گروه بین الملل: مقامات طالبان از طریق بررسی کتاب‌های وارداتی، حذف برخی متون از کتابخانه‌ها، و توزیع فهرستی از عناوین ممنوعه در تلاش هستند تا آنچه که به زعم آنها ادبیات و متون «غیر اسلامی» و ضد دولتی خوانده می‌شود را از چرخه توزیع حذف کنند.
این تلاش‌ها توسط کمیسیونی انجام می‌شود که بلافاصله پس از به قدرت رسیدن طالبان در سال تابستان ۲۰۲۱ و به اجرا گذاشتن تفسیر سختگیرانه آنها از شریعت اسلامی، زیر نظر وزارت اطلاعات و فرهنگ تشکیل شد.وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان در ماه اکتبر اعلام کرد که کمیسیون مزبور ۴۰۰ کتاب «متضاد با ارزش‌های اسلامی و افغانی» را شناسایی کرده است که بیشتر آنها هم اکنون از بازارها جمع‌آوری شدهاند.
در بیانیه این وزارتخانه آمده است که اداره‌ای که مسئول حوزه انتشارات است، نسخه‌هایی از قرآن و سایر متون اسلامی را برای جایگزینی کتاب‌های ضبط شده توزیع کرده است.
اگرچه این وزارت تعداد دقیق کتاب های ضبط شده را فاش نکرده است، اما یک ناشر مستقر در کابل و یک مقام دولتی گزارش دادند که این قبیل کتاب‌ها یک بار در سال اول حکومت طالبان و حالا هم در ماه‌های اخیر مصادره شدهاند.
یکی از ناشران کابل گفت: «سانسور گسترده‌ای حکمفرما است. کار کردن بسیار دشوار شده است و ترس همه جا را فرا گرفته است.»
این ناشر خاطرنشان کرد که در زمان حکومت قبلی افغانستان که اتفاقا از حمایت خارجی بود و در نهایت به دست طالبان سرنگون شد، نیز فروش کتاب‌ها با محدودیت همراه بود.
به گفته او، در آن زمان حکومت قبلی افغانستان نیز «فساد، فشارها و مسائل دیگر» وجود داشت، اما هیچ ترسی وجود نداشت، می‌شد هر کسی هر چه می‌خواست بگوید.» این ناشر در کابل گفت: در آن زمان «حتی اگر نمی‌توانستیم تغییر ایجاد کنیم، باز هم آزادی بیان داشتیم.»
یکی از مقامات وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان فهرستی از پنج کتاب ممنوعه را ارائه کرد.
از جمله این کتاب‌های ممنوعه می‌توان به «عیسی پسر انسان» نوشته خلیل جبران نویسنده مشهور لبنانی-آمریکایی به دلیل داشتن «عبارات کفرآمیز» و رمان پادفرهنگ‌گونه «گرگ و میش خدایان شرقی» اثر اسماعیل قادری [کاداره] نویسنده آلبانیایی اشاره کرد.
کتاب «افغانستان و منطقه: از چشم‌انداز غرب آسیا» نوشته میرویس بلخی، وزیر معارف دولت سابق نیز به دلیل «تبلیغات منفی» ممنوع شد.
در زمان حکومت قبلی طالبان بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱، انتشارات و کتابفروشی‌های نسبتا کمی در کابل وجود داشت، مضافا اینکه افغانستان پیش از آن نیز به دلیل درگیری‌های دهه‌ها ساله، ویران شده بود.
امروزه، هزاران کتاب فارسی به صورت هفتگی از ایران از طریق گذرگاه مرزی اسلام قلعه در ولایت هرات وارد افغانستان می‌شود.
مقامات طالبان هفته گذشته جعبه‌های یک محموله را در یک انبار گمرکی در شهر هرات زیر و رو کردند.
یک نفر کتاب انگلیسی‌زبان قطوری را ورق می‌زد و فرد دیگری با پوشش استتارگونه و در حالی که خودش تصویر مردی روی سرشانه‌اش بود، عکس افراد و حیوانات را در کتاب‌ها بررسی می‌کرد.
محمد صدیق خادمی، یکی از مقامات حوزه «ریاست تبلیغ و پیشگیری از منکر هرات» گفت: «کتاب‌های کشور یا شخص خاصی را ممنوع نکرده‌ایم، اما کتاب‌ها را مطالعه می‌کنیم و کتاب‌هایی را که مغایر با دین، شرع یا حکومت هستند یا عکس موجودات زنده دارند، ممنوع می‌کنیم.»
این مرد ۳۸ ساله با اشاره به اینکه بررسی کتاب‌های وارداتی تقریباً از سه ماه پیش آغاز شده است، گفت: «به هیچ کتابی که خلاف دین، ایمان، فرقه، شریعت باشد... اجازه نمی‌دهیم.»
