رویداد فراتر از صفر و یک با هدف بررسی فرصت های هوش مصنوعی برای نوآوری و خلاقیت در فناوری اطلاعات با حضور فعالان این حوزه برگزار شد.

با توجه به گسترش کاربردهای هوش مصنوعی در تمامی حوزه‌ها، رویداد «فراتر از صفر و یک» در روز دوشنبه 28 آبان 1403 در سالن همایش هتل قلب تهران برگزار شد. این همایش با تمرکز بر حوزه‌های نوآورانه یادگیری عمیق و هوش مصنوعی مولد، یک فرصت بی‌نظیر برای متخصصان آی تی بود تا با جدیدترین پیشرفت‌ها، روندها و چالش‌های هوش مصنوعی آشنا شوند.

رویداد فراتر از صفر یک توسط ابر کلاس، آلیاسیس و آلیالب برگزار شد و مهرین نظری، مجری این همایش بود. مهرداد توکلی (متخصص و فعال حوزه آی تی و بنیان‌گذار ابرکلاس)، محمد زارع (استاد دانشگاه و پژوهشگر دکتری هوش مصنوعی) و محمد صبری (عضو هیات علمی دانشگاه آزاد و دبیر رویداد فیس‌کاپ) به‌عنوان سخنرانان اصلی و علی آقا بابایی (مدیر فنی شرکت آلیاسیس)، محمد امینیان (مدیر محصول هوش مصنوعی شرکت داتین)، وحید مافی (مدیر آی تی شرکت هوش مصنوعی پارت)، پوریا حداد (بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت فیلاگر) و مرتضی مختاری (رئیس کمیته دیجیتال مارکتینگ انجمن بازاریابی) به‌عنوان اعضای پنل همایش در رویداد فراتر از صفر و یک حضور داشتند.

در رویداد فراتر از صفر و یک چه گذشت؟

در جریان این همایش، فعالان حوزه هوش مصنوعی به بررسی فرصت های هوش مصنوعی برای نوآوری و خلاقیت در فناوری اطلاعات پرداختند. مهرداد توکلی، بنیان‌گذار ابرکلاس در این رویداد، هوش مصنوعی را سلاح مخفی یک متخصص IT عنوان کرد و گفت هوش مصنوعی یک فناوری است که با هوش و تفکر یاد می‌گیرد و کارها را انجام می‌دهد و با توجه به آموزش دادن آن با حجم زیادی از داده‌ها، می‌تواند ابزار مفیدی برای بهتر شدن زندگی ما باشد.

پوریا حداد، بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت فیلاگر نیز درباره وضعیت هوش مصنوعی در ایران اظهار کرد بعد از روی کار آمدن هوش مصنوعی مولد و الگوریتم‌های چت جی پی تی، این فناوری نسبت به هفت سال پیش در ایران فراگیرتر و عمومی‌تر شده است. وی با اشاره به لزوم بررسی وضعیت و برنامه‌های هوش مصنوعی کشور، اضافه کرد:

در این رابطه، سازمان ملی هوش مصنوعی، انجمن‌ها و زیربخش‌هایی شکل گرفته‌اند، اما می‌توانیم بگوییم هیچ اقدام اجرایی تاکنون انجام نشده است. سازمان ملی هوش مصنوعی هنوز رئیس مشخصی ندارد و با وجود افزایش بودجه آن از 4 همت به 15 همت، اما متاسفانه هیچ‌یک از برنامه‌های این حوزه تحقق نیافته است. مانند چالش‌های همیشگی، در این فناوری نیز ما به سخت افزارهای لازم دسترسی نداریم و نیروی انسانی که قادر باشد از عهده توسعه محصولات بربیاید نیز کم است و متخصصانی که در حال ورود به این حوزه هستند نیز خیلی زیاد نیستند.

پوریا حداد در ادامه توضیحات خود در خصوص چالش های هوش مصنوعی در ایران، بیان کرد نبود سرمایه‌گذاری، یکی دیگر از چالش‌های عملیاتی در این بخش است و سرمایه کافی برای توسعه این بخش در اختیار مجموعه‌های فعال در این حوزه قرار نگرفته است؛ این مساله باعث از بین رفتن انگیزه برای توسعه برنامه‌های فناورانه و به‌دنبال آن، عقب افتادن از کشورهای منطقه می‌شود.

مدیرعامل شرکت فیلاگر، بودجه تعیین شده برای سرمایه‌گذاری در بخش هوش مصنوعی را قابل رقابت با کشورهای خاورمیانه نمی‌داند و گفت عربستان و امارات بیش از 2 میلیارد دلار و ترکیه بین 700 میلیون تا 2 میلیارد دلار در این بخش سرمایه‌گذاری کرده‌اند. این در حالی است که در ایران، بودجه چهار تا پنج همتی اختصاص پیدا کرده که معادل حدود 50 تا 60 میلیون دلار می‌شود و در بهترین حالت شاید به 100 میلیون دلار برسد و البته همین مقدار هم احتمالا تامین نخواهد شد.

پوریا حداد اضافه کرد ما نباید کشورهای اروپایی که هیچ تحریمی ندارند را الگو قرار دهیم و مثلا در موضوعی مثل نبود GPU می‌توانیم شبیه به چین عمل کنیم. چین هم با شرایط تحریمی توانست رشد خوبی در این حوزه داشته باشد و شرکت AI O-One به‌عنوان نمونه مشابه Chat GPT مدل خود را با دو هزار GPU و با سرمایه حدود 3 میلیون دلاری توسعه داد. چت جی پی تی 4 نیز با سرمایه‌گذاری 80 تا 100 میلیون دلاری آموزش داده شد و گفته می‌شود برای Chat GPT5 سرمایه‌گذاری حدود 1 میلیارد دلاری در نظر گرفته شده است.

