چند روز پیش درباره درخواست حسین عبده تبریزی از رئیس‌جمهور نوشتیم که به موضوع عرضه خودرو در بورس کالا اشاره داشت. اما طبق متنی که این اقتصاددان در کانال شخصی‌اش منتشر کرده است؛ موضوع مهم دیگری نیز در این نوشته وجود داشت آن هم واگذاری مدیریت بخش دولتی به بخش خصوصی بود. در واقع همان موضوع خصوصی‌سازی صنعت خودرو که همچنان بر زمین مانده است. حالا باید دید با درخواست مستقیم اقتصاددانان از رئیس‌جمهور این موضوع به کجا خواهد رسید؟
با توجه به آمار تولید و روندی که خودروسازان دولتی پیش گرفته‌اند؛ خروجی‌ای جز ضرر دیده نمی‌شود. در این میان سوال اصلی اینجاست چرا واقعا برای مدتی مدیریت ایران‌خودرو را به کروز که در واقع دارنده بیشترین سهام این شرکت است، نمی‌سپارند تا شاید از میزان ضررها کم شود. چطور ممکن است شرکتی بیشترین میزان سهام را داشته باشد اما در بخش انتخاب مدیرعامل، بازی داده نشود.
از سوی دیگر، بهمن‌ماه سالگرد فرمانی است که رهبری درباره مدیریت بخش خصوصی در شرکت‌های دولتی دادند که شاید وضعیت خودروسازان دولتی هم بهتر شود اما همچنان عملی نشده است.در این گزارش به مزایا و معایب خصوصی‌سازی صنعت خودرو و واگذاری مدیریت به بخش خصوصی خواهیم پرداخت.خصوصی‌سازی صنعت خودرو مزایای متعددی دارد که می‌تواند به رشد و توسعه این صنعت کمک کند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین مزایای خصوصی‌سازی در صنعت خودرو اشاره می‌کنیم:
*10نکته کلیدی مزایای خصوصی‌سازی صنعت خودرو
۱.افزایش کارایی و بهره‌وری: شرکت‌های خصوصی معمولاً انگیزه بالایی برای بهبود کارایی و کاهش هزینه‌ها دارند. در نتیجه، خصوصی‌سازی می‌تواند منجر به بهینه‌سازی فرایندهای تولید و کاهش هزینه‌های اضافی شود.
۲. افزایش کیفیت و نوآوری: شرکت‌های خصوصی برای رقابت و جلب رضایت مشتریان، معمولاً تلاش می‌کنند تا کیفیت محصولات خود را بهبود دهند و نوآوری‌های جدیدی ارائه کنند. این موضوع می‌تواند به تولید خودروهای باکیفیت‌تر و مجهز به فناوری‌های به‌روز منجر شود.
۳. کاهش وابستگی به منابع دولتی: خصوصی‌سازی صنعت خودرو باعث می‌شود که شرکت‌ها کمتر به منابع و کمک‌های دولتی وابسته باشند و خودشان بتوانند منابع مالی لازم را تأمین کنند. این امر به کاهش فشار مالی بر دولت و تخصیص بهتر منابع عمومی منجر می‌شود.
۴.جذب سرمایه‌گذاری و افزایش منابع مالی: خصوصی‌سازی می‌تواند امکان جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی را افزایش دهد. شرکت‌های خصوصی می‌توانند سرمایه‌های جدیدی را برای توسعه خطوط تولید، بهبود زیرساخت‌ها و تحقیق و توسعه جذب کنند.
۵. ارتقای رقابت در بازار: خصوصی‌سازی و ورود بازیگران جدید به صنعت خودرو می‌تواند رقابت در این صنعت را افزایش دهد. رقابت بیشتر معمولاً به بهبود کیفیت، کاهش قیمت و ارائه خدمات بهتر به مشتریان منجر می‌شود.
۶. انعطاف‌پذیری بیشتر در مدیریت و تصمیم‌گیری: شرکت‌های خصوصی معمولاً ساختار مدیریتی و سازمانی انعطاف‌پذیرتری دارند و سریع‌تر می‌توانند به تغییرات بازار و نیازهای مشتریان پاسخ دهند. این ویژگی در صنعت خودرو که نیازمند تغییرات سریع بر اساس تقاضای بازار است، بسیار ارزشمند است.
۷.افزایش انگیزه برای رشد و توسعه: در شرکت‌های خصوصی، انگیزه‌های مالی و مدیریتی برای رشد و توسعه بیشتر است. سهامداران و مدیران تمایل دارند که با ارائه محصولات بهتر و به‌صرفه‌تر، سوددهی شرکت را افزایش دهند.
۸. تقویت ارتباط با زنجیره تأمین: شرکت‌های خصوصی اغلب روابط بهتری با تامین‌کنندگان دارند و می‌توانند بهبودهایی در زنجیره تامین ایجاد کنند که به کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت مواد اولیه و قطعات خودرو منجر می‌شود.
۹.تشویق به تحقیق و توسعه :(R&D) در فضای خصوصی، شرکت‌ها معمولاً بودجه بیشتری به تحقیق و توسعه اختصاص می‌دهند تا بتوانند محصولات جدیدتر و به‌روزتری تولید کنند. این امر می‌تواند صنعت خودرو را به سمت فناوری‌های پیشرفته‌تر و تولید خودروهای رقابت‌پذیرتر هدایت کند.
۱۰. بهبود رضایت مشتریان: با افزایش رقابت و توجه به نیازهای بازار، شرکت‌های خصوصی به‌طور طبیعی برای جلب رضایت مشتریان تلاش بیشتری می‌کنند. این امر منجر به بهبود خدمات پس از فروش، افزایش کیفیت خودروها و کاهش قیمت‌ها خواهد شد.
*معایب واگذاری مدیریت به بخش خصوصی
برخی کارشناسان یا مخالفان واگذاری مدیریت خودروسازی دولتی به بخش خصوصی، ایراداتی را به این ماجرا وارد می‌دانند که شامل این موارد است:
-ایجاد انحصار در بازار خودرو: کروز به عنوان یکی از تأمین‌کنندگان بزرگ قطعات خودرو، اگر مدیریت ایران‌خودرو را به‌دست بگیرد، ممکن است دچار انحصار در بازار شود. این انحصار می‌تواند موجب کاهش رقابت و احتمالاً افزایش قیمت‌ها یا کاهش کیفیت محصولات شود.
-تضاد منافع: با واگذاری مدیریت ایران‌خودرو به کروز، ممکن است تضاد منافع در انتخاب تأمین‌کنندگان قطعات به‌وجود آید. به عبارتی، کروز ممکن است تمایل بیشتری برای استفاده از قطعات تولیدی خود در محصولات ایران‌خودرو داشته باشد که می‌تواند مانع انتخاب تأمین‌کنندگان باکیفیت‌تر از خارج شود.
-کاهش تنوع در زنجیره تأمین: اگر کروز تمام یا بیشتر قطعات ایران‌خودرو را تأمین کند، این موضوع می‌تواند باعث کاهش تنوع در زنجیره تأمین شود که در مواقع بحران می‌تواند تولیدات ایران‌خودرو را دچار مشکل کند.