میثم زارعی در گفتگو با خبرنگار گروه سلامت پایگاه خبری تحلیلی «شیرازه»، در خصوص تاریخچه نام‌گذاری چای گفت: لفظ چای کلمه‌ای چینی بوده که در قدیم در چین و شمال هند به کار برده می‌شد و ایرانیان دقیقاً همان کلمه را به زبان فارسی وارد کرده‌اند.
وی افزود: بوته چای برای اولین بار در چین و در حدود پنج هزار سال پیش شناخته شد که به‌تدریج علاوه بر دارا بودن خاصیت درمانی برای مصرف رنگ‌آمیزی نیز به کار رفت.
چای سیاه نوشیدنی تجملی
متخصص طب سنتی بیان کرد: چای که در چین به صورت خودرو و طبیعی یافت می‌شود، بعد از مدتی به عنوان دم کرده مفرح و بازآورنده سلامتی برای بدن به دربار پادشاهان راه یافت و حتی تا اواخر قرن گذشته، چای سیاه و چای سبز از نوشیدنی‌های تجملی و گران‌قیمت بوده است.
زارعی ادامه داد: قبل از سال ۱۲۸۰ هجری شمسی، کشت چای در ایران رواج نداشت و ایرانیان قدیم در دوران باستان و تا پیش از دوران صفویه به جای چای، قهوه می‌نوشیدند.
وی اضافه کرد: به همین دلیل چایخانههای امروزی همان نام سنتی خود یعنی قهوه‌خانه را حفظ کردند. گفته‌اند که با آمدن چای، قهوه هم در جمع ایرانیان به فراموشی سپرده شد.
متخصص طب سنتی تصریح کرد: ایرانیان چای را نخست به عنوان یـک مـاده دارویی می‌شناختند و تا حدود قرن ۱۱ و ۱۲ (صفوی تا قاجار)، نام آن را در کتاب‌های پزشکی و داروشناسی فهرست کرده بودند.
زارعی گفت: البتـه هـنـوز هم چای به عنوان یک ماده داروئی مورد استفاده قرار می گیرد. چای پیش از این که در ایران کشت شود به واسطه بازرگانان و تجار، به ایران آمده و به خوبی رواج یافته بود.
ورود چای به ایران
وی افزود: انتقال چای ابتدا از جاده ابریشم توسط چینی‌ها انجام می‌شد و به تدریج کشت و تولید آن در هندوستان رونق یافت و از راه‌های بازرگانی جنوب به ایران نیز وارد می‌شد.
کشت چای در لاهیجان
متخصص طب سنتی خاطرنشان کرد: زمانی که کاشف السلطنه فنون کشت چای را یاد گرفت و با زحمات فراوانی آن را به ایران منتقل کرد؛ شروع به کشت چای در لاهیجان و کلارآباد نمود کشت چای ایرانی با دشواریهای زیادی رو به رو بود.
زارعی بیان کرد: بسیاری از افراد با این کار او مخالفت می‌کردند و حتی گاهی به ویران کردن باغ های چای ایرانی دست می‌زدند. لازم است بدانید که در اولین مرتبه کشت چای، کشاورزان باید ۵ سال صبر کنند تا زمان اولین برداشت فرا برسد.
پدر چای ایرانی
وی افزود: از این رو کشاورزان علاقه زیادی به کشت محصول با چنین شرایطی نداشتند. كاشف السلطنه تمام سختی‌های این راه را تحمل کرد تا پدر چای ایران لقب گرفت. مقبره او در لاهیجان ساخته شده است و امروزه به عنوان گنجینه تاریخ چای ایرانی شناخته می‌شود.
سازمان چای کشور
متخصص طب سنتی بیان کرد: با گذشت زمان کشت چای ایرانی در تمام استان‌های شمالی از جمله استان گیلان گسترش پیدا کرد. دولت ایران نیز به منظور گسترش کشت چای ایرانی، سازمان چای کشور را در سال ۱۳۳۷ تأسیس نمود و امروزه ایران حدود ۴ تا ۵.۴ درصد از مصرف کل چای جهان را تأمین می‌کند.
