علت این امر افزایش هزینه توسعه فیبر نوری و توقف پرداخت‌های حمایتی از سوی دولت عنوان شده است. از این توضیحات شاید بتوان علت انتظار چندماهه مشترکین برخی اپراتورها را حدس زد. مشترکینی که نزدیک به 6 ماه است که هزینه خرید سرویس را پرداخت کردند، اما دسترسی برایشان ایجاد نشده.

به گزارش «فن‌زی»، دسترسی به سرعت چند صد مگابیتی، وعده وزیر ارتباطات دولت سیزدهم در پاسخ به کندی سرعت اینترنت بود. با وجود گذشت سه سال از اجرای نهضت فیبر نوری، تعداد مشترکان آن تنها 4 درصد از کل مشترکان اینترنت ثابت است.

شاید در نگاه اول این طور به نظر برسد که مردم از این سرویس استقبال نکرده‌اند، اما این اپراتورها هستند که نتوانسته‌اند پاسخگوی تقاضای مشتریان خود باشند.

6 ماه چشم انتظاری برای سرویس فیبر نوری

«شاتل» یکی از همین اپراتورهاست که نتوانسته به مشترکین خود سرویس ارائه کند. دو ماه پیش در گزارشی با عنوان «صد روز چشم انتظاری برای اتصال به فیبر نوری» از مشترکینی نوشتیم که با وجود پرداخت هزینه راه‌اندازی، سرویس فیبر نوری آنها متصل نشده است.

«امیر محمدزاده لاجوردی»، رئیس وقت رگولاتوری در آن زمان اعلام کرد برای اتصال فیبر نوری در برخی از شهرها، مشکل مجوز وجود داشته که با پیگیری سازمان مقررات این مشکل حل شده است.

«محمدحسن شانه‌ساززاده»، رئیس هیئت مدیره شاتل نیز شهریور ماه امسال درباره چرایی این تاخیر به شبکه شرق گفته بود برای توسعه فیبر نوری در برخی از مناطق نیاز به مجوز شهرداری داشته و باید بخشی از فیبرکشی را از روی دیوار انجام دهند: «طبق مصوبه سازمان [رگولاتوری] اجازه داریم از روی دیوار فیبر کشی کنیم، اما این موضوع نیاز به پیگیری حقوقی و قضایی دارد. به هر حال یک قضیه جدیدی است که برای مردم جانیفتاده و شهروندان با قوانین آشنا نیستند.»

با حل مشکل مجوز، به نظر می‌رسید متقاضیان در آینده‌ای نزدیک به سرویس درخواستی‌شان برسند، اما شنیده می‌شود شاتل به مشتریان خود اعلام کرده برای باز دریافت پولی که پرداخت کرده‌اند به این اپراتور مراجعه کنند. این یعنی افراد پس از 6 ماه چشم انتظاری، تا اطلاع ثانوی به سرویس فیبر نوری دسترسی پیدا نخواهند کرد.

این طور که پیداست، مجوز تنها مشکل توسعه فیبر نوری نیست. موضوعی که با اطلاعیه اخیر های وب در کدال، شفاف‌تر می‌شود.

چالش جدی سرمایه‌گذاری برای توسعه فیبر نوری

آنطور که در نامه های‌وب به سازمان بورس آمده است، نوسان‌های شدید اقتصادی موجب افزایش شدید هزینه‌های احداث شبکه فیبر نوری از ابتدای سال 1403 شده است.

همچنین بروز حادثه برای رئیس جمهور وقت و تغییر دولت موجب شده تا تزریق منابع یارانه‌ای لازم برای توسعه فیبر نوری و دریافت تسهیلات از بانک‌ها نیز متوقف شود.

های‌وب نیز در جمع‌بندی نهایی به این تصمیم رسیده است که با منابع فعلی امکان ادامه سرمایه‌گذاری در توسعه شبکه فیبر نوری وجود ندارد.

این شرکت همچنین از نداشتن برنامه برای تحریک تقاضای فیبر نوری انتقاد کرده است. به اعتقاد آنها دولت باید با ایجاد تفاوت قیمت معنی‌دار بین تعرفه‌های اینترنت ثابت و همراه، مهاجرت مشتریان به این سرویس‌ها را رقم می‌زد.

