به گزارش ایرنا، زباله در شهرها یکی از چالش‌های جدی و پیچیده‌ای است که بسیاری از جوامع با آن مواجه هستند، این موضوع نه تنها بر محیط زیست تأثیر می‌گذارد، بلکه بر سلامت عمومی، اقتصاد و کیفیت زندگی ساکنان نیز تأثیرگذار است

مدیریت صحیح زباله در شهرها نیازمند همکاری همه‌جانبه بین دولت، شهرداری‌ها، کسب‌وکارها و جامعه است و با اتخاذ رویکردهای مؤثر و پایدار، می‌توان به کاهش مشکلات ناشی از زباله کمک کرد و به سمت شهری پاک‌تر و سالم‌تر حرکت کرد و در این میان سطل‌های زباله یکی از عناصر اساسی در مدیریت پسماند و حفظ نظافت شهری هستند، این ابزارهای ساده اما حیاتی، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی شهروندان و حفظ محیط زیست ایفا می‌کنند.

از سوی دیگر رابطه میان سطل زباله و کارخانه بازیافت به عنوان ۲ جزء کلیدی که در چرخه مدیریت زباله عمل می‌کنند و همکاری میان آن‌ها برای حفاظت از محیط زیست ضروری بوده، بسیار نزدیک و حیاتی است.

این روزها در سطح شهر ایلام و به ویژه برخی مناطق پرترافیک و پر تراکم جمعیتی و سکونتی، تلمبار زباله به یک تصویر ناخوشایند برای شهروندان ایلامی تبدیل شده است، زباله‌هایی که سر از مخازن و سطل‌ها بیرون آورده و گاه در گوشه و کنار این سطل‌ها، با بوی مشمئزکننده، رهگذران را آزار می‌دهد.

پیگیری‌های خبرنگار ایرنا نشان می‌دهد که مجموعه عواملی از جمله کاهش تعداد مخازن زباله در سطح شهر، خرابی و فرسوده شدن، سرقت مخازن توسط برخی افراد و زباله‌گردها و زیر رو کردن زباله‌ها توسط زباله‌گردها برای پیدا کردن پلاستیک و ضایعات، کاهش کارایی نیروهای خدمات شهری به دلیل پرداخت نشدن چندین ماه حقوق، مشکلات مالی پیمانکار خصوصی و از رده خارج شدن ماشین‌آلات برداشت و حمل زباله از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر ایجاد این تصویرهای ناخوشایند است.

از سوی دیگر سطل‌های زباله که به عنوان یکی از عناصر ضروری برای حفظ پاکیزگی و بهداشت عمومی شناخته می‌شوند، به طور مکرر از مکان‌های مختلف سطح این شهر سرقت می‌شوند، این موضوع، نه تنها به افزایش زباله‌های پراکنده در سطح شهر منجر می‌شود، بلکه باعث ایجاد مشکلاتی برای شهرداری و خدمات شهری نیز شده است.

شهروندان ایلامی خواستار رفع اصولی مشکل جمع‌آوری زباله‌ در ایلام هستند

نظرات شهروندان ایلامی در خصوص سطل‌های زباله و کارخانه بازیافت نشان‌دهنده نیاز به توجه بیشتر به مسائل مدیریت پسماند و فرهنگ‌سازی در این زمینه است، با توجه به این نظرات، مسئولان محلی می‌توانند برنامه‌ها و اقدامات مؤثرتری را برای بهبود وضعیت زباله در شهر اجرا کنند.

برخی از شهروندان از کمبود سطل‌های زباله در نقاط مختلف شهر شکایت می‌کنند و خواستار افزایش تعداد آن‌ها در نقاط مختلف شهر به ویژه مرکز شهر و سکونتگاه‌های پرتارک جمعیتی هستند و برخی دیگر نیز ی درباره تمیزی و نگهداری سطل‌های زباله نگرانی دارند و خواستار نظافت منظم و خالی کردن به موقع سطل‌های زباله هستند.

علی ۴۰ ساله در این خصوص می‌گوید: سطل‌های زباله نقش حیاتی در حفظ نظافت و سلامت شهر، محله‌ها و خیابان‌ها دارند و وجود این سطل‌ها باعث می‌شود تا شهروندان بتوانند، زباله‌های خود را به راحتی در مکان‌های مشخص قرار دهند و از پراکندگی زباله‌ها در معابر عمومی جلوگیری شود.

