شفقنا- رایزن فرهنگی ایران در اتریش گفت: باید بدانید دین نیامده که جای علم را بگیرد باید با خرافات برخورد کرد خیلی خرافات ایجاد شده و برخی تشدید شده و علامه طباطبایی و استاد مطهری با آنها در یک مقطعی خوب برخورد کردند. اصول اعتقادی نامعقول را علما مشخص کنند و کنار بگذاریم وقتی اصلی بی اساس باشد باید کنار گذاشته شود. اگر اصول عقلانی محکم داشتیم می توانیم به سمت هم افزایی با ادیان پیش برویم.
به گزارش شفقنا، نشست علمی آینده جهان و همکاری ادیان در دبیرخانه دین پژوهان کشور با سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین رضا غلامی برگزار شد.
خلاصه مباحث ارائه شده در این نشست علمی توسط دکتر غلامی رایزن فرهنگی ایران در اتریش به شرح زیر است:
موضوع سخن، آینده جهان و ادیان هست. یک دیدگاه جامع را ابتدا بیان می کنیم. در آینده یعنی نه بازه زمانی کوتاه ۱۰ ساله یا ۲۰ ساله مدنظر نیست یک بازه زمانی بلند منظور هست که با پیشرفتهای هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء، جهان به شکل خاصی به هم مرتبط می شود و این پیامدهای خاص هم خوب وهم بد دارد البته بیشتر قصد تمرکز روی امکانات هست. جهان اکنون یک کشتی بزرگ هست که همه انسانها روی یک کشتی سوار و یک جور سرنوشت یکسان دارند و با هر ملیت، دین و طرز فکر در این کشتی هست اگر ناملایماتی رخ دهد همه ساکنان روی کشتی آسیب می بینند و هیچ کس در شرایط فعلی مصون از پیامدها نیست البته فرصت ها هم همینطور هست. وقتی فرصتی ایجاد شود تمام سرنشین ها استفاده می کنند.
اقتصاد به هم پیوسته را به شکل ملموس تری در آینده تجربه خواهیم کرد. در بحث اقتصاد، تولید، بسته بندی، همه به هم ارتباط دارند کشورها در عین حال یک سطح اقتصاد مستقل خواهند داشت، تبادلات فکری خیلی انجام خواهد شد.
مورد بعد، چالش های سایبری هست در زمینه سایبری یک جور رهاشدگی هست و از قوانین این شرکتها تبعیت نمی کنند. مساله بعدی نیازهای جدید نیروی کار هست امواج تازه از بیکاری خواهیم داشت هوش مصنوعی دائم شغل ها را تصاحب می‌کند البته به همان میزان برای متخصصین این عرصه کار براشون ایجاد می شود ولی تا یادگیری طول می کشد و یک بازه زمانی بیکاری زیاد خواهیم داشت.
برخی موارد معضلات زیست محیطی هست اروپا قوانین خاص و خوب گذاشته ولی امریکا و چین زیربار نرفتند باید احساس مسئولیت مشترک جهان داشته باشد. تعادل بین حاکمیت ملی هم مساله بعدی هست هرچه جوامع به هم نزدیکتر باشد، باید به حمکرانی جهانی هم فکر کرد کم کم قوانین فرق می کنند و عوامل متعددی از بیرون مرزها سرنوشت ساز هستند. باید راهی پیدا کرد برای همکاری قوی.
مساله بعدی باز اندیشی در مرزها در عصر دیجیتال هست مرزهای سنتی یکجورهایی برداشته می شود و بحث مرز دیجیتال مطرح می شود. کنترل این مرزها هم مثبت هست هم منفی؛ مثبت از اینکه مانع نفوذ و ایجاد مشکل در کشور ها می شود و منفی از این لحاظ که اگر کنترل خیلی زیاد باشد مانع آشنا شدن مردم کشورها با جهان می شود.
امروزه ماهواره های ایلان ماسک می توانند شبکه پر سرعت اینترنت ایجاد کنند و دولتها نمی توانند در کار آنها اخلال ایجاد کنند.
با انقلاب تازه مواجه هستیم که ملاک هوش مصنوعی است و اتفاق بزرگ در حوزه امور تربیت و بهداشت، اقتصاد و سایر عرصه ها رخ می دهد. چیزهایی اضافه و چیزهایی را حذف می کنند. با فرصت و تهدید مواجه هستیم هر کشوری ضعیف باشد مواجه با تهدیدهای این عرصه خواهد شد.
