ارتباط با افراد افسرده
یکی از جنبه‌های چالش برانگیز زندگی با فردی که از افسردگی رنج می‌برد، ارتباطات با او است. افراد افسرده معمولاً نسبت به انتقاد مستقیم یا ضمنی بسیار حساس هستند. در حالت ایده آل، باید سعی کنید او را بفهمید، اما این فهم اغلب به آسانی اتفاق نمی‌افتد.
افراد مبتلا به افسردگی اساسی احساس تنهایی می‌کنند؛ بنابراین این وضعیت را یک معیار برای پاسخ به سئوال «چگونه با فرد افسرده رفتار کنیم؟» در نظر بگیرید. در قبال احساسات فرد افسرده سرزنش کننده، تهدید کننده یا متهم کننده نباشید.
تحقیقات نشان داده است که افراد در هنگام افسردگی گوشه گیر می‌شوند، بنابراین اولین قدم تماس با یک دوست افسرده است. اگر دوست شما آماده صحبت نیست، با گذراندن وقت با او به پشتیبانی خود ادامه دهید. هرچند سعی کنید برای انجام این کار اصراری نداشته باشید.
عوامل کلیدی بروز افسردگی
برخی از عوامل کلیدی که در ایجاد افسردگی نقش دارند عبارتند از:
۱) ژنتیک: در افرادی که به صورت ارثی مستعد ابتلا به افسردگی هستند، برخی از عوامل محیطی ممکن است در بروز بیماری نقش داشته باشند.
۲) عوامل محیطی: مانند ژنتیک، افراد همیشه نمی‌توانند محرک‌های محیطی مانند شرایط خانه‌ای که در آن بزرگ شده‌اند را کنترل کنند. بررسی‌ها به‌خوبی نشان می‌دهند افرادی که در دوران کودکی آسیب‌های روحی یا بدرفتاری را تجربه کرده‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی در آینده هستند.
۳) استرس: استرس مزمن روزانه، مشکلات شخصی و رویداد‌های مهم زندگی می‌توانند در بروز افسردگی نقش داشته باشند.
چگونه می‌توان صحبت با یک دوست افسرده را آغاز کرد؟
اغلب ساده‌ترین راه برای شروع یک مکالمه این است که به‌طور مستقیم با فرد حرف بزنید. از دوست خود بپرسید آیا افسرده است؟ دوست خود را بازخواست یا تهدید و سرزنش نکرده و زمانی که او احساساتش را بیان می‌کند آنها را بی‌ارزش تلقی نکنید. بگذارید دوست‌تان بداند شما آنجا هستید تا درباره مسئله‌ای که با آن مواجه است صحبت کنید.
تحقیقات نشان می‌دهند افراد هنگام افسردگی تمایل بیشتری به گوشه‌گیری و انزوا دارند؛ بنابراین اولین قدم، برقراری ارتباط با دوستی است که به کمک نیاز دارد. اگر دوست شما آماده صحبت نیست، با گذراندن وقت بیشتر با او، حس حمایت را منتقل کنید. سعی کنید به صورت مرتب، به شکل حضوری، تلفنی یا ارسال پیام با او در ارتباط باشید.
در زمان صحبت با فرد افسرده چه مواردی را باید گفت؟
وقتی می‌خواهید به صحبت با یک فرد افسرده ادامه دهید، اما در بیان احساسات خود دچار مشکل شده‌اید، از جملات زیر استفاده کنید. شنیدن این جملات می‌تواند برای افراد افسرده مفید باشد:
بگویید که به آنها اهمیت می‌دهید و آنها ارزشمند هستند
یک جمله ساده مانند «تو برای من مهم هستی» برای کسی که احساس می‌کند تمام جهان علیه اوست می‌تواند بسیار باارزش باشد. در آغوش‌گرفتن یا لمس ملایم دست‌ها می‌تواند این پیام را به شیوه دیگری به او منتقل کند. نکته مهم این است که به هر روشی با او در ارتباط باشید و به او بگویید که برای شما اهمیت دارد.
به آنها بگویید که همیشه در کنارشان هستید
افسردگی می‌تواند این باور را در فرد شکل دهد که هیچ‌کس احساسات او را درک نمی‌کند، یا دیگران آن‌قدر برای او و احساساتش اهمیت قائل نیستند که برای درک آنها تلاش کنند. این احساس به‌تدریج فرد را منزوی کرده و زندگی را برایش سخت و غیر قابل تحمل می‌کند.
وقتی در کنار دوست خود هستید به او بگویید فرقی نمی‌کند در چه مرحله‌ای از زندگی خود قرار دارد، شما همیشه در کنار او خواهید بود. این پیام برای او می‌تواند بسیار امیدبخش و اطمینان‌دهنده باشد. یادآوری این نکته که شما فردی هستید که می‌تواند به او تکیه کند، برایش ارزش زیادی خواهد داشت.