بر اساس قانون اخیر «امر به معروف و نهی از منکر» که بر پایه برخی تفاسیر سختگیرانه طالبان از اسلام تدوین شده است، نمایش تصاویر موجودات زنده ممنوع است، اما این مقررات به طور نابرابر اجرا شده است.
به گفته خادمی، به واردکنندگان اطلاع داده شده است که از خرید کدام کتاب‌ها اجتناب کنند و در صورت نامناسب بودن کتاب‌ها، امکان بازگرداندن و پس گرفتن پول به آنها داده شده است.
وی توضیح داد: «اما اگر نتوانند کتاب‌ها را پس دهند، چاره‌ای جز ضبط آن نداریم.» این مقام طالبان افزود که «در یک مقطعی مجبور شدیم ۲۸ کارتن کتاب را رد کنیم.»
به گفته یکی از مقامات اداره اطلاعات ولایت هرات و همچنین یکی از کتابفروش‌های شهر هرات که هر دو خواستند نامشان فاش نشود، مقامات طالبان هنوز بازرسی مغازه به مغازه برای بررسی کتاب‌های ممنوعه را شروع نکردند.یک کتابفروش دیگر که او نیز مایل به بردن نامش نشد گفت، با این حال، برخی از کتاب‌ها مانند «سیر تدوین تنظیم‌های جهادی افغانستان» نوشته نویسنده افغان به نام یعقوب مشعوف، از کتابخانه‌های هرات و کتابفروشی‌های کابل جمع‌آوری شدهاند.
کتاب‌هایی که تصاویر موجودات زنده را در خود دارند هنوز هم در فروشگاه های هرات یافت می‌شود.
کتابفروشان در ولایت کابل و ولایت تخار در شمال افغانستان خبر دادند که فهرست ۴۰۰ کتاب ممنوعه را دریافت کرده‌اند، ولی با این وجود فعلا عناوین ممنوعه هنوز در برخی از قفسه‌ها وجود دارد.
به گفته یکی از فروشندگان، بسیاری از آثار ممنوع شده غیرافغانی هستند. او توضیح داد که مقامات طالبان اغلب به نام نویسنده نگاه می‌کنند و اکثر کتاب‌های خارجی صرفا به همین دلیل ممنوع شدهاند.کتابفروشی او هنوز ترجمه‌های رمان روسی «قمارباز» نوشته فئودور داستایفسکی و رمان فانتزی «دختر الهه ماه» نوشته نویسنده مالزیایی به نام سو لین تان را موجود دارد.
با این حال، او می‌خواهد تا این کتاب‌ها را به قیمت نازل هم که شده بفروشد تا آنها را از موجودی خود پاک کند.
∎
این تلاش‌ها توسط کمیسیونی انجام می‌شود که بلافاصله پس از به قدرت رسیدن طالبان در سال تابستان ۲۰۲۱ و به اجرا گذاشتن تفسیر سختگیرانه آنها از شریعت اسلامی، زیر نظر وزارت اطلاعات و فرهنگ تشکیل شد.وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان در ماه اکتبر اعلام کرد که کمیسیون مزبور ۴۰۰ کتاب «متضاد با ارزش‌های اسلامی و افغانی» را شناسایی کرده است که بیشتر آنها هم اکنون از بازارها جمع‌آوری شدهاند.
در بیانیه این وزارتخانه آمده است که اداره‌ای که مسئول حوزه انتشارات است، نسخه‌هایی از قرآن و سایر متون اسلامی را برای جایگزینی کتاب‌های ضبط شده توزیع کرده است.
اگرچه این وزارت تعداد دقیق کتاب های ضبط شده را فاش نکرده است، اما یک ناشر مستقر در کابل و یک مقام دولتی گزارش دادند که این قبیل کتاب‌ها یک بار در سال اول حکومت طالبان و حالا هم در ماه‌های اخیر مصادره شدهاند.
یکی از ناشران کابل گفت: «سانسور گسترده‌ای حکمفرما است. کار کردن بسیار دشوار شده است و ترس همه جا را فرا گرفته است.»
این ناشر خاطرنشان کرد که در زمان حکومت قبلی افغانستان که اتفاقا از حمایت خارجی بود و در نهایت به دست طالبان سرنگون شد، نیز فروش کتاب‌ها با محدودیت همراه بود.
به گفته او، در آن زمان حکومت قبلی افغانستان نیز «فساد، فشارها و مسائل دیگر» وجود داشت، اما هیچ ترسی وجود نداشت، می‌شد هر کسی هر چه می‌خواست بگوید.» این ناشر در کابل گفت: در آن زمان «حتی اگر نمی‌توانستیم تغییر ایجاد کنیم، باز هم آزادی بیان داشتیم.»
یکی از مقامات وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان فهرستی از پنج کتاب ممنوعه را ارائه کرد.
