شناسهٔ خبر: 69849556 - سرویس سیاسی
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه دنیای‌اقتصاد | لینک خبر

«نه» بزرگ مردم یونان به مداخلات آمریکا

محمود فاضلی/تحلیلگر امور بین‎الملل راهپیمایی به‎مناسبت پنجاه‌ویکمین سالگرد قیام دانشجویان دانشگاه پلی‎تکنیک یونان (۱۷نوامبر۱۹۷۳) امسال نیز تحت تدابیر شدید امنیتی در شهر آتن و چند شهر بزرگ یونان برگزار شد. قیام دانشجویی یونان به‎منظور رهایی از نظام دیکتاتوری حاکم وقت، خاتمه دخالت آمریکا، برچیدن پایگاه‎های نظامی ناتو و آمریکا در خاک یونان و در اعتراض به حضور قدرت‎های خارجی در این کشور برپا شد و از آن زمان تاکنون به تظاهراتی سالانه در مقابل سفارت آمریکا در شهر آتن تبدیل شد. مراسم سالگرد قیام دانشجویی که به قیام دانشگاه پلی‌تکنیک در یونان معروف است به یک حرکت مردمی سالانه علیه سیاست‎های آمریکا در جهان مبدل شده است.

صاحب‌خبر -

محمود فاضلی copy

شهروندان یونانی هر سال در چنین روزی با تجمع اعتراض‎آمیز در مقابل دانشگاه پلی‌تکنیک به‎مناسبت گرامی‎داشت این روز به‎عنوان یکی از روزهای مهم تاریخ معاصر این کشور، ضمن نثار شاخه‎های گل به مجسمه‎های دانشجویانی که دراین قیام کشته شده بودند، به‎سوی سفارت آمریکا راهپیمایی کرده و با سردادن شعارهایی سیاست‎های توسعه‎طلبانه آمریکا در جهان به‎ویژه در خاورمیانه را محکوم می‎کنند. درطول این سال‎ها درخلال تظاهرات، درگیری‎های شدیدی بین نیروهای امنیتی و تظاهرات‌کنندگان رخ می‎دهد و هر سال در این روز پرچم آمریکا درمقابل سفارت این کشور به آتش کشیده می‎شود.

در روزهای اخیر، رسانه‎های مختلف این کشور تخمین زده‎اند که حدود 5هزار مامور نیروی پلیس برای تضمین امنیت پایتخت وارد خیابان‎های آتن حضور داشتند. در این راهپیمایی بیش از 30هزار نفر که عمدتا دانشجویان و کارگران بودند، شرکت داشتند. تظاهرات‌کنندگان از ساختمان دانشگاه پلی‎تکنیک تا سفارت آمریکا و سپس تا سفارت رژیم اسرائیل راهپیمایی کردند.

پس از سرنگونی رژیم سرهنگ‎ها (1974)، هر سال در روزهای 16 و 17نوامبر مراسم‎هایی به‎مناسبت بزرگداشت قیام دانشجویان در یونان برگزار می‎شود. در مراسم امسال دبیر کل حزب کمونیست، رئیس حزب پاسوک، رئیس سابق حزب ائتلاف چپ و شماری از شخصیت‎های چپ‌گرا در مسیر راهپیمایی حضور داشتند. تعدادی از مقامات عالی‎رتبه از جمله رئیس‎جمهور و نخست‎وزیر یونان پیام‌های جداگانه‎ای صادر کردند. پلیس یونان در اقدامی پیشگیرانه پیش از آغاز راهپیمایی، 150نفر ار تجمع کنندگان را دستگیر کرد. تظاهرات‌کنندگان شعارهای ضد آمریکایی سر داده و نسل‎کشی فلسطینیان در نوار غزه را محکوم کردند. معترضان با حمل انبوه پرچم‎های فلسطین، سیاست‎های دولت محافظه‎کار یونان در حمایت از رژیم اسرائیل را به‎شدت محکوم کردند.

حکومت سرهنگ‎ها در یونان در پی کودتای 24آوریل1967 بر ضد دولت انتخابی کارامانلیس روی کار آمده بود و ریاست این دولت با سرهنگ «جورج پاپادوپولوس» بود که با استبداد تمام حکومت می‎کرد. چون شاه یونان از حکومت سرهنگ‎ها حمایت نکرده بود، پس از مدتی سرهنگ‎ها نظام حکومتی یونان را جمهوری اعلام کرده بودند.

