بازی‌های آنلاین که منبع کلیدی سرگرمی برای کودکان در سراسر جهان هستند، فرصت‌ها و همچنین خطراتی برای حقوق و رفاه کودکان ایجاد می‌کنند. با نظارت درست و به‌موقع و ایجاد محدودیت کافی می‌توان خطرات این دنیای سرگرمی و شیرین و در‌عین‌حال پر‌مخاطره را کم کرد.
ایرنا در این زمینه نوشته است که در سال‌های اخیر درصد بالای دسترسی کودکان به بازی‌های آنلاین موجب شده آنها در معرض تهدیدات چندوجهی مانند آزارواذیت سایبری، چاقی، افت تحصیلی و... قرار گیرند. اگر‌چه صنعت بازی‌های آنلاین اقدامات هماهنگی را برای ایجاد محیطی امن برای بازی و تعامل کودکان انجام می‌دهد، اما این تلاش‌ها کافی نیست و نیاز حیاتی به تدوین قوانین و سیاست‌هایی برای تنظیم و ایجاد حداقل استانداردها برای محافظت از کودکان به صورت آنلاین از یک طرف و ترویج نوآوری‌ها در صنعت بازی برای جلوگیری از چنین تهدیداتی از سوی دیگر حس می‌شود. دکتر محمد‌مهدی سید‌ناصری، مدرس دانشگاه و پژوهشگر حقوق بین‌الملل کودکان، با توجه به خطری که کودکان را در دنیای بازی‌های آنلاین تهدید می‌کند، یادداشتی ارائه داده که به شرح زیر است:
علاقه کودکان به بازی‌های آنلاین
کودکان به علت‌های مختلفی به بازی‌های رایانه‌ای روی می‌آورند، اما در بررسی‌های انجام‌شده، بیشترین دلایل علاقه کودکان به این بازی‌ها عبارت‌اند از مفرح‌بودن و سرگرم‌کننده‌بودن بازی‌ها، رها‌کردن تنش‌های خود، از بین بردن کسالت و بی‌حوصلگی، بهبود مهارت‌های بازی و احساس برتری و تحت کنترل داشتن چیزها یا افراد.
بازی‌های رایانه‌ای، کودکان را با کامپیوتر و فناوری اطلاعات آشنا می‌کنند. امروزه و در عصر هوش مصنوعی، آشنانبودن با کامپیوتر و کاربردهای آن، حتی به نوعی کم‌‌سوادی تشبیه می‌شود. پس از این منظر، بازی‌های کامپیوتری برای برداشتن گام‌های نخست کودکان به منظور آشنایی با این فناوری، درخور توجه و تأمل هستند. این نوع یادگیری، به دلیل علاقه بچه‌ها به بازی، از بهترین شیوه‌های آموزشی محسوب می‌شود.
مزایا و معایب بازی‌های آنلاین
بازی‌های آنلاین همچون شمشیر دولبه هستند؛ یعنی در کنار مزایا، معایب منحصر به خود را دارند. از مزایای بازی‌های آنلاین می‌توان به مواردی همچون تمرین منطق و حل مسائل، تقویت مهارت‌های فضایی و یادگیری مهارت‌های زندگی اشاره کرد. از زمانی که بازی‌های رایانه‌ای به خانه‌های ما راه پیدا کرده‌اند، دغدغه والدین نسل Y و Z همیشه این بوده است که آیا بازی‌های ویدئویی خشن ممکن است بر کودکان و نوجوانان تأثیر منفی بگذارد و موجب اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای شود؟
اعتیاد به بازی‌های آنلاین
بررسی تحقیقات نشان می‌دهد محققانی که اعتیاد نوجوانان به بازی‌های رایانه‌ای را مطالعه می‌کنند، گاهی اوقات درباره نسبت کودکان و نوجوانان معتاد به بازی‌های رایانه‌ای آنلاین اختلاف‌نظر دارند. بااین‌‌حال، بیشتر مطالعات نشان می‌دهد پنج تا ۱۰ درصد نوجوانانی که بازی‌های رایانه‌ای انجام می‌دهند، به بازی‌ها معتاد می‌شوند. بازی‌های آنلاین به یکی از محبوب‌ترین فعالیت‌های سرگرمی در میان کودکان تبدیل شده‌اند، اما این محبوبیت با خود چالش‌ها و آسیب‌هایی جدی هم به همراه دارد.