از دوست‌تان بپرسید چگونه می‌توانید به او کمک کنید
افسردگی، بار سنگینی را هم از نظر جسمی و هم از نظر روانی به فرد تحمیل می‌کند؛ بنابراین احتمالاً کار‌های زیادی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش بار این بیماری و کمک به بهبودی حال دوست خود انجام دهید.
ممکن است دوست شما از پذیرفتن پیشنهاد کمک‌تان خودداری کند، به این دلیل که می‌ترسد باعث زحمت شما شود. پس به او بگویید از کمک‌کردن ناراحت نیستید و می‌خواهید به او کمک کنید؛ همان طور که اگر موقعیت مشابه برای شما رخ می‌داد او به شما کمک می‌کرد.
همچنین ممکن است افسردگی، دوست شما را آن‌قدر خسته و بی‌انگیزه کرده باشد که حتی نداند چه کمکی از شما بخواهد. در این موقعیت، بهتر است با ارائه چند پیشنهاد مانند موارد زیر به او کمک کنید:
آیا برای انجام‌دادن کار‌های خانه یا خرید مواد غذایی کمک لازم داری؟
آیا برای مدتی کمک و همراهی مرا می‌خواهی؟
از آنها بپرسید آیا می‌خواهند صحبت کنند؟
گاهی اوقات مهم‌ترین کاری که می‌توانید در صحبت با فرد افسرده انجام دهید این است که با هم‌دلی به درددل‌های او درباره آنچه باعث ناراحتی‌اش می‌شود گوش دهید تا کمی از فشار احساسات سرکوب‌شده خود رها شود. حتی اگر دلیل ناراحتی او برای شما منطقی به نظر نمی‌رسد، این را به زبان نیاورید، فقط شنونده و پذیرا باشید.
گوش‌دادن به حرف‌های فرد مبتلا به افسردگی می‌تواند درد‌های عاطفی و روانی او را در طول دوره درمانی قابل‌تحمل‌تر کند.
بدون پریدن میان صحبت‌های دوست خود، به او گوش دهید. همه ما دوست داریم مشکلات به وجود آمده برای عزیزانمان را به هر نحوی برطرف کنیم و اغلب راه‌حل‌هایی ارائه می‌دهیم که سریع به نتیجه برسیم. اما گاهی اوقات افرادی که افسرده هستند نیاز دارند بدون شنیدن توصیه و راهکار‌های ظاهراً مؤثر از دیگران، فقط درباره مسائل خود صحبت کنند.
به آنها یادآوری کنید مهم و ارزشمند هستند
بر اساس مطالعات روان‌شناسی، یکی از احساسات مشترک میان افراد افسرده این است که حس می‌کنند زندگی آنها بی‌ارزش است و مرگ و زندگی‌شان برای دیگران هیچ اهمیتی ندارد.
سعی کنید صادقانه و با بیان دلایل واقعی به دوست خود نشان دهید که وجود او برای شما و دیگران اهمیت دارد. این کار به او کمک می‌کند تا بفهمد موجود ارزشمندی است.
به آنها بگویید که درک‌شان می‌کنید (البته اگر واقعاً درک می‌کنید)
قبل از اینکه به کسی بگویید «می‌فهمم»، باید مطمئن باشید که واقعاً او را درک می‌کنید! آیا تا به حال افسردگی قابل‌توجه از نظر بالینی را تجربه کرده‌اید؟ اگر بله، شنیدن احساسات و تجربیات شما در دوران افسردگی می‌تواند برای دوست‌تان مفید باشد و به او دید بهتری نسبت به شرایط فعلی خود و فرآیند بهبود بدهد.
با این حال، به خاطر داشته باشید افسردگی انواع گوناگونی دارد و حتی اگر افسردگی بالینی را تجربه کرده باشید، ممکن است موقعیت و احساسات شما با آنچه دوست‌تان تجربه می‌کند بسیار متفاوت باشد.
نکته مهمی که باید در هر شرایطی هنگام صحبت با فرد افسرده به خاطر داشته باشید
مطالعات نشان می‌دهند خطر خودکشی در افرادی که با افسردگی زندگی می‌کنند، بالا است. در برخی اوقات مهم نیست برای کمک به دوست خود چقدر درست صحبت می‌کنید یا چه کاری انجام می‌دهید؛ او ممکن است همچنان با افکار و احساسات مربوط به خودکشی سر و کله بزند. سعی کنید نسبت به علائم هشداردهنده خودکشی هوشیار بوده و بدانید چه زمانی باید به‌دنبال کمک باشید.
