به گزارش خبرگزاری حوزه در مشهد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی خیاط، مدیر حوزه علمیه خراسان در بخش دوم سخنرانی خود در نهاد گفت‌وگوی ادیان واتیکان، با بیان این که از منظر اسلام، یاددهنده می‌بایست دارای شرایط و ویژگی های خاصی باشد که یکی از آنها، دارا بودن انگیزه صحیح است، عنوان کرد: کیفیت انگیزه و غرض یاددهنده، در عملکرد وی تاثیر بسزایی دارد و در همین راستا یاددهنده باید دارای نیت خالصانه و با اهداف الهی باشد.
وی هدف اصلی از یاددهی را رضایت خداوند دانست و با بیان این که این جلب رضایت الهی می‌تواند مصادیق گوناگونی داشته باشد، تصریح کرد: از جمله این مصادیق می‌توان به انتشار دانش صحیح و آگاهی در جامعه، یاری رساندن به دیگران، اصلاح معضلات و مشکلات جامعه، الگوسازی برای دیگران و در نهایت کسب پاداش اخروی اشاره کرد.
تاکید بر اهمیت تواضع علمی در فرایند یادگیری
مدیر حوزه علمیه خراسان در ادامه تواضع علمی و پرهیز از ادعاهای گزاف را از جمله دیگر ویژگی های یاددهندگان مطلوب از منظر اسلام دانست و خاطرنشان کرد: اینکه یاددهنده ادعا کند که در یک باب یا موضوع علمی، نهایت دانش را دارد، نشان می‌دهد این شخص صداقت کافی را نداشته و یا دچار جهل مرکب شده است، چراکه طبق دیدگاه اسلام، اگر شخصی ادعای نهایت دانشی را داشته باشد، در واقع نشان دهنده نهایت نادانی اوست.
حجت الاسلام والمسلمین خیاط ادعای نهایت دانش داشتن را حاکی از مشکلات شناختی و یا شخصیتی در یاددهنده عنوان و ابراز کرد: این امر فرآیند یاددهی را نیز دچار مشکل می‌کند. چراکه چنین ادعایی می‌تواند عدم انعطاف‌پذیری و ناتوانی در پذیرش تغییرات و پیشرفت‌های علمی را به همراه داشته باشد، این در حالی است که علم به‌طور مداوم در حال تغییر و توسعه است و هیچ‌کس نمی‌تواند در همه زمینه‌ها به‌روز و آگاه باشد.
وی ادامه داد: در فرآیند یاددهی مطلوب از منظر اسلام، بهترین رویکرد برای یاددهنده این است که همواره احتمال خطا و یا کاستی در دانش خود را منتفی نداند و در مواردی نیز که اطلاعات کافی ندارد، از ندانستن ابایی نداشته باشد و از فرصتی که پیش روی او قرار دارد، در راستای جستجوی پاسخ صحیح استفاده کند.
اعتقاد و التزام عملی یاددهنده به دانش خود، مسبب تحقق یادگیری مطلوب است
مدیر حوزه علمیه خراسان یکی دیگر از ویژگی‌های یاددهنده در یادگیری مطلوب از منظر اسلام را تطبیق داشتن علم و عمل دانست به این معنا که اگر یاددهنده اعتقاد و التزام علمی به دانش خود نداشته باشد و رفتار وی خلاف دانش او باشد، نمی‌تواند یادگیری مطلوب را رقم بزند و با ذکر مثالی در این خصوص، گفت: استادی که تاثیرات مخرّب و نابود کننده مواد مخدّر بر بدن انسان را به شاگردانش آموزش می‌دهد، اما خود به آن مواد اعتیاد دارد که در قرآن کریم در این باب آورده شده افرادی که گفتار و رفتارشان متناقض است، مورد مواخذه قرار گرفته‌اند.
حجت الاسلام والمسلمین خیاط، با اشاره به خطرات علم بدون عمل، اظهار داشت: گفتار و رفتار متناقض داشتن می تواند بنیان علم را به خطر بیندازد، چرا که از منظر اسلام نیز علم بدون عمل می‌تواند افراد جامعه را نسبت به کسب دانش بی رغبت کرده و در نهایت توسعه و ترویج دانش افول یابد و در این خصوص باید محتاط بود.
ضرورت درک حساسیت و اثربذیری بالای نوجوان و جوان از سوی یاددهندگان
وی با اشاره به ضرورت تنظیم ارتباط در نوع و سطح مطلوب خود با یادگیرندگان، تصریح کرد: یاددهنده می‌بایست در یاددهی مطلوب، نوع و سطح ارتباط خود را با یادگیرنده به صورت متناسب تنظیم نماید تا اهداف یاددهی محقق شود. یکی از مسائل مهم مورد توجه یاددهنده در قبال یادگیرنده، درک حساسیت و اثرپذیری بالای نوجوان و جوان است.
