراتر از اقداماتی که به راحتی قابل برگشت است عمل کند. ایران باید اطمینان بیشتری از جمله از سرگیری اجرای پروتکل الحاقی و شفافیت کامل در مورد تولید اجزای سانتریفیوژ فراهم کند.
هول‌گیت در بخش دیگری از اظهارات ادعایی خود به تصمیم ایران برای لغو مجوز تعدادی از بازرس‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در چارچوب حقوق حاکمیتی مصرح در ماده ۹ موافقتنامه پادمان جامع صورت گرفت، اشاره و ادعا کرد: ما مجدداً با نگرانی متذکر می شویم که تصمیم سیاسی ایران در سال گذشته برای حذف بازرسان مجرب آژانس، به طور جدی بر فعالیت های راستی آزمایی آژانس تأثیر گذاشته است. چنین اقداماتی عمیقاً نتیجه معکوس دارند.
وی با اشاره به گزارش مدیرکل آژانس درباره آمادگی تهران در خصوص بررسی مجوز ۴ تن از بازرسان این نهاد افزود: امیدواریم این مساله به پذیرش رسمی آنها منجر شود. ما یادآور می‌شویم که حذف نام بازرسان با تجربه توسط ایران در سال گذشته و پس از انجام اصلاحات اعلام‌نشده در آبشارهای سانتریفیوژهای پیشرفته در تأسیسات زیرزمینی فردو، و شناسایی ذرات اورانیوم غنی‌شده تا بیش از ۸۰ درصد توسط آژانس تنش‌ها را بیشتر می‌کند.
وی در پایان اظهارات ادعایی خود سطح همکاری ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را «بسیار کمتر از انتظارات مطرح شده از سوی مدیرکل آژانس و شورای حکام» توصیف کرد و مدعی شد: اگر ایران امیدوار است که در جهت اعتمادسازی رو به جلو حرکت کند، باید به طور کامل به تعهدات پادمان‌های خود عمل کرده تا آژانس بتواند تضمین کند که برنامه هسته‌ای این کشور منحصرا صلح آمیز است.
به گزارش ایرنا، ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید، تحریم‌هایی که به واسطه برجام رفع شده بود، با تصمیم یکجانبه وی برای خروج از این توافق در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸) بازگردانده شد.
جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۸ سازوکار حل اختلاف را در چارچوب کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران امور خارجه اعضای باقی‌مانده در این توافق فعال کرد. در نتیجه این نشست، طرف‌های عضو برجام با صدور بیانیه‌ای، ۱۱ تعهد را برای جبران خسارت‌های اقتصادی ناشی از اقدام یکجانبه آمریکا مطرح کردند.
اما اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی را در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.
ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، ایران نیز در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد.
دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد، اما هرگز اقدام معتبری را برای جبران سیاست‌های نادرست دولت ترامپ صورت نداد.
ایران در ۸ دور مذاکرات وین حداکثر شجاعت و بصیرت خود را با موافقت برای گفت‌وگو درباره حفظ برجام نشان داد و از طرف‌های غربی انتظار داشت تا به طور متقابل رویکرد مسئولانه‌ای را در پیش گرفته و مسیر تحریم‌های غیرقانونی را تغییر دهند.
اما تجربه گفت‌وگوها نشان داد که هرچقدر باراک اوباما (رئیس جمهوری پیشین آمریکا) برای عقد برجام و دونالد ترامپ درباره فسخ این توافق اراده داشتند، جو بایدن (رئیس جمهوری آمریکا) اراده لازم را برای تصمیم‌گیری در این زمینه نداشت و به همین خاطر مذاکرات وین معطل ماند.
ایران به عنوان کشوری مسئولیت پذیر همواره اعلام کرده است که برای عقد توافقی پایدار و قابل اتکا که تحریم‌ها را به نحوی تضمین شده رفع کند و موضوعی به عنوان اهرم فشار جهت استفاده علیه ایران در آینده باقی نماند، آمادگی دارد./ایرنا