حالا ادیان چه می کنند؟ ادیان می توانند نقش منجی در آینده جهان ایفا کنند. پذیرش تنوع و تکثر مهم هست. اگر در این وضعیت یک نوع نگرش همه حق پنداری را برای خود داشته باشیم مشکل پیدا می کنیم. باید گفتگو داشته باشیم تا با ادیان ارتباط برقرار کنیم. خیلی از ادیان احترام متقابل برای هم قائل نیستند و فرصت را می سوزاند. موقعی دنبال همکاری ادیان باید باشیم که ظاهر و باطن کارمان یکی باشد. برخی در جلسات ادیان شرکت کرده و ژست را می گیرند اما قاُیل به احترام ادیان نیستند. باید حس کنیم مسئولیت مشترک داریم بدون همکاری امکان پذیر نیست مثلا بحث صلح مهم هست. باید جلوی جنایت ها گرفته شود الان در جریان غزه ادیان خوب نقش ایفا نکردند و ادیان باید مسئولیت خود را انجام می دادند.
مساله بعدی همزیستی است؛ نه اینکه باورهایمان کنار گذاشته شود حتی علاوه بر مسیحیت با شبه مذاهبی مثل بودیسم، هندوییسم، می توانیم اتحاد و گفتگو داشته باشیم یا مثلا وحدت فرقه ها مثل شیعه و سنی را داشته باشیم.
بحث بعدی باید تفاهم کلی روی مسائل داشت. مساله بعدی، پذیرش عقلانیت هست. پیامبر درونی عقل هست هیچ دینی عقل را رد نکرده و امام علی (ع) اشاره به اهمیت موضوع عقل داشتند. باید بدانید دین نیامده که جای علم را بگیرد باید با خرافات برخورد کرد خیلی خرافات ایجاد شده و برخی تشدید شده و علامه طباطبایی و استاد مطهری با آنها در یک مقطعی خوب برخورد کردند. اصول اعتقادی نامعقول را علما مشخص کنند و کنار بگذاریم وقتی اصلی بی اساس باشد باید کنار گذاشته شود. اگر اصول عقلانی محکم داشتیم می توانیم به سمت هم افزایی با ادیان پیش برویم.
وقتی از عقلانیت صحبت می کنیم نگوییم یعنی سکولاریسم ! برخی تصویر خیلی منفی از سکولاریسم ایجاد کردند. باید سکولار را با عقلانیت به حاشیه برد. رهبر انقلاب و امام این را درنظر داشت. میتوان عقلانیت را به قوه نیرومندی تبدبل کرد و عقب افتادگی رفاهی و علمی را کاهش دهیم. وحدت ادیان باید طوری باشد که اختلاف به جنگ و تنش تبدیل نشود بین شیعه و سنی اتحاد هست. راجع به ادیان دیگر هم می توان گفت اگر عالمانه بحث کنیم بین اسلام و یهودیت و مسیحیت می توان اتحاد ایجاد کرد و یک هم افزایی برای ایجاد دنیای بهتر ایجاد خواهد شد.
برخی این را رویایی می دانند. همین تمدن قرن ۴ و ۵ هم نشان می دهد که فرقه ها همکاری داشتند. مقاطعی نخبگان و عالمانی بودند که توانستند گفتمان ایجاد کنند و یک تمدن عظیم تاریخی شکل گرفت.
برخی رسوم و خرافاتها با حلقه های مشورتی و اجماع دینی فقهی و کلامی باید بررسی شود و نکته آخر برخی بحث جهانی شدن را به از بین رفتن هویت ربط می دهند. چهار دهه از گلوگالیزیشن گذشته ولی اتفاق خاصی هم رخ نداده همه می گفتند خیلی چیزها از بین می رود اما نشد. ما می توانیم وارد یک همکاری جدی شویم و مساله آینده جدی هست و اگر برنامه ریزی نکنیم آسیب جدی می بینیم. جهان در حال تغییر است و در ۱۰ سال با سرعت بسیار زیاد اتفاقات رخ می دهد. مثل گذشته نیست ۱۰۰ سال عقب بیفتید با ۳۰ سال جبران می شد الان شاید ۵ سال عقب افتادن را با ۱۰۰ سال نتوان جبران کرد باید آینده پژوهی فقهی و علمی داشت.
قابل ذکر است که سلسله نشست های علمی نظریه پردازی و آزاد اندیشی به دعوت دبیرخانه دین پژوهان کشور هر هفته در قم برگزار می گردد.