در ادامه رویداد فراتر از صفر و یک، علی آقابابایی به‌عنوان مدیر فنی شرکت آلیاسیس اظهار کرد متخصصان آی تی برای استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در بهینه‌سازی شبکه و زیرساخت‌ها، باید ابتدا زیرساخت و بستر لازم برای پیاده‌سازی هوش مصنوعی را داشته باشند؛ یعنی بستری که اپلیکیشن‌های مربوط به حوزه هوش مصنوعی در آن اجرا و پیاده‌سازی می‌شوند. برای این که بتوانیم با استفاده از یادگیری ماشینی، مجموعه‌ای از داده‌ها را آموزش دهیم و به خروجی برسانیم، باید علاوه بر سخت افزار GPU و ابزارهای نرم افزاری، شبکه‌ای داشته باشیم که این زیرساخت به آن متصل شود.

وی افزود زیرساخت هوش مصنوعی در ایران باید متناسب با نیازهای خاص همان حوزه تامین شود و ما از ابتدا به تجهیز و صرف هزینه در تمام بخش‌ها نیازی نداریم. به‌عنوان مثال برای توسعه این بخش به شبکه Lossless نیاز داریم که به فناوری فلو کنترل مجهز است. ما باید در ایجاد زیرساخت مناسب، فیچر و سخت افزار را بشناسیم و اتومیشن را در فرایندها ایجاد کنیم تا کانفیگ‌ها به‌طور خودکار در محصول انجام شوند.

وحید مافی، مدیر آی تی شرکت هوش مصنوعی پارت هم بیان کرد بعد از انقلاب صنعتی سوم، بخش فناوری اطلاعات توانست برخی از محدودیت‌ها را از بین ببرد و ارتباط بین بخش‌های سازمان و رفع مشکلات را راحت‌تر کند؛ اما حالا با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژی و هوش مصنوعی، این بخش دیگر با روش‌های سنتی، کارایی لازم را ندارد. وی افزود:

باید از ظرفیت‌های این مدل‌های زبانی بزرگ در محصولات مختلف، استفاده کنیم و از مدل‌های داخلی و خارجی به هر شکل ممکنی برای سازمان بهره ببریم. این مدل‌های زبانی را باید در قالب یک دستیار در داخل سازمان در اختیار پرسنل قرار دهیم و کاربران نیز بتوانند از این سرویس، جواب سوال‌های خود را دریافت کنند.

وحید مافی همچنین بیان کرد مدل‌های زبانی بزرگ، تحولی را در مدیریت دانش سازمان‌ها ایجاد کردند. پیش از این، اطلاعات و داده‌ها در شرکت‌ها و سازمان‌ها توسط نیروی کار انسانی جمع‌آوری می‌شدند و به همین دلیل یکپارچگی و کارایی نداشتند؛ اما حالا هوش مصنوعی می‌تواند تمامی داده‌ها را به‌صورت یکپارچه ذخیره، نگهداری و تحلیل کند.

محمد امینیان، مدیر محصول هوش مصنوعی داتین نیز به جنبه دیگری از چالش‌های هوش مصنوعی در شرکت‌ها، یعنی نداشتن آمادگی دیجیتالی اشاره کرد. او در این رابطه گفت شرکت‌ها نمی‌توانند سرویس مبتنی بر مدل AI را ایجاد کنند و باید مهارت و دیتای خود را به‌طور کامل بررسی کنند و برای توسعه هوش مصنوعی در نظر بگیرند. به همین دلیل تمام شرکت‌ها و سازمان‌ها، مهارت استفاده از هوش مصنوعی را ندارند.

امینیان خاطرنشان کرد تقریبا تمام بیزینس‌ها می‌خواهند از هوش مصنوعی استفاده کنند؛ اما باید توجه داشته باشیم که هر سازمانی توانایی داشتن محصول لوکال در یک مجموعه را ندارد. به همین دلیل، یکی از بهترین راهکارها، زیرساخت‌های ابری هستند که می‌توانند برای پیاده‌سازی پروژه‌های هوش مصنوعی به‌خوبی عمل کنند.

در انتهای رویداد فراتر از صفر و یک، مرتضی مختاری، رئیس کمیته دیجیتال مارکتینگ انجمن بازاریابی گفت اولین چیزی که به ذهن می‌رسد، کمک گرفتن از هوش مصنوعی برای پیش‌برد اهداف سازمان است. هوش مصنوعی از شاخه‌های مختلفی تشکیل شده که می‌تواند در صنعت مورد استفاده قرار بگیرد. برای مثال، می‌توانیم در بازاریابی از دیتا ماینینگ، استفاده‌های مختلفی در حوزه پیش‌بینی  فروش داشته باشیم. منطق فازی و الگوریتم‌های ژنتیک هم در زمینه فروش، استراتژی‌های بازاریابی، منابع انسانی و تحلیل هر یک از این موارد، به کار می‌روند.

او اضافه کرد در پیش‌بینی داده‌ها و رسیدن به اهداف فروش و توسعه محصول، فقط کافی است تارگت بازار و مخاطب را مشخص کنیم؛ در ادامه، هوش مصنوعی با تجزیه و تحلیل می‌تواند استراتژی را تعریف کند. مختاری همچنین بیان کرد برای توسعه برنامه‌های هوش مصنوعی در فناوری اطلاعات، می‌توانیم آن را با حوزه‌هایی مانند اینترنت اشیا تلفیق کنیم. وی برای مثال به ربات پزشکی به‌عنوان یک محصول داخلی که در اوایل سال 2025 رونمایی می‌شود و ماشین ویژن که به‌عنوان یک دستیار هوشمند پزشکی، خدمات مناسب را در منزل به سالمندان ارائه می‌کند، اشاره کرد.