احمد مسجدجامعی در گفت‌وگو با خبرنگار کتاب ایرنا، با تاکید بر اینکه کتاب‌فروشی‌های محله‌ای هم می‌توانند در روزگار مدرن به فعالیت خود ادامه بدهند، توضیح داد: کتاب‌فروشی‌ها با نسل جدید مدیران و ایده‌های نو به‌روز و احیا شدند، درحالیکه گاهی فرزندان کتاب‌فروشی‌های قدیمی هستند. برای اینکه این موضوع روشن شود قضیه را با مثال قهوه‌خانه‌ها بیان می‌کنم. زمانی بود که مردم در قهوه‌خانه‌ها می‌نشستند و صحبت می‌کردند. شاهنامه‌خوانی، پرده‌خوانی و برنامه‌های دیگر داشتند. این روزها کافه کتاب‌ها شکلی از نقش همان قهوه‌خانه‌ها را دارند، با این تفاوت که در کافه کتاب‌ها همان‌قدر مردان حضور دارند که بانوان.
این روزها کافه کتاب‌ها شکلی از نقش همان قهوه‌خانه‌ها را دارند، با این تفاوت که در کافه کتاب‌ها همان‌قدر مردان حضور دارند که بانوان
این پژوهشگر با اشاره به برگزاری شب‌های شعرخوانی، قصه‌خوانی و معرفی کتاب در کافه کتاب‌ها، ادامه داد: مردم در کافه‌ها می‌نشینند و چای و قهوه می‌نوشند؛ و یکدیگر را در جریان کتاب‌ها و شعرهایی که خوانده‌اند یا فیلم‌هایی که تماشا کرده‌اند و آوازهایی که شنیدند قرار می‌دهند؛ به فهمی مشترک از مناسبات و زندگی نزدیک می‌شوند و به واقع نوعی مفاهمه در این روند شکل می‌گیرد.
او ادامه داد: کارکردهای جایگزین با توجه به نیازهای انسان امروز به کتاب‌فروشی افزوده و برخی کارکردها در آن به روز شده است؛ اما ذات مساله یعنی برقرار کردن ارتباط عاطفی، محبتهای فی‌مابین، جریان زندگی روزمره و فهم مشترک نتیجه این نشست‌ها در کتاب‌فروشی‌ها و کافه کتاب‌ها است.
به گفته وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی در گذشته محله‌ها افقی بود، این روزها محله‌ها عمودی شده است به هر کدام از برج‌ها می‌توان به عنوان محله نگاه کرد. جای قهوه‌خانه‌ها را کافه‌ها گرفته است. کتاب‌فروشی محله‌ای نقش خود را حفظ کرده است و کارکرد آن با کتاب‌فروشی‌ها و ناشران بزرگی که کتاب‌فروشی دارند، فرق می‌کند. در گذشته کتاب‌فروشی‌ها پاتوق افراد برجسته علمی و فرهنگی بود اما کافه کتاب‌ها همانند قهوه‌خانه‌ها همه اقشار خصوصا جوانان را فرا می‌خواند.
کتاب‌فروشی عنصر فراموش شده در مناسبات شهری
مسجدجامعی با اشاره به اینکه کتاب‌فروشی‌های محلی در نقش‌های محلیشان موجب ارتقای ارتباط عاطفی می‌شوند، گفت: کتاب‌فروشی‌های محله‌ای در عین تحول جایگاه خود را حفظ کرده‌اند و شکل‌گیری کافه کتاب‌ها محصول همین نگاه است. کتاب‌فروشی‌های قدیمی الوازم‌التحریر، وسایل هنری و کتاب‌های درسی می‌فروختند. در این سال‌ها متاسفانه فروش کتاب‌های درسی مدارس را خود دولت عهده‌دار شده و این سیاست تمرکزگرا به نفع جامعه کتابخوان نیست و امیدوارم که در این دولت به حفظ منافع کتاب‌فروشان و کتاب‌خوانان توجه و دراین‌باره با کمک تشکل‌های نشر راهکار مناسبی اندیشیده شود.
کتاب‌فروشی‌ها به عنوان عنصر فراموش شده در مناسبات شهری می‌توانند جایگاه رفیعی داشته باشند و تاکید ما در این مسائل روی کتاب‌فروشی‌ها است
به گفته او در کتاب‌فروشی‌های محله‌ای همواره افرادی که کتابی می‌خواهند، به کتاب‌فروشی محلی سفارش می‌دهند و حتی اگر آن کتاب‌فروشی کتاب مورد نظر را نداشته باشد، آن را در طول چند روز در اختیار مخاطب قرار می‌دهد.
رئیس پیشین شورای اسلامی شهر تهران کتاب‌فروشی‌های محلی را به عنوان فرصتی معرفی کرد که در آن گعده‌های فرهنگی حتی به صورت مجازی برگزار می‌شود و ادامه داد: با این نگاه، نقش کتاب‌فروشی‌های محله‌ای فراتر از یک فروشگاه کتاب انگاشته می‌شود. کتاب‌فروشی‌ها به عنوان عنصر فراموش شده در مناسبات شهری می‌توانند جایگاه رفیعی داشته باشند و تاکید ما در این مسائل روی کتاب‌فروشی‌ها است هرچند برخی ناشران، کتاب‌فروش هستند.
