مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در حالی برای انجام یک سفر دو‌روزه فشرده به تهران آمده که پرونده هستهای ایران با مسائل و حاشیه‌های فرامتن زیادی مواجه است. از بازگشت ترامپ به مسند ریاست جمهوری روابط پرچالش با اروپا، تنش‌ها در خاورمیانه و از همه مهم‌تر نشست هفته آینده شورای حکام که احتمال صدور قطعنامه علیه ایران را پیش روی طرفین قرار داده است.
رافائل گروسی که چهارشنبه شب با استقبال بهروز کمالوندی وارد تهران شد و دیدارهای فشرده‌ای را روز پنج‌شنبه با مقامات ایران برگزار کرد، روز جمعه در یک اقدام مهم که در روابط ایران و آژانس یک گام رو به جلو به شمار می‌رود، از دو سایت نطنز و فردو بازدید به عمل آورد. گروسی پیش‌تر اواسط اردیبهشت ماه برای شرکت در نمایشگاه علوم و فنون هستهای به اصفهان سفر کرده بود.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز جمعه ۲۵ آبان از سایت‌‌‌های هستهای شهید علیمحمدی (فردو) و شهید احمدی‌روشن (نطنز) بازدید کرد. در جریان این بازدید بهروز کمالوندی، معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی و کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بینالمللی وزارت امور خارجه وی را همراهی می‌‌‌کردند. گروسی جمعه شب تهران را ترک و راهی وین مقر آژانس بینالمللی انرژی اتمی شد تا روز شنبه در نشست خبری با خبرنگاران خارجی حضور پیدا کند. آن‌هم کمتر از دو روز تا آغاز نشست فصلی ۳۵ عضو شورای حکام آژانس که از روز دوشنبه ۱۸ نوامبر آغاز میشود و روز چهارشنبه ۲۰ نوامبر به بررسی موضوع ایران اختصاص دارد. برخی رسانه‌ها از احتمال صدور یک قطعنامه در این نشست خبر می‌دهند.
دیپلمات‌‌‌ها می‌‌‌گویند که قدرت‌‌‌های اروپایی در جلسه هفته آینده شورای حکام برای تصویب قطعنامه‌‌‌ای جدید علیه ایران تلاش خواهند کرد. این قطعنامه به آژانس اتمی ماموریت خواهد داد که علاوه بر گزارش‌‌‌های فصلی عادی خود، گزارش جامع‌‌‌تری درباره فعالیتهای هستهای ایران منتشر کند. ایران هشدار داده که بلافاصله واکنش نشان خواهد داد. بنابراین صدور این قطعنامه می‌تواند به تشدید اختلافات دامن زند؛ البته این در صورتی است که ایران و آژانس در چارچوب سفر گروسی به تهران و دیدارهای امروز با پزشکیان، عراقچی و اسلامی نتوانسته باشند به یک تفاهم جدید درخصوص آغاز همکاری‌‌‌های فنی و پرهیز از مسائل و حواشی سیاسی دست یابند. مسیر پیش‌‌‌روی ایران و آژانس روز چهارشنبه ۳۰ آبان و پس از پایان نشست ۳۵ عضو شورای حکام مشخص خواهد شد.
دیدارهای سه‌گانه گروسی
مدیرکل آژانس روز پنج‌شنبه وقت خود را به دیدارهای سیاسی اختصاص داد. گروسی ابتدا با عباس عراقچی وزیر خارجه، سپس با محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی و در نهایت با مسعود پزشکیان رئیسجمهور دیدار کرد. رئیسجمهور ایران در جریان این دیدار با بیان اینکه آنچه جمهوری اسلامی ایران در فناوری هستهای دنبال می‌‌‌کند، دقیقا مطابق چارچوبها و مجوزهای قانونی آژانس بینالمللی انرژی اتمی است، تصریح کرد: ایران همانگونه که از پیش و مکرر حسن نیت خود را ثابت کرده، آماده همکاری و همگرایی با این نهاد بینالمللی به منظور رفع ابهامات و شبهات ادعایی درباره فعالیت صلحآمیز هستهای است، گرچه امروز دنیا نیز به این باور رسیده که ایران اسلامی به دنبال صلح و امنیت در جهان است.
مسعود پزشکیان عصر پنج‌شنبه با تبیین فعالیتهای صلحآمیز هستهای و موضع ثابت و اصولی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر ممنوعیت ساخت سلاح اتمی گفت: ما همانگونه که بارها اعلام کرده‌‌‌ایم بر اساس فتوای صریح رهبری معظم انقلاب اسلامی به هیچ وجه به دنبال ساخت سلاح اتمی نبوده و نخواهیم بود و کسی هم اجازه عدول از سیاست ایشان را نخواهد داشت. رئیسجمهور با بیان اینکه آنچه جمهوری اسلامی ایران در فناوری هستهای به‌دنبال آن است مطابق چارچوبها و مجوزهای قانونی آژانس بینالمللی انرژی اتمی و حقوق قائل‌شده این سازمان برای دیگر کشور‌‌‌هاست، تصریح کرد: بر این اساس ما همانگونه که از پیش‌تر و به طور مکرر حسن نیت خود را ثابت کرده‌‌‌ایم، آمادگی خود را برای همکاری و همگرایی با این نهاد بینالمللی به منظور رفع ابهامات و شبهات ادعایی درباره فعالیت صلحآمیز هستهای کشورمان اعلام می‌‌‌کنیم، گرچه امروز دنیا نیز به این باور رسیده که ایران اسلامی به‌دنبال صلح و امنیت در جهان است. پزشکیان در ادامه به توافق برجام و عهدشکنی آمریکا و کشورهایی اروپایی در این توافق نیز اشاره کرد و افزود: بنا به تایید چند گزارش آژانس انرژی اتمی ما به تمام تعهدات خود در این توافق عمل کردیم اما این آمریکا بود که به صورت یک‌طرفه از این توافق خارج شد و راه را برای ادامه این مسیر غیر‌ممکن کرد.
رئیسجمهور در بخش دیگری از سخنان خود در این دیدار به شرایط بحرانی منطقه و وقایع تلخ و تاسف‌بار در غزه و لبنان ناشی از تجاوزگری و جنایتگری رژیم صهیونیستی اشاره کرد و گفت: ما معتقدیم جنگ نه به نفع ما، نه به نفع منطقه و نه به نفع جهان است و هیچ انسان عاقلی به‌دنبال جنگ‌افروزی و توسعه دادن آن نیست، اما قطعا در مقابل هر کنشی علیه امنیت خود واکنشی قاطع و محکم نشان خواهیم داد. رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز در این دیدار ضمن تمجید از رویکرد و نگاه صلح‌مدار و وفاق‌محور پزشکیان و همچنین قدردانی از همکاری‌‌‌های مجدانه مسوولان سازمان انرژی اتمی و وزارت امور خارجه با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، به مرور کلی روابط و تعاملات خوب جمهوری اسلامی ایران و آژانس پرداخت و گفت: عمیقا معتقدیم دوره ریاست جمهوری جنابعالی فصل جدیدی از روابط خوب و مثبت میان ایران و آژانس را رقم خواهد زد. مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی همچنین تصریح کرد: قطعا تعامل و همکاری خوب میان ایران و آژانس