زارعی ادامه داد: چای علاوه بر اینکه یک نوع محصول زراعی به حساب می‌آید و بسیاری از افراد کشور ایران از این طریق خرج و مخارج زندگی را تأمین می‌کنند؛ به عنوان یک فرهنگ در ایران نیز شناخته می‌شود.
وی گفت: هم اکنون نوشیدن چای در ایران به عنوان نوشیدنی اصلی مردم بعد از آب به حساب می‌آید. در هر دید و بازدید ایرانی‌ها معمولاً اولین پذیرایی با چای صورت می‌گیرد و همچنین هیچ سفره‌خانه و مهمان‌سرایی یافت نمی‌شود که چای نداشته باشد.
مردم ایران حتی هنگام مسافرت هم در کنار وسایل سفر خود چای سیاه یا چای سبز به همراه دارند.
خواص چای
متخصص طب سنتی در خصوص خواص چای گفت: برگ سبز چای سرشار از آنتی اکسیدان، کافئین، منیزیم پتاسیم، سدیم، تئوفیلین‌کلروفیل و تانن است. چای خواص درمانی زیادی دارد؛ به همین دلیل هم در طب سنتی ایرانیان از جایگاه خاصی برخوردار شده است.
میثم زارعی بیان کرد: نتایج بسیاری از تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف چای در کاهش ابتلا به برخی از بیماری‌های مزمن اثرگذار بوده و می‌تواند در درمان مشکلاتی از قبیل سرطان، چاقی، دیابت و یا حتی بیماری‌های قلبی نقش مؤثر داشته باشد.
وی افزود: با این حال مصرف چای زیاد نیز صحیح نیست؛ پس اگر از جمله افرادی هستید که در طول یک روز بیشتر از ۳ تا ۴ فنجان یعنی چیزی در حدود ۷۱۰ تا ۹۵۰ میلی‌لیتر چای مصرف می‌کنید؛ باید احتیاط کنید چرا که امکان دارد با عوارض جانبی مصرف زیاد چای مواجه شوید.
عوارض چای سیاه
متخصص طب سنتی تصریح کرد: یکی از مهمترین این عوارض احتمال کاهش جذب آهن است؛ حواستان باشد که در ترکیبات این گیاه ماده‌ای به نام تانن وجود دارد. این ماده می‌تواند به آهن‌های موجود در غذا متصل شده و در جذب آنها مشکلاتی را به وجود آورد.
وی افزود: به ویژه اگر از جمله افرادی هستید که از کمبود آهن رنج می‌برند؛ بهتر است مصرف چای زیاد را ترک کنید. مصرف زیاد چای عوارض دیگری هم دارد که از آن جمله می‌توان به افزایش اضطراب، استرس و بی‌قراری اشاره کرد.
متخصص طب سنتی ادامه داد: همان‌طور که می‌دانید برگ‌های گیاه چای دارای کافئین هستند که مصرف بیش از اندازه آن به احساس اضطراب و بی‌قراری کمک می‌کند.
زارعی گفت: چای سیاه همانند هر گیاه دیگری اگر به اندازه نیاز بدن مصرف نشود و از اندازه معمول فراتر برود می‌تواند مایه بروز مشکلات شود.
وی افزود: ابوعلی سینا نابغه طب سنتی از چای به عنوان ماده پست غذایی نام می‌برد و از آن فقط برای مصارف درمانی در شرایط خاص استفاده می‌کرده است.
علت میل زیاد به چای
متخصص طب سنتی تصریح کرد: علت میل زیاد به چای دقیقاً مشخص نیست؛ اما با این حال ممکن است نشانه عدم توازن قند خون در بدن مصرف‌کننده باشد. از نظر بسیاری از متخصصان مصرف زیاد چای احتمال دارد نشان دهنده یک نوع حساسیت و یا آلرژی غذایی نیز باشد.
زارعی ادامه داد: به همین دلیل افرادی که به مصرف زیاد چای تمایل دارند باید آزمون‌ها و آزمایش‌های مختلفی را انجام دهند تا دلیل اصلی این اتفاق برای آنها روشن و مشخص شود.
