بلک فرایدی (Black Friday) یا جمعه سیاه، یک رویداد سالانه است که معمولاً آخرین جمعه ماه نوامبر برگزار می‌شود و آغاز فصل خرید تعطیلات کریسمس محسوب می‌شود. در این روز، فروشگاه‌ها و خرده‌فروشی‌ها تخفیف‌های ویژه و چشمگیری برای محصولات خود ارائه می‌دهند تا مشتریان را جذب کنند. بلک فرایدی به عنوان یکی از شلوغ‌ترین روزهای خرید در سال شناخته می‌شود.
این سنت در آمریکا شکل گرفته و به مرور در بسیاری از کشورهای دیگر نیز رواج پیدا کرده است. به دلیل محبوبیت خرید آنلاین، اکنون فروشگاه‌های اینترنتی نیز در بلک فرایدی تخفیف‌های گسترده‌ای ارائه می‌دهند.
جالب است بدانید که پس از بلک فرایدی، دوشنبه‌ای به نام سایبر ماندی (Cyber Monday) برگزار می‌شود که مخصوص خریدهای اینترنتی است.
منتقدان ایرانی بلک فرایدی چه می‌گویند؟
بلک فرایدی در ایران، به دلیل تفاوت‌های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی با کشورهای غربی، معمولاً با چالش‌ها و نقدهایی همراه است. در زیر برخی از نقدهای مطرح‌شده درباره بلک فرایدی در ایران را بررسی می‌کنیم:
۱. استفاده از نام و مفهوم خارجی
بلک فرایدی یک مفهوم وارداتی است که از فرهنگ خرید در غرب سرچشمه می‌گیرد. بسیاری از منتقدان معتقدند که بدون تطبیق با فرهنگ ایرانی، این رویداد صرفاً تقلیدی از الگوهای غربی است و ارتباط چندانی با تقویم، مناسبت‌ها و سبک زندگی مردم ایران ندارد.
۲. عدم تخفیف واقعی
یکی از بزرگ‌ترین نقدها در مورد بلک فرایدی در ایران، ارائه تخفیف‌های غیرواقعی است. برخی فروشندگان ابتدا قیمت کالاها را افزایش می‌دهند و سپس تخفیف‌هایی را اعلام می‌کنند که اغلب تفاوت چشمگیری با قیمت واقعی ندارد. این موضوع باعث از دست رفتن اعتماد مشتریان شده است.
۳. نبود نظارت کافی
به دلیل نبود نظارت کافی بر تخفیف‌ها و تبلیغات، بسیاری از فروشگاه‌ها از این فرصت سوءاستفاده می‌کنند. در نتیجه، خریداران ممکن است کالاهایی با کیفیت پایین یا قیمت‌های غیرمنصفانه خریداری کنند.
۴. فرهنگ‌سازی نادرست
بلک فرایدی در کشورهای غربی معمولاً با رقابت سالم و تخفیف‌های واقعی همراه است. اما در ایران، گاهی تبلیغات اغراق‌آمیز و تمرکز بیش از حد بر مصرف‌گرایی باعث می‌شود این روز به دور از اهداف اصلی خود، یعنی کمک به خریداران برای تهیه کالاهای موردنیازشان با قیمت مناسب، تبدیل شود.
۵. کمبود زیرساخت‌های لازم
در ایران، فروشگاه‌های آنلاین و فیزیکی در بلک فرایدی با مشکلاتی مانند کندی سایت‌ها، اختلال در سیستم‌های پرداخت، و کمبود کالا روبه‌رو می‌شوند. این مسائل تجربه خرید را برای مشتریان ناخوشایند می‌کند.
۶. تبدیل به رویدادی برای سودآوری فروشندگان
برخلاف فلسفه اصلی بلک فرایدی که به نفع مصرف‌کنندگان است، در ایران این روز بیشتر به فرصتی برای سودآوری فروشندگان تبدیل شده است. بسیاری از فروشگاه‌ها محصولات قدیمی یا کم‌ارزش را با تبلیغات گسترده و تخفیف‌های ظاهری به فروش می‌رسانند.
۷. عدم تطابق زمانی
بلک فرایدی به مناسبت تعطیلات کریسمس در غرب برگزار می‌شود، اما در ایران چنین تقویمی وجود ندارد. این موضوع باعث شده که بلک فرایدی صرفاً یک فرصت بازاریابی تجاری باشد و ارتباطی با نیازهای مصرف‌کنندگان نداشته باشد.
بلک فرایدی در ایران، اگرچه پتانسیل تبدیل شدن به یک فرصت مثبت برای مصرف‌کنندگان را دارد، اما به دلیل مشکلات ساختاری و فرهنگی، به شکلی ناقص و گاه ناعادلانه اجرا می‌شود. نظارت دقیق‌تر، شفافیت در قیمت‌ها، و فرهنگ‌سازی مناسب می‌تواند به بهبود این رویداد کمک کند.
انتهای پیام