بعد از اعلام نظر رئیسجمهور و وزیر خارجه درباره «لزوم مدیریت تنشها» با واشنگتن، معاون سید عباس عراقچی نیز نظر خود را در خصوص هر گونه مذاکرهای با ایالات متحده آمریکا اعلام کرد. مجید تختروانچی، معاون وزیر امورخارجه ایران در گفتوگویی با تاکید بر اینکه «ما موافق مذاکرات هستیم» تاکید کرد: «اما تسلیم فشار حداکثری نمیشویم و اگر دولت آینده ترامپ بخواهد اشتباه خود را تکرار کند، باز هم شکست خواهد خورد.»
تختروانچی تاکید کرد که تهدید و ارعاب در رویارویی طولانیمدت بین ایران و غرب بر سر برنامه هستهای تهران بیاثر خواهد بود.او که با روزنامه فایننشال تایمز گفتوگو میکرد، اظهار کرد: «در مورد مذاکرات، ما باید سیاست آمریکا را در نظر داشته باشیم و تصمیم بگیریم که چگونه پاسخ دهیم. در حال حاضر، سوال کلیدی این است که دولت جدید چگونه به ایران، موضوع هستهای، امنیت منطقه و خاورمیانه خواهد پرداخت. گمانهزنی در مورد نتایج خاص زود است.»همچنین تختروانچی با اشاره به توافق هستهای ایران با غرب که در سال ۲۰۱۵ حاصل شد اما ترامپ بعدا بهطور یکجانبه واشنگتن را از آن خارج کرد، گفت: «این توافق هنوز میتواند به عنوان زیربنا عمل کند و بهروزرسانی شود تا واقعیتهای جدید را منعکس کند.» او افزود: «اگر طرفهای دیگر به تعهدات خود بازگردند، ما بارها گفتهایم که مایلیم همین کار را بکنیم.» معاون وزیر امورخارجه با اشاره به اینکه ما طرفدار مذاکرات هستیم، همانطور که [با توافق هستهای] ثابت کردیم گفت اما چه کسی قبلا مذاکرات را خراب کرد؟ این دولت ترامپ بود که حاضر به مذاکره نبود.
هشدار به ترامپ
این دیپلمات با سابقه و مذاکرهکننده سابق هستهای در عین حال هشدار داد که اگر ترامپ دوباره رویکرد سختگیرانهای، همچون «فشار حداکثری» در پیش بگیرد با حداکثر مقاومت مواجه خواهد شد. وی ادامه داد: «ما به کار پیرامون تحریمها، تنوع بخشیدن به شرکای تجاری خود و تقویت روابط منطقهای برای حفظ آرامش ادامه خواهیم داد.» مجید تخت روانچی در این مصاحبه درباره دور دوم ریاست جمهوری ترامپ که به زودی آغاز میشود، تاکید کرد که اگرچه ممکن است تحولاتی رخ دهد ولی منجر به تغییرات قابلتوجهی نخواهد شد. او یادآور شد: «اگر دولت ترامپ دوباره تصمیم بگیرد که سیاست فشار حداکثری را در بازار نفت دنبال کند، مطمئنا شکست خواهد خورد.
در دنیای امروز، هیچ کشوری نمیتواند شرایط را به کل جامعه بینالمللی دیکته کند.» دیپلمات ارشد ایرانی تصریح کرد: «در حال حاضر، امیدواریم که او همان اشتباه را تکرار نکند، زیرا نتیجه تفاوتی نخواهد داشت.» وی همچنین گفت: «دولت ترامپ مدعی شد که ایران را [در دوره اول ریاست جمهوریاش] پای میز مذاکره خواهد آورد اما موفق به انجام این کار نشد. این، به آنها بستگی دارد که بخواهند چهار سال دیگر همان رویکرد را تمرین کنند و دوباره شکست بخورند. اما این کار غیرمنطقی است.»
معاون سیاسی وزیر امورخارجه ایران در بخش دیگری از این مصاحبه درباره ترور و به شهادت رساندن سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران که به دستور دونالد ترامپ انجام شد، خاطرنشان کرد که قوه قضائیه ایران اقدامات قانونی را در این زمینه آغاز کرده و بر اساس اصول خود این مسیر را ادامه خواهد داد.
روزنامه فایننشال تایمز انتصاب «عباس عراقچی» بهعنوان وزیر امورخارجه ایران را که عضو ارشد تیم مذاکرهکننده هستهای ایران بود و بهعلاوه همکاری افرادی همچون تخت روانچی با او را، نشاندهنده تمایل تهران برای انعطاف در مواجهه با واشنگتن دانست.
تکذیب دوباره دیدار با ایلان ماسک
یکی از مسائلی که بعد از روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا بسیار خبرساز شده بود، بحث ادعایی دیدار ایلان ماسک و نماینده ایران در سازمان ملل بود. مسالهای که ابتدا بسیار رسانهای و بحثبرانگیز شد اما یک روز بعد توسط اسماعیل بقایی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی تکذیب شد.
در همین رابطه روز گذشته سید عباس عراقچی در مطلبی در شبکه ایکس نوشت: «ماجرای شایعه دیدار با ایلان ماسک نشان داد سوگیریهای شناختی چگونه قضاوتها را منحرف میکنند. برخی چون دوست داشتند این دیدار رخ داده باشد، بدون شواهد آن را پذیرفته و حتی تایید و تحلیل کردند.» وی افزود: «برخی دیگر، بدون توجه به روند تصمیمگیری در حوزه سیاست خارجی در کشور، با تصور خطای دولت، شتابزده اتهام زدند. برخی هم بعد از تکذیب وزارت امور خارجه هنوز تشکیک میکنند! سیاست خارجی، جای پیشداوری نیست.»