وی گفت: حواستان به این نکته هم باشد که در بسیاری از مواقع، حساسیت به یک غذا و یا یک نوشیدنی خاص افراد را وادار می‌کند تا بیش از حد به سمت آن تمایل پیدا کنند.
متخصص طب سنتی افزود: برای نمونه بسیاری از خانم‌ها در زمان‌های پیش از قاعدگی احساس گرسنگی شدیدی را تجربه کرده و تمایل زیادی به مصرف کردن نوشیدنی‌های کافئین‌دار از خود نشان می‌دهند و به این ترتیب چای زیادی مصرف می‌کنند.
زارعی گفت: مصرف بیش از اندازه این نوشیدنی‌ها نیز می‌تواند تنظیم قند خون بدن را به هم بزند و یا اختلالاتی را در آن به وجود آورد.
مضرات چای از نظر طب سنتی
متخصص طب سنتی در خصوص مضرات چای بیان کرد: چای به دلیل داشتن انواع تانن که به آن طعم مخصوصی می‌دهد؛ بدون تردید یک ضدباکتری و ضدویروس است. دانشمندان کشف کرده‌اند که تانن نوعی ویروس آنفولانزا را مختل می‌کند. همچنین تانن چای، ویروس تب‌خال را مهار می‌کند.
زارعی گفت: تحقیقاتی که در کانادا انجام شد، نشان داد چای در لوله‌های آزمایش، تعداد زیادی از انواع ویروس‌های بیماری‌زا را غیرفعال می کند.
وی افزود: در مورد عوارض چای سیاه در طب سنتی نیز صحبت به میان آمده. در واقع طب سنتی به تعادل در مصرف مواد غذایی بسیار تأکید می‌کند. متخصصین این حوزه اظهار کردند که اگر چای سیاه به درستی مصرف نشود، ممکن است مشکلات فراوانی در بخش‌های مختلف بدن به وجود آید.
متخصص طب سنتی خاطرنشان کرد: طب نوین و طب سنتی هر دو مصرف بیش از اندازه چای سیاه را معقول نمی‌دانند و به شدت بر مصرف به اندازه آن تأکید می‌کنند.
زارعی گفت: مضرات مصرف بیش از حد این چای در طب سنتی شامل پوسیدگی دندان‌ها، افزایش ضربان قلب، تهییج اعصاب، بروز عصبانیت، بروز اضطراب به ویژه در زنان، زخم معده، کاهش جذب اسید فولیک، آهن و کلسیم در بدن، پوکی استخوان و ... می‌شود.
احساس اضطراب و بی قراری
وی تصریح کرد: ممکن است برای مقابله با احساس استرس، اضطراب، بی‌قراری و در گپ‌های شبانه خود به جای قهوه، چای بنوشید؛ اما توجه کنید که چای به طور طبیعی حاوی کافئین است و در صورت مصرف بیش از حد، این احساسات نیز تشدید خواهند شد.
متخصص طب سنتی افزود: بنابراین آیا برای دوری از فشار روانی خود چای زیادی می‌نوشید؟ بدانید که با دم کشیدن طولانی مدت چای، یک فنجان از آن حاوی مقادیر بالایی کافئین خواهد شد.
زارعی ادامه داد: بسته به نوع چای نباید بیش از ۲۰۰ میلی‌گرم ( سه فنجان) از آن را در روز مصرف کنید تا سطح اضطراب‌تان متعادل گردد.
ایجاد اختلال در خواب
وی در خصوص عارضه اختلال در خواب به سبب مصرف چای گفت: از آنجا که چای به طور طبیعی حاوی کافئین است، مصرف زیاد آن می‌تواند چرخه خواب شما را مختل کند.
متخصص طب سنتی افزود: ملاتونین هورمونی است که به مغز شما می‌گوید زمان خواب است. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که کافئین ممکن است تولید ملاتونین را مهار کرده و در نتیجه کیفیت خواب را ضعیف کند.
انتهایی خبر/۲۲۴۲۲۴
∎