نکته عجیب دیگر عدم امکان ارائه سرویس فیبر نوری در برخی از شهرهایی است که این سرویس توسعه داده شده است. بنابر توضیحات های‌وب، با وجود احداث شبکه در شهرهای مورد تعهد این شرکت، به دلیل نبود شبکه انتقال بین شهری درون  استانی با تعرفه و ظرفیت متناسب با ارائه خدمت بر این بستر، در اکثر شهرها ارائه سرویس تاکنون میسر نشده است. از سوی دولت نیز اقدام عملی برای رفع این معضل که برای همه شرکت‌ها وجود دارد، صورت نگرفته است.

این توضیحات نشان از مسیر اشتباهی دارد که دولت سیزدهم برای توسعه فیبر نوری پیمود. از آغاز این طرح، کارشناسان معتقد بودند فیبر نوری ابتدا باید در شهرهای بزرگ توسعه یابد. اتفاقی که منجر به تحریک تقاضا می‌شد و اپراتورها نیز با پول حاصل از فروش سرویس‌ها می‌توانستند منابع توسعه‌ای در سایر شهرهای کشور را به دست آوردند.

ایجاد دسترسی اما برای «عیسی زارع‌پور» وزیر ارتباطات پیشین چندان مهم نبود و او در سه سال اول تمام تمرکزش را بر ایجاد پوشش گذاشته بود. حال نیز اثرات این تصمیم اشتباه ظاهر شده است. موضوعی که تاوان آن را مردم و کسب‌وکارها می‌دهند. این شرایط حتی انتقاد وزیر ارتباطات دولت چهاردهم را هم به دنبال داشته است.

ستار هاشمی، ابتدای هفته در نشست بررسی آخرین وضعیت توسعه ارتباطات روستایی و پروژه فیبر نوری در جمع مدیران کل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان‌ها اعلام کرد که آمار و ارقام ارائه شده در مورد پوشش فیبرنوری درست نیست و از این پس ملاک وزارت ارتباطات در این زمینه براساس اتصال است. 

ستار هاشمی در این مورد گفت: «خوب است که رقابت باشد و تلاش کنیم در ارائه خدمت به مردم و شهروندان استان‌ها پیشتاز باشیم، اما این موضوع گاهی ما را به سمت ارائه آمار و ارقامی می‌برد که آمار و ارقام عملیاتی نیست و محل اختلاف است؛ مانند بحث پوشش فیبر نوری.

او با اعلام اینکه  رویکرد وزارت ارتباطات در دوره جدید ارائه آمار از میزان «اتصال» است، نه میزان «پوشش» توضیح داد:

«وقتی به میزان پوشش فیبر نوری نگاه می‌کنیم می‌تواند در تعداد قالب FATهای نصب‌شده باشد فارغ از این که ابتدا و انتهایش به کجا وصل است. رویکرد جدید ما در این موضوع داریم بحث اتصال است که امکان رصد و پایش آن سریع‌تر اتفاق بیفتد.»

او تاکید کرد وزارت ارتباطات هم در بحث فیبر و هم در بحث پوشش روستاها نگاهی از زاویه دید مردم به عملکرد خود نگاه می‌کند.

عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات دولت سیزدهم وعده داده بود تا پایان کار این دولت یعنی سال ۱۴۰۴ ، پوشش فیبر نوری به ۲۰ میلیون برسد و درنهایت نیز میزان اتصال‌ها ۱۰ میلیون کاربر باشد. با این حال وب‌سایت پیش‌روی پروژه فیر نوری نشان می‌دهد که پوشش در این زمینه به بیش از ۸ میلیون رسیده و میزان اتصال کاربران به فیبر نوری در حدود ۳ میلیون کاربر است.همچنیین اخرین گزارش رگولاتوری که دیروز منتشر شد نشان می‌دهد سهم کاربران اینترنت از تکنولوژی فیبر نوری تنها ۴ درصد است.

با این وضعیت وزارت ارتباطات دولت چهاردهم تا پیش از بروز مشکلات بیشتر در دسترسی کاربران به اینترنت، باید با نظرخواهی از کارشناسان هرچه زودتر توسعه فیبر نوری را از کما خارج کند.