او درباره تاثیر فروش اینترنتی کتاب در بقای کتاب‌فروشی‌ها توضیح داد: فعالیت کتاب‌فروش‌ها در فضای مجازی اجتناب‌ناپذیر است، و در مواردی فضای مجازی نه تنها به کتاب‌فروش‌ها لطمه نزده بلکه باعث رونق بازار آن‌ها و شکل‌گیری جمع‌های کتابخوان در فضای مجازی شده است. زمانی برای کتاب حروف‌چینی انجام می‌شد و الان هر کسی خودش کتابش را تایپ می‌کند و برای چاپ می‌فرستد. این دست از پیشرفت‌ها اجتناب ناپذیر است و باید این تحولات را بپذیریم، زیرا مکمل یکدیگر هستند. برای همین گفتم کتاب‌فروشی‌ها در روزگار نو شکل جدیدی پیدا می‌کنند. در همین کتابگردی شاهد بودیم که بسیاری از کتاب‌فروشان گروه‌هایی از مشتریان را تشکیل دادند و از این طریق فضای مجازی نه تنها با ناشران که حتی با نویسندگان و منتقدان ارتباط دارند و گفت‌وگو می‌کنند.
دریافت ۱۰ درصد به عنوان حق‌التالیف پایه است
می‌توان گفت دریافت ۱۰ درصد، به عنوان حق‌التالیف پایه در نظر گرفته می‌شود. هرچند با این حق‌التالیف نمی‌توان در شرایط امروز راه به‌جایی برد
مسجدجامعی درباره درصد حق‌تالیفی که پدیدآورندگان از ناشران دریافت می‌کنند، گفت: درصد دریافتی پدیدآورندگان از ۱۰ تا ۲۵ درصد است. نویسندگان توانا و نام‌آور معمولا درصد تالیف بالاتری دریافت می‌کنند اما برخی از نویسندگان، کتاب اولی هستند، ناشر باید برای کار آن‌ها سرمایه‌گذاری کند، این مساله ریسک دارد و نویسنده تازه‌کار از اعتبار ناشر کمک می‌گیرد. به شکل کلی می‌توان گفت دریافت ۱۰ درصد، به عنوان حق‌التالیف پایه در نظر گرفته می‌شود. هرچند با این حق‌التالیف نمی‌توان در شرایط امروز راه به‌جایی برد، نویسندگان بزرگ هم از ابتدا در آسایش و آرامش مالی نبودند و بسیاری از آن‌ها هزینه چاپ نخستین آثارشان را خود پرداختند.
وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاکید بر اینکه نویسنده می‌تواند از میان ناشران، آن را که به حقوق پدیدآور احترام بیشتری می‌گذارد، انتخاب و با او همکاری کند، ادامه داد: اگر به خاطرات مولفان، توجه کنید، نویسنده می‌تواند حتی بعد از انتشار چند اثر، با ناشران متنوعی کار کند. زیرا تعداد ناشران در کشور ما خیلی بیشتر از چیزی است که یک سیاست خاص برای همه پدیدآورنگان تحمیل شود.
بدنه نشر روش‌های جدید گسترش کتابخوانی را طراحی و اجرا کرد
مسجد جامعی کتاب‌فروشی‌ها را محل دیدار و گفت‌وگو و مفاهمه اعلام کرد و ادامه داد: در قدیم در محله‌ها کتاب‌فروشی بود، ما هم کتاب‌های درسی و لوازم‌التحریر را از کتاب‌فروشی محلمان که «سعدی» نام داشت می‌خریدیم، این کتاب‌فروشی خوشبختانه هنوز هم فعال است.
متاسفانه گاهی نه تنها برای بهبود شرایط کاری نکردیم که بابرنامه‌هایی که ریشه در نگاه تمرکزگرا و سیاست‌زده دارد، مانع رونق کار شده‌ایم
این پژوهشگر با اشاره به اینکه در اثر شرایط جدید کتاب‌فروشی‌ها مورد غفلت قرار گرفته اند، ادامه داد: هدف ما از برگزاری کتابگردی که (۲۴ آبان) یازدهمین دوره آن را برگزار کردیم، این بود که با کار نمادین غفلت را به رُخ مسئولان بکشیم و شرایط تقویت کتاب‌فروشی‌ها را فراهم کنیم. متاسفانه گاهی نه تنها برای بهبود شرایط کاری نکردیم که بابرنامه‌هایی که ریشه در نگاه تمرکزگرا و سیاست‌زده دارد، مانع رونق کار شده ایم.
او افزود: در طول سال‌ها نویسندگان و مترجمان و پدیدآورندگان به کتاب‌فروشی‌ها رفتند و درباره کتابهایشان سخن گفتند و به پرسش‌های خوانندگان پاسخ دادند. فارغ از اینکه دستگاه‌های اجرایی چقدر با این شیوه موافق هستند خود اهالی کتاب اینگونه حرکت‌ها و خاطره‌ها را زنده نگه داشتند. بدنه نشر فارغ از سیاست‌مداران و سیاست‌گذاران روش‌های جدید گسترش کتابخوانی و مفاهمه را به شیوه‌های متناسب طراحی و اجرا کرد و استمرار بخشید. دوره کارهای تشریفاتی هم به پایان رسیده که یک‌‍طرفه به سخنرانی‌ها گوش و به یکدیگر دهیم.