همچنین مجید تخت روانچی نیز در بخشی از گفتوگوی خود با فایننشال تایمز گزارش رسانهها به نقل از مقامات آمریکایی مبنی بر ملاقات امیر سعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل با ایلان ماسک، کارآفرین آمریکایی و متحد نزدیک ترامپ را تکذیب کرد. او تصریح کرد: «چنین ملاقاتی صورت نگرفته است.» تخت روانچی با بیان اینکه سفیران ایران معمولا با چهرههای غیررسمی مانند دانشگاهیان ملاقات میکنند، گفت: «اگر چنین جلسهای برگزار میشد، ما در این مورد بسیار شفاف عمل میکردیم.»
منتظر عملکرد دولت ترامپ هستیم
همچنین اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در نشست خبری هفتگی خود در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه وزیر خارجه کشورمان چند بار اعلام کرده که اگر منافع ما ایجاب کند، اقدامهای لازم را درباره گفتوگو با آمریکا انجام خواهیم داد اما آیا بدون ارتباط گرفتن با تیم رئیسجمهور جدید آمریکا، ولو غیررسمی و با واسطه میتوان فهمید که منفعتی در مذاکره هست یا نه؟ گفت: «فکر نمیکنم تقلیل و تحدید مسائل ایران و آمریکا به یک دوره یا فرد خاص یا انتخابات مشخص، رویکرد واقع گرایانهای در شناخت و تحلیل روابط دو کشور باشد.»
به گزارش «ایسنا»، بقایی افزود: «سابقه تلخ رابطه بین ایران و آمریکا هفت دههای است. متاسفانه در طول این سالها و دههها هیچ حسن نیت و تلاش جدی برای جبران، تعدیل یا ترمیم این رفتارهای ناصواب دیده نشده است و بر عکس عملکرد دولتهای مختلف آمریکا نشان داده بر رویکرد خصمانه خود با ابزار تحریم، فشار و کمک نظامی به دشمنان ایران و استفاده از همه ابزارها برای آزردن مردم ایران افزودهاند.» سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد«: این گزاره که ما عملکرد دولتهای مختلف آمریکا را مبنای ارزیابی و تصمیمگیری در رویکردهای آتی قرار خواهیم داد، یک جمله کلیشهای نیست بلکه مبتنی بر یک انگاره و محاسبه دقیق از منافع ملی خودمان و شناخت فضای بینالملل و محیط پیرامونی است.»
وی خاطرنشان کرد: «کماکان ما با توجه به عملکرد و رفتار دولت آمریکا حرکتهای خود را در آینده تنظیم خواهیم کرد.» بقایی همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه «آیا از سوی تیم معرفی شده ترامپ اقدامی برای تعامل با ایران صورت گرفته و ارتباطی در این زمینه برقرار شده است؟» اظهار کرد: «کانال ارتباطی بین ایران و آمریکا دفتر حافظ منافع این کشور در تهران است، این کانال از قبل وجود داشته است و کماکان برای رد و بدل شدن پیامها وجود دارد.»
باید اختلافات را مدیریت کنیم
پیشتر رئیسجمهور و وزیر خارجه نظر خود را درباره مذاکره با آمریکا اعلام کرده بودند. مسعود پزشکیان، رئیسجمهور روز سهشنبه ۲۲ آبان ماه در نشستی با جمعی از وزرای سابق امور خارجه گفت: «به نظرم حتی در رابطه با آمریکا نیز ما چه بخواهیم و چه نخواهیم بالاخره در عرصه منطقهای و بینالمللی با این کشور مواجهه خواهیم داشت و بهتر است این عرصه را خودمان مدیریت کنیم؛ البته دولت در نهایت، کلیت سیاست خارجی را در چارچوب استراتژی و رویکردهای کلان نظام پیش خواهد برد.»
عباس عراقچی نیز اخیرا در حاشیه نشست هیات دولت، فعال بودن کانال عمان را تایید کرد و گفت: «اگر منافع ما تامین شود حتما با آمریکا هم مذاکره میکنیم.» وزیر امور خارجه پس از جلسه هیات دولت درمورد ارتباط ایران و آمریکا به خبرنگاران گفت: «بعضا اختلافاتی که با آمریکا داریم بسیار اصولی و مبنایی است و ممکن است حل شدنی نباشد ولی باید مدیریت کنیم تا هزینههای آن و تنشها کاهش یابد.»
جمعه شب نیز عراقچی در گفتوگوی ویژه خبری عراقچی درباره کارشکنی آمریکا در مسیر مذاکرات گفت: «در بهار ۱۴۰۰ که من مذاکرات را انجام دادم، تقریبا همهچیز آماده بود اما زمان انتخابات، زمان خوبی برای تصمیمگیری نیست و به دولت بعدی محول شد و دولت بعدی کار را جلو برد و آنطور که من مطلع شدم، حداقل در ۲ نوبت امکان رسیدن به توافق بود که مسائل دیگری پیش آمد و البته زیادهخواهیهای آمریکاییها و اروپاییها و مسائل دست به دست هم داد تا برجام به شکل موجود خود احیا نشود.»
وی افزود: «الان هم اگر مذاکرات هستهای آغاز شود، برجام دیگر آن خاصیت سابق را ندارد و به شکل موجود خود، عینا نمیتواند احیا شود. ممکن است بهعنوان مرجع مورد استفاده واقع شود اما دیگر برای ما آن خاصیت سابق را ندارد و ما باید وارد مذاکراتی شویم که بتوانیم به یک توافق ممکن برسیم.»