پس از کودتای سرهنگ‎ها، کنستانتین دوم پادشاه آن کشور تلاش زیادی کرد که نظامیان را به لزوم یک انتخابات دموکراتیک و آزاد قانع کند؛ ولی سرهنگ‎ها نپذیرفتند؛ زیرا می‎دانستند نتایج انتخابات کلا به ضرر آنها خواهد بود. روز سیزدهم دسامبر پادشاه یونان طی یک نطق رادیویی از ملت خواست او را در استقرار یک نظام مردمی یاری کنند. پیام پادشاه یونان بی‌ثمر ماند؛ زیرا فرستنده رادیویی ضعیف بود و مردم نتوانستند از آن آگاه شوند. چند نفر از رهبران ارتش به حمایت از کنستانتین پادشاه وقت برخاستند ولی فورا توسط عوامل کودتا بازداشت شدند. کنستانتین پادشاه وقت چاره‎ای نداشت جز آنکه از کشور خود فرار کند. چند نفر از حامیان کنستانتین محرمانه هواپیمایی را فراهم کردند و پادشاه روز چهاردهم دسامبر۱۹۶۷ همراه همسر و دو فرزند و مادرزنش از آتن به رم فرار کرد. به این ترتیب پادشاه یونانی خانواده‎اش پناهنده سیاسی شدند و تا زمان مرگ مجبور به اقامت در خارج از خاک یونان بودند.

در روز 17نوامبر سال1973 دانشجویان و کارگران یونانی برضد حکومت سرهنگ‎ها به پاخاستند و 37نفر از آنان در این قیام جان باختند که انعکاسی بزرگ در سراسر جهان داشت. برخی از مقامات سیاسی این کشور و عمدتا مشاوران سیاسی دولت‎های مختلف از فرصتی که تاثیر اخبار این قیام دانشجویی در افکار عمومی ایجاد کرده بود، بهره گرفتند و این رویداد را «سرآغاز موج تازه گذار به دموکراسی در جهان» نام دادند و خواستار ادامه آن شدند که به‎تدریج به‎عنوان حربه‎ای سیاسی در دست دولت‎های مختلف برای تهدید دولت‎های معارض قرار گرفت.

در میان افکار عمومی مردم یونان، همیشه این پرسش مطرح بوده است که به‎راستی تعداد دقیق شرکت‌کنندگان در جریان قیام پلی‌تکنیک و همچنین تعداد کشته‌شدگان این حادثه چه تعداد بوده است؟ در سال‎های اخیر آمارهای مختلفی ارائه می‎شود. در میان کشته‌شدگان وکیل، دانش‎آموز، کارمند بخش دولتی و خصوصی، دانشجو و کارگر دیده می‎شود.

در پی به‌پاخیزی دانشجویان و کارگران آتن و سرکوب خونین آنان، یک دسته نظامی دیگر به‎رهبری ژنرال «جیزیکیس» با استفاده از نفرت افکار عمومی جهان از حکومت سرهنگ‎های یونانی بر ضد آنان دست به کودتا زد و به این حکومت پایان دادند و پاپادوپولوس را بازداشت کرد. این حکومت هم نتوانست بیش از چند ماه دوام آورد و در نتیجه در 23ژوئیه1974 کارامانلیس به یونان بازگشت. برکناری حکومت نظامیان سبب بازگشت مجدد سلطنت به یونان نشد و درباره بازگشت پادشاه قرار شد رفراندوم برگزار شود که در این همه‎پرسی «سلطنت» رای نیاورد و «جمهوری» ادامه یافت.

کارامانلیس پس از بازگشت به یونان، سرهنگ‎های کودتاگر را به دادگاه سپرد که در جریان محاکمه معلوم شد که پاپادوپولس 14سال حقوق‌بگیر سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) بود و در دوران جنگ جهانی دوم هم به ارتش آلمان که یونان را اشغال کرده بود، خدمت می‎کرد. وی در دادگاه به اعدام محکوم شد که بعدا با یک درجه تخفیف تا پایان عمر در حبس خانگی بود و در سال1999 در 80سالگی در گذشت. جسد وی در میان اعتراض مخالفان و حمایت حامیانش و در یک روز جنجالی در آتن به خاک سپرده شد. خانم «دسپینا پاپادوپولوس» همسر پاپادوپولوس دیکتاتور سابق نیز که روزگاری بانوی اول یونان بود سال گذشته و دقیقا در سالروز پنجاهمین سالگرد سرنگونی پاپادوپولوس درگذشت.