محمدرضا در این باره اظهار می‌کند: سطل‌های زباله نه تنها به نظافت کمک می‌کنند بلکه می‌توانند به زیبایی شهر نیز بیفزایند، طراحی مناسب و قرارگیری صحیح این سطل‌ها در فضاهای عمومی می‌تواند جلوه‌ای زیبا به محیط شهری ببخشد و تجربه مثبت‌تری برای شهروندان ایجاد کند.

عده‌ای دیگر از شهروندان از نبود سطل‌های تفکیک زباله (برای زباله‌های خشک و تر) انتقاد می‌کنند و خواستار آموزش و فرهنگ‌سازی در این زمینه هستند و اظهار می‌کنند که مدتی است که انباشت و تلمبار شدن زباله‌ها، موجب پراکنده شدن زباله‌ها در خیابان‌ها و معابر شده و خطرات بهداشتی را با وجود برخی حیوانات تغذیه کننده از زباله‌ها از جمله گربه‌ها و سگ‌ها را افزایش داده است.

شهروند دیگر ایلامی در این زمینه می گوید: مسئولان شهری باید اقدامات لازم را برای جمع‌آوری زباله‌های سطح شهر انجام دهند البته به نظر من همکاری مردم نیز در این زمینه ضروری بوده و امید است با همت جمعی، این مشکل هر چه سریع‌تر حل شود و ایلام به شهری پاک و زیبا تبدیل شود.

کمبود نیروی انسانی و ماشین‌آلات بر روند کمی و کیفی جمع آوری زباله‌ها تاثیر گذار بوده است

مدیر اداره ارتباطات و امور بین الملل شهرداری و شورای اسلامی شهر ایلام در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در این خصوص گفت: در حوزه خدمات شهری در سال جدید به دلیل پاره‌ای مسائل و مشکلات از جمله نقص فنی در بخش ماشین‌آلات و از کار افتادن آن‌ها، بازنشسته شدن برخی از نیروهای حوزه پسماند، زمان‌بر شدن جایگزینی ماشین‌آلات جدید و واگذاری بخشی از کار رفت و روب به بخش خصوصی، باعث افزایش حجم انباشت زباله در برخی معابر شهر شده است.

« علی افسری» با بیان اینکه کمبود نیروی انسانی و ماشین‌آلات بر روند کمی و کیفی کار جمع آوری زباله در سطح شهر تاثیر گذار بوده است، افزود: شهرداری برای برون رفت از این وضعیت، خرید ماشین‌آلات جدید، اضافه کردن آن به ناوگان خدمات شهری و از رده خارج کردن ماشین‌آلات مستهلک، ساماندهی نیروها و پایلوت بندی شهر برای اشراف کامل بر روند مدیریت پسماند را در دستور کار قرار داده است.

وی با تاکید بر اینکه آنچه در سطح شهر ایلام شاهد آن هستیم، ناشی از مسائلی است که در چند روز آینده مرتفع خواهد شد، تصریح کرد: امسال شهرداری ایلام بخشی از خدمات شهری و مدیریت پسماندها را از طریق فراخوان پیمانکاران به بخش خصوصی واگذار کرد که بر همین اساس مرکز شهر به صورت پایلوت در اختیار پیمانکار برنده مناقصه قرار گرفت اما به دلیل عدم تعهد به بندهای قرار داد از جمله تجهیز نکردن کارگاه،تأمین نکردن نیرو، کوتاهی در پرداخت حقوق و مزایای کارگران، ناتوانی در تهیه ناوگان خدمات شهری و ماشین آلات و عدم مدیریت صحیح بر حسن انجام کار، باعث شد که انبوه زباله در نواحی و اماکن مورد پیمان انباشته و موجب نارضایتی شود.

افسری بیان کرد: شهردِاری ایلام در روزهای اخیر برای تسریع در جمع‌آوری پسماندها در اقدامی اضطراری با اعزام پاکبان‌ها و گسیل ناوگان ماشین‌آلات از دیگر مناطق شهر به هسته مرکزی، برای کمک به پیمانکار اقدام کرد و همین امر نیز موجب شد که روند جمع‌آوری زباله در مناطق دیگر شهر با مشکل مواجه شود اما در جلسه‌ای با حضور مسئولان شهرداری ایلام، مقرر شد که پیمان جمع‌آوری زباله در هسته مرکزی شهر با پیمانکار دفع پسماند لغو و امورات مثل سابق به پاکبان‌های خدمات شهری شهرداری واگذار شود.