مدیر حوزه علمیه خراسان با اشاره به مصادیق و ملاک های مورد اهتمام در نوع ارتباط یاددهندگان و یادگیرندگان، اظهار داشت: یکی از اصلی‌ترین متغیرها در متناسب سازی نوع ارتباط یاددهنده و یادگیرنده از دیدگاه اسلام، اطلاعات قبلی و سطح هوش و درک یادگیرنده است. در اسلام توصیه شده است که در بیان مطالب علمی، اطلاعات و میزان عقل و درک مخاطب در نظر گرفته شود، چرا که در صورت عدم تناسب آن دانش با سطح درک یادگیرنده، یادگیری اتفاق نخواهد افتاد، و این امر ممکن است آثار مخربی نیز مانند افت انگیزه و اعتماد به نفس، افزایش اضطراب و استرس وکاهش تعامل و مشارکت در مباحث علمی را برای یادگیرنده به تدریج و در مرور زمان در پی داشته باشد.
حجت الاسلام والمسلمین خیاط، محبّت ورزیدن، خشم نکردن و صبوری کردن را از جمله مسائل دیگری دانست که از منظر اسلام می بایست یاددهندگان در مقابل یادگیرندگان رعایت کنند و عنوان کرد: محبّت و توجه یاددهنده می‌تواند باعث شود که شاگردان به یادگیری علاقه‌مندتر شوند و با انگیزه بیشتری به یادگیری بپردازند.
محبت ورزی یاددهندگان، زمینه ساز ارتقای عملکرد تحصیلی است
وی با اشاره به پژوهش های علمی صورت گرفته در ارتقای عملکرد دانش آموزان تحت حمایت معلمان، گفت: تحقیقات نشان داده است دانش‌آموزانی که محبت و حمایت معلم خود را احساس می‌کنند، معمولاً عملکرد تحصیلی بهتری دارند، زیرا احساس امنیت و ارزشمندی بیشتری دارند. محبت ورزی به یادگیرنده علاوه بر ایجاد محیط آموزشی مثبت و دلپذیر، می‌تواند زمینه تقویت اعتماد به نفس، توسعه مهارت‌های اجتماعی و حل مشکلات رفتاری یادگیرنده را فراهم آورد.
یاددهندگان، بروز و آشنای به آخرین تحولات دانش خود باشند
مدیر حوزه علمیه خراسان با اشاره به ضرورت آگاهی و تسلط یاددهندگان به تطوّرات و آخرین تحوّلات دانش مورد نظر خویش، خاطرنشان کرد: از منظر اسلام، یاددهنده می‌بایست به تطوّرات و آخرین تحوّلات دانش مورد نظر آگاهی داشته باشد و صرفاً به دانسته‌های قدیمی خود اکتفا نکند.
وی ادامه داد: بایستی نیاز یادگیرنده به صورت دقیق شناسایی شده و سپس استراتژی آموزشی مناسب را انتخاب و برنامه ریزی لازم را جهت اجرای فرآیند یاددهی انجام داد. این فرآیند در کنار تشویق و انگیزه بخشی به یادگیرنده، با ایجاد محیط آموزشی بانشاط و ارزیابی مستمر میزان یادگیری و شرایط را برای نیل به اهداف آموزشی مهیا می‌سازد.
تأکید بر فوائد و برکات روش تدریس فعال، گفتگومحور و مشارکتی
حجت الاسلام والمسلمین خیاط همچنین با اشاره به اهمیت روش تدریس فعال، گفتگومحور و مشارکتی بعنوان یکی از بهترین روش های یاددهی، افزود: در این مدل، گفتگو و مشارکت، مقدمه یاددهی نیست، بلکه بخش از آن محسوب می‌شود و یادگیرنده را به سمت مطلب مورد نظر و دریافت آن سوق می‌دهد. این روش علاوه بر اینکه تفکر و مهارت های اجتماعی و ارتباطی یادگیرنده را پرورش داده و اعتماد به نفس او را در یادگیری افزایش می‌دهد، یاددهنده را نیز در مسیر توسعه اطلاعات قرار می‌دهد؛ چراکه گفتگو می‌تواند روزنه‌های تازه‌ای از راه‌حل‌ها و دریافت‌های علمی را پیش روی یاددهنده بگشاید و زمینه را برای ارائه نظریات علمی جدید مهیا کند.
انتهای پیام ۳۱۳/۴۹