از جمله این کتاب‌های ممنوعه می‌توان به «عیسی پسر انسان» نوشته خلیل جبران نویسنده مشهور لبنانی-آمریکایی به دلیل داشتن «عبارات کفرآمیز» و رمان پادفرهنگ‌گونه «گرگ و میش خدایان شرقی» اثر اسماعیل قادری [کاداره] نویسنده آلبانیایی اشاره کرد.
کتاب «افغانستان و منطقه: از چشم‌انداز غرب آسیا» نوشته میرویس بلخی، وزیر معارف دولت سابق نیز به دلیل «تبلیغات منفی» ممنوع شد.
در زمان حکومت قبلی طالبان بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱، انتشارات و کتابفروشی‌های نسبتا کمی در کابل وجود داشت، مضافا اینکه افغانستان پیش از آن نیز به دلیل درگیری‌های دهه‌ها ساله، ویران شده بود.
امروزه، هزاران کتاب فارسی به صورت هفتگی از ایران از طریق گذرگاه مرزی اسلام قلعه در ولایت هرات وارد افغانستان می‌شود.
مقامات طالبان هفته گذشته جعبه‌های یک محموله را در یک انبار گمرکی در شهر هرات زیر و رو کردند.
یک نفر کتاب انگلیسی‌زبان قطوری را ورق می‌زد و فرد دیگری با پوشش استتارگونه و در حالی که خودش تصویر مردی روی سرشانه‌اش بود، عکس افراد و حیوانات را در کتاب‌ها بررسی می‌کرد.
محمد صدیق خادمی، یکی از مقامات حوزه «ریاست تبلیغ و پیشگیری از منکر هرات» گفت: «کتاب‌های کشور یا شخص خاصی را ممنوع نکرده‌ایم، اما کتاب‌ها را مطالعه می‌کنیم و کتاب‌هایی را که مغایر با دین، شرع یا حکومت هستند یا عکس موجودات زنده دارند، ممنوع می‌کنیم.»
این مرد ۳۸ ساله با اشاره به اینکه بررسی کتاب‌های وارداتی تقریباً از سه ماه پیش آغاز شده است، گفت: «به هیچ کتابی که خلاف دین، ایمان، فرقه، شریعت باشد... اجازه نمی‌دهیم.»
بر اساس قانون اخیر «امر به معروف و نهی از منکر» که بر پایه برخی تفاسیر سختگیرانه طالبان از اسلام تدوین شده است، نمایش تصاویر موجودات زنده ممنوع است، اما این مقررات به طور نابرابر اجرا شده است.
به گفته خادمی، به واردکنندگان اطلاع داده شده است که از خرید کدام کتاب‌ها اجتناب کنند و در صورت نامناسب بودن کتاب‌ها، امکان بازگرداندن و پس گرفتن پول به آنها داده شده است.
وی توضیح داد: «اما اگر نتوانند کتاب‌ها را پس دهند، چاره‌ای جز ضبط آن نداریم.» این مقام طالبان افزود که «در یک مقطعی مجبور شدیم ۲۸ کارتن کتاب را رد کنیم.»
به گفته یکی از مقامات اداره اطلاعات ولایت هرات و همچنین یکی از کتابفروش‌های شهر هرات که هر دو خواستند نامشان فاش نشود، مقامات طالبان هنوز بازرسی مغازه به مغازه برای بررسی کتاب‌های ممنوعه را شروع نکردند.یک کتابفروش دیگر که او نیز مایل به بردن نامش نشد گفت، با این حال، برخی از کتاب‌ها مانند «سیر تدوین تنظیم‌های جهادی افغانستان» نوشته نویسنده افغان به نام یعقوب مشعوف، از کتابخانه‌های هرات و کتابفروشی‌های کابل جمع‌آوری شدهاند.
کتاب‌هایی که تصاویر موجودات زنده را در خود دارند هنوز هم در فروشگاه های هرات یافت می‌شود.
کتابفروشان در ولایت کابل و ولایت تخار در شمال افغانستان خبر دادند که فهرست ۴۰۰ کتاب ممنوعه را دریافت کرده‌اند، ولی با این وجود فعلا عناوین ممنوعه هنوز در برخی از قفسه‌ها وجود دارد.
به گفته یکی از فروشندگان، بسیاری از آثار ممنوع شده غیرافغانی هستند. او توضیح داد که مقامات طالبان اغلب به نام نویسنده نگاه می‌کنند و اکثر کتاب‌های خارجی صرفا به همین دلیل ممنوع شدهاند.کتابفروشی او هنوز ترجمه‌های رمان روسی «قمارباز» نوشته فئودور داستایفسکی و رمان فانتزی «دختر الهه ماه» نوشته نویسنده مالزیایی به نام سو لین تان را موجود دارد.
با این حال، او می‌خواهد تا این کتاب‌ها را به قیمت نازل هم که شده بفروشد تا آنها را از موجودی خود پاک کند.