مدیر اداره ارتباطات و امور بین الملل شهرداری و شورای اسلامی شهر ایلام یادآور شد: افزایش ماشین‌آلات حمل پسماند، ساماندهی و نیروهای انسانی کارگری، اجرای عملیات پاکسازی و جمع آوری پسماندها به صورت ۲۴ ساعته در دستور کار شهرداری قرار دارد اما با توجه به اینکه عملیات جمع آوری پسماندها شبانه و از ساعت هشت آغاز می‌شود از شهروندان درخواست می‌شود که زباله‌های خود را در همین ساعت برای جمع آوری در مخازن زباله‌ها بیاندازند و از بیرون گذاشتن زباله در روز خودداری کنند.

برای بررسی بیشتر این موضوع، با « مصطفی کرمی» معاون خدمات شهری شهرداری ایلام نیز گفت‌وگو کردیم.

معاون خدمات شهری شهرداری ایلام در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، اظهار کرد: در سال‌های گذشته مخازن ۱۱۰۰ لیتری زباله از جنس گالوانیزه خریداری و در نقاط مختلف شهر ایلام جانمایی و مستقر شده بود که این مخازن دارای ظرفیتی حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ کیلو زباله( بر اساس حجم زباله) هستند و همچنین در ۲ مرحله دیگر نیز مخازن ۱۶۰۰ لیتری خریداری و در برخی نقاط شهر جانمایی شد.

«مصطفی کرمی» با بیان اینکه زباله‌های این مخازن توسط ماشین‌الات ویژه برداشت و حمل زباله جمع آوری و به سایت دفع زباله انتقال داده می‌شود، افزود: حدود ۸۰۰ دستگاه مخزن زباله در این سال‌ها خریداری و نصب شده بود، در یک مرحله دیگز هم حدود ۲۰۰ مخزن زباله دیگر به این تعداد افزوده شد که در مجموع بیش از یک هزار سطل و مخزن زباله در سطح شهر ایلام نصب شده وجود داشت.

وی بیان کرد: تعدادی این مخازن به دلیل عدم تعمیر، نگهداری درست و استفاده صحیح از این مخازن هنگام برداشت زباله توسط ماشین‌آلات حمل زباله، از مدار خارج و تعدادی نیز متاسفانه به سرقت رفت، تعدادی از مخازن در حاشیه شهر نیز به علت‌های مختلف فرسوده و تخریب شده بود و یا توسط برخی از افراد به ویژه زباله‌گردها به سرقت رفته بود.

سرقت بیش از ۱۰۰ دستگاه مخزن زباله در شهر ایلام

معاون خدمات شهری شهرداری ایلام با بیان اینکه با پیگیری‌های انجام شده تعدادی از سارقان شناسایی، بازداشت و جریمه شده و برخی این افراد نیز هم اکنون در زندان هستند، یادآور شد: حدود ۱۰۰ مخزن زباله در سطح شهر ایلام به سرقت رفته، تعدادی از این مخازن تعمیر شده و تعدادی نیز قابلیت استفاده ندارند و درخواست شده است که تعدادی مخزن زباله خریداری و جایگزین این مخازن فرسوده و از رده خارج شوند.

وی بیان کرد: اینکه در تمام نقاط شهر مخزن زباله مستقر و نصب شود امروز دیگر منسوخ شده است چرا که زباله امروز با تفیکیک در مبدا، آموزش‌ شهروندان برای تفکیک زباله‌ها و استفاده از بخش خصوصی، در سطح شهرها جمع‌آوری می‌شود و مخازن زباله، بیشتر مناطق با جمعیت زیاد و شلوغ با تراکم زباله و همچنین مراکزی که تولید کننده زباله خشک هستند از جمله مرکز شهرها و مناطق تجاری باید نصب و جانمایی شود.

کرمی، رعایت نکردن الگوی مصرف و در نهایت کاهش میزان تولید زباله را از دیگر مشکلات سطح شهر ایلام برشمرد و افزود: زباله در واقع می تواند یکی از منابع پایدار درآمدی برای شهرداری‌ها باشد که البته نیازمند ساز و کارهای نوین از جمله احداث کارخانه بازیافت است و انتظار می‌رود که این موضوع با همکاری شهروندان و حمایت مسئولان در استان، ساماندهی شده و روند جمع آوری زباله منتج به درآمد پایدار برای شهرداری شود.