اعتیاد به بازی‌های آنلاین یکی از مسائل جدی است که می‌تواند به کاهش کیفیت زندگی کودک و ایجاد مشکلات در روابط اجتماعی منجر شود. کودکان ممکن است ساعت‌ها در روز به بازی بپردازند و از فعالیت‌های دیگر خود مانند ورزش و تحصیل غافل شوند.
افزایش سطح اضطراب و افسردگی
بازی‌های آنلاین می‌توانند تأثیرات مثبت و منفی زیادی بر کودکان داشته باشند. در‌حالی‌که این بازی‌ها می‌توانند مهارت‌های اجتماعی، همکاری و تفکر انتقادی را تقویت کنند، اما هم‌زمان نیز می‌توانند به بروز مشکلات روحی و جسمی و نقض حقوق بنیادین کودکان منجر شوند. بازی‌های آنلاین می‌توانند منجر به افزایش سطح اضطراب و افسردگی در کودکان شوند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد کودکان ممکن است به دلیل فشارهای اجتماعی و رقابتی در این بازی‌ها دچار مشکلات روحی شوند. یکی از مطالعات اخیر نشان داد بیش از ۳۰ درصد از کودکان گیمر به نشانه‌های افسردگی مبتلا هستند.
آسیب‌های جسمی
آیا می‌دانید چه آسیب‌های جسمی‌ای بر اثر استفاده بیش‌از‌حد از بازی‌های آنلاین برای کودکان به وجود می‌آید؟ مشکلات بینایی: استفاده طولانی‌مدت از صفحه نمایش می‌تواند به مشکلات بینایی همچون خستگی چشم و مشکلات بینایی دیجیتال منجر شود. پژوهش‌ها نشان می‌دهد کودکان گیمر معمولا با مشکلاتی مانند تاری دید و خشکی چشم مواجه هستند. مشکلات حرکتی: بازی‌های آنلاین معمولا به فعالیت‌های جسمی محدودی نیاز دارند و می‌توانند منجر به چاقی و مشکلات حرکتی در کودکان شوند. بررسی‌ها نشان داده‌اند کودکان گیمر بیشتر در معرض چاقی قرار دارند، به‌ویژه زمانی که زمان زیادی را در فضای بسته و بدون تحرک سپری کنند.
نظارت والدین بر بازی‌های آنلاین کودکان
کودکان در محیط‌های آنلاین ممکن است با تهدیداتی جدی از جمله آزارواذیت، سرقت هویت و محتوای نامناسب مواجه شوند. این تهدیدات می‌توانند به‌شدت بر سلامت روانی و جسمی آنها تأثیر بگذارند. بسیاری از والدین به دلیل آگاهی‌نداشتن از خطرات فضای آنلاین، نظارت کافی بر فعالیت‌های بازی فرزندان خود ندارند. این امر می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی و نقض حقوق کودکان شود. دختری ۱۲ساله به نام مریم، حین بازی «فورتنایت» با فردی ناشناس مواجه شد که او را مورد آزارواذیت قرار داد. این تجربه باعث ایجاد ترس و اضطراب در او شد و نیاز به درمان روانی پیدا کرد.
نظارت بر فعالیت‌های آنلاین می‌بایست چگونه باشد؟ والدین باید بر فعالیت‌های آنلاین فرزندان خود نظارت دقیقی داشته باشند و از نرم‌افزارهای کنترل والدین استفاده کنند. ایجاد محدودیت زمانی: تعیین محدودیت‌های زمانی برای بازی‌کردن می‌تواند به جلوگیری از اعتیاد به بازی‌های آنلاین کمک کند و زمان بیشتری برای فعالیت‌های دیگر ایجاد کند. آموزش مهارت‌های اجتماعی: ترویج فعالیت‌های اجتماعی و همکاری در دنیای واقعی می‌تواند به تقویت مهارت‌های اجتماعی کودکان کمک کند و تأثیرات منفی بازی‌های آنلاین را کاهش دهد.
تشویق به ورزش و فعالیت‌های جسمی: ترویج فعالیت‌های ورزشی و تفریحی خارج از فضای مجازی می‌تواند به بهبود سلامت جسمی و روحی کودکان کمک کند. تمام رایانه‌ها یا کنسول‌های بازی از اتاق او خارج شوند. البته مطمئنا این تنها مداخله ممکن نیست، اما نکته اینجاست که اگر کودک در خلوت اتاق خواب بتواند به بازی دسترسی پیدا کند، تقریبا غیرممکن است که والدین با موفقیت محدودیت‌هایی را برای بازی در نظر بگیرند.