علائم هشداردهنده خودکشی در مبتلایان به افسردگی
علائم هشداردهنده خودکشی که باید از آنها آگاه باشید عبارت‌اند از:
افسردگی
سابقه اقدام به خودکشی
داشتن مشغله ذهنی درباره مسائل مرتبط با مرگ
گفتن جملاتی مانند: «بدون من اوضاع بهتری خواهی داشت» یا «ای‌کاش من مرده بودم»
اشاره مستقیم به تمایل به خودکشی در صحبت‌های فرد
طرح‌ریزی یک برنامه خودکشی، فراهم‌کردن ابزار‌های انجام‌دادن آن، تمرین و تکرار برنامه خودکشی یا تعیین زمان برای اجرای تصمیم
تنظیم وصیت‌نامه یا واگذاری وسایل مورد علاقه به دیگران
خداحافظی کردن به صورت نامناسب
اظهار نظر‌های مبهم مانند: «دیگر لازم نیست نگران من باشی»، «ای‌کاش می‌توانستم بخوابم و هرگز بیدار نشوم» یا «دیگر نمی‌توانم تحمل کنم»
تغییر خلق ناگهانی از حالت بسیار افسرده به حالت بسیار شاد یا آرام بدون هیچ دلیل واضح و روشنی
آنچه در برخورد با فرد افسرده نباید گفت
هنگامی که یکی از عزیزان‌تان دچار افسردگی است، شما با نیت کمک‌کردن او را نصیحت می‌کنید و توصیه‌هایی ارائه می‌دهید. با این حال، گاهی اوقات ممکن است در برخورد با فرد افسرده دچار اشتباه شوید و کلماتی که استفاده می‌کنید، پیامی را که می‌خواهید برسانید منتقل نکنند، خصوصاً اگر درباره ماهیت افسردگی و مشکلات روحی و روانی اطلاع چندانی نداشته باشید. اگر می‌خواهید بدانید نحوه صحیح رفتار با فرد افسرده چگونه است با ما تا انتهای مقاله همراه باشید.
به آنها نگویید بیشتر تلاش کنند
اینکه کسی به شما بگوید که بیشتر تلاش کنید، در حالی که شما تمام تلاش خود را می‌کنید، می‌تواند روحیه‌تان را تضعیف کند. چنین حرفی ممکن است باعث شود فرد مبتلا احساس کند وضعیتش ناامید کننده است؛ بنابراین از بیان نظراتی مانند موارد زیر خودداری کنید:
از این وضعیت بیرون بیا
فقط کافی است کمی بیشتر تلاش کنی
در برخورد با فرد افسرده موضوع را بیش از حد ساده جلوه ندهید
تشویق‌های شما از روی حسن نیت برای سرحال‌کردن و خنداندن دوست‌تان، شاید از نگاه شما دوستانه و حمایت‌کننده باشد، اما این سبک برخورد با فرد افسرده بسیار مضر است، زیرا این‌دست کار‌ها احساس غم و اندوه مرتبط با افسردگی را بیش از حد ساده و پیش‌پاافتاده جلوه می‌دهند.
همان طور که فرد افسرده نمی‌تواند مغز خود را مجبور کند تا سروتونین بیشتری بسازد، به همان شکل هم نمی‌تواند تصمیم بگیرد شاد باشد. اگرچه تمرین تفکر مثبت فواید قابل توجهی دارد، اما باید در نظر داشت که این تمرینات برای درمان افسردگی کافی نیستند.
از مقایسه کردن آنها بپرهیزید
اگرچه افسردگی ممکن است وضعیت زندگی فرد را بدتر کند، اما نشان‌دهنده این نیست که شرایط فرد بد و غیر قابل تحمل است. افسردگی درباره این است که در آن لحظه فرد نسبت به وضعیت خود چقدر احساس بدی دارد.
از مقایسه‌کردن یا انجام‌دادن مسابقه «کی از همه بدبخت‌تر است» برای اینکه نشان دهید اوضاع چه کسی از همه بدتر است، خودداری کنید. این کار واقعاً مفید نیست و می‌تواند باعث شود فرد مبتلا احساس کند که شما تجربه ناخوشایند او را نادیده می‌گیرید و ناچیز می‌شمارید یا به آنچه به شما می‌گوید گوش نمی‌دهید.
آنها را سرزنش نکنید
در حالی که شواهد علمی و پزشکی نشان می‌دهند کاهش ترکیبات شیمیایی تنظیم‌کننده خلق و خو در مغز در ایجاد افسردگی نقش دارد، بیان این جمله که «همه‌چیز ساخته و پرداخته ذهن توست» تحقیر آمیز خواهد بود. افرادی که این عبارت را می‌شنوند ممکن است احساس کنند دیگران آنها را به دروغ گفتن یا داستان‌پردازی درباره احساس خود متهم می‌کنند؛ پس در برخورد با فرد افسرده، از بیان عبارت‌هایی مانند موارد زیر خودداری کنید:
همه‌چیز ساخته و پرداخته ذهن توست
اشتباه می‌کنی
اینها تصورات و تخیلات خودت است