معاون خدمات شهری شهرداری ایلام در ادامه در خصوص تلمبار شدن زباله در برخی نقاط شهر، گفت: قسمتی از شهر که متراکم ترین بخش آن نیز محسوب می‌شود از طریق بخش خصوصی و در راستای برون‌سپاری امور، به پیمانکار واگذار شده است، پیمانکار با توجه به مشکلاتی که در حوزه تأمین نیروی انسانی، ماشین‌آلات و مسائل مالی داشته، آن طور که باید نتواسته در این زمینه تعهدات خود را عملی کند.

لزوم مشارکت مردم در حفظ و نگهداری مخازن زباله

کرمی با اشاره به اینکه به طور قطع نبود منابع پایدار درآمدی شهرداری و پرداخت مطالبات نیز بر این موضوع تاثیرگذار بوده است، یادآور شد: در سال‌های گذشته نیز شهرداری با یک شرکت قراردادی مبنی بر تفکیک زباله از مبداء را منعقد کرده که این شرکت متاسفانه نتوانسته فعالیت خود را به کامل انجام دهد و هم اکنون نیز به دنبال احیای این موضوع در سطح شهر ایلام هستیم، آموزش‌های لازم نیز به عوامل این شرکت ارائه شده که بتوانیم این کار را انجام دهیم و که تفکیک زباله در سطح شهر ایلام انجام شود.

وی بیان کرد: مخازن زباله، دارای بازویی برای تخلیه هنگام بارگیری توسط ماشین‌آلات حمل زباله هستند که قابل تنظیم است و متصدی این کار نیز باید در هنگام بارگیری به این موضوع توجه داشته باشد در غیر این صورت مخازن دچار آسیب شده و به مرور زمان از مدار خارج می‌شوند، در این زمینه نیز لازم است که نیروهای خدمات شهری آموزش لازم را کسب کرده و در این فرایند باید حتما از ماشین‌آلات مخصوص استفاده شود.

معاون خدمات شهری شهرداری ایلام با تاکید بر اینکه مخازن زباله سطح شهر،جزو بیت‌المال هستند و شهروندان نیز برای حفظ و نگهداری از این مخازن مشارکت داشته باشند، گفت: جانمایی مخازن زباله، بر اساس بار تراکم زباله برای مناطق مختلف شهر تعریف می‌شود، در این میان با جابجایی اصناف و تغییر مشاغل در برخی نقاط شهر نیز، با افزایش میزان زباله، این مخازن نیز دچار خسارت می‌شوند.

کرمی در خصوص شست و شوی مخازن زباله سطح شهر ایلام نیز افزود: در حوزه شست و شوی مخازن زباله مشکل نداریم، شبانه بین ۴۰ تا ۵۰ دستگاه مخزن زباله شست و شو می‌شود و سه یا چهار روز یک بار به صورت دوره‌ای این کار انجام می‌شود، متاسفانه به دلیل عدم رعایت تفیک زباله تر و خشک در مبدا، شیرآبه زباله‌ به بدنه مخازن می‌چسبد که لازم است حتما با استفاده از مواد شیمایی این شست و شو انجام شود.

کارخانه بازیافت زباله، حلقه مفقوده خدمات شهری ایلام

وی با تاکید بر اینکه شرط تفکیک زباله در مبدا و مقصد، وجود کارخانه بازیافت است، ابراز کرد: از سال ۱۳۹۰ تمام مراکز استان‌ها باید دارای کارخانه بازیافت باشند، در سال‌های گذشته مطالعات طرح جامع و جانمایی و واگذاری زمین برای احداث کارخانه بازیافت شهر ایلام انجام شد اما با ورود معارضین و عدم تامین بودجه، این طرح ناقص ماند.

معاون خدمات شهری شهرداری ایلام گفت: احداث کارخانه بازیافت شهر ایلام در سال‌های گذشته به طور قطع، هزینه‌های کمتری داشت اما امروز نیاز به هزینه‌های بیشتری دارد و امروز بیش از یک هزار میلیارد ریال برای یک فاز این کارخانه اعتبار نیاز است چرا که دستگاه‌های کارخانه بازیافت هزینه بر هستند.

وی افزود: انتظار می‌رود با پیگیری‌های انجام شده موضوع کارخانه بازیافت دوبار مورد توجه جدی مسئولان قرار گیرد و به پبمان برود، اقدامات اولیه انجام شده است که به طور قطع احداث این کارخانه علاوه بر ایجاد درآمد پایدار برای شهرداری، نقش مهمی در راستای اشتغالزایی و رفع بسیاری از مشکلات شهر ایلام دارد چرا که امروزه زباله به عنوان یک طلای کثیف، یکی از منابع پایدار درآمد شهرداری ها به شمار می‌رود.

کرمی خاطرنشان کرد: یکی از چالش‌های جدی در حوزه شهرداری نیز در سال‌های گذشته نیز سلیقه‌ای عمل کردن در بدنه امورات تخصصی حوزه‌های مختلف شهری و حضور افراد در مسئولیت‌های غیرتخصصی بوده است که همین امر نیز منجر به بروز مشکلاتی در حوزه عملکردی شده است، یکی دیگر از مسائل و مشکلات شهرداری، بار مالی تبدیل وضعیت نیروی انسانی در بدنه شهرداری و حوزه شرکت ها و کارگران است، بسیاری از پُست‌ها در حوزه شهرداری‌ها برای افراد تعریف نشده و منابع و بودجه لازم نیز برای این تبدیل وضعیت‌ها دیده نشده است و از این رو بار سنگینی بر شهرداری تحمیل شده است، شهرداری یک مجموعه درآمد هزینه است، این مسائل موجب شده است که شهرداری بیشتر توان خود را برای تامین اعتبار و بودجه برای پرداخت حقوق معطوف کند.

سطل‌های زباله نقش حیاتی در حفظ نظافت و سلامت شهر دارند، وجود این سطل‌ها باعث می‌شود تا شهروندان بتوانند زباله‌های خود را به راحتی در مکان‌های مشخص قرار دهند و از پراکندگی زباله‌ها در معابر عمومی جلوگیری شود، همچنین، سطل‌های زباله کمک می‌کنند تا آلودگی محیط زیست کاهش یابد و خطرات بهداشتی ناشی از زباله‌های پراکنده به حداقل برسد.

برخی زباله‌گردها به دلیل شرایط معیشتی و عدم دسترسی به منابع درآمد پایدار، ممکن است سطل‌های زباله را به عنوان منبعی برای کسب درآمد یا تأمین نیازهای خود در نظر بگیرند، موضوعی که به آلودگی و ایجاد تصاویر ناخوشایند ناشی از تلمبار زباله‌ها و بی‌نظمی در سطح شهر نیز دامن می‌زند.

اما همانطور که در مطلع این گزارش نیز به آن اشاره شد رابطه میان سطل زباله و کارخانه بازیافت بسیار نزدیک و حیاتی است و سطل‌های زباله و کارخانه‌های بازیافت به عنوان 2 جزء کلیدی در چرخه مدیریت زباله عمل می‌کنند.

کارخانه‌های بازیافت زباله نقش بسیار مهمی در مدیریت پسماند و حفاظت از محیط زیست دارند، این کارخانه‌ها با فرآیندهای مختلفی که برای بازیافت مواد زائد به کار می‌برند، به کاهش حجم زباله‌ها و بازیابی منابع طبیعی کمک می‌کنند.

فرآیند بازیافت به طور معمول شامل جمع‌آوری زباله‌ها از سطل‌های زباله و انتقال به کارخانه، تفکیک مواد مختلف از یکدیگر با استفاده از روش‌های دستی و ماشین‌آلات خودکار، شست و شوی مواد قابل بازیافت، تبدیل مواد تمیز شده به شکل جدید و تولید محصولات جدید از مواد بازیافتی است.

کاهش مصرف منابع طبیعی و نیاز به استخراج مواد خام جدید، کاهش آلودگی، صرفه‌جویی در انرژی با تولید محصولات از مواد بازیافتی، ایجاد فرصت‌های شغل جدید و در نهایت در یک چرخه دستیابی به یک شهر پاک‌تر و سالم‌تر است.

در نهایت باید گفت که ضروری است که مسئولان شهری توجه ویژه‌ای به تأمین، طراحی و نگهداری سطل‌های زباله داشته و همچنین شهروندان را به استفاده مسئولانه از آن‌ها تشویق کنند و از سوی دیگر نیز زمینه‌های لازم برای تفکیک زباله‌ها در مبداء یا مقصد و راه‌اندازی کارخانه بازیافت در شهر ایلام فراهم شود و امید است با همکاری همگانی، شهری تمیزتر و پایدارتر برای نسل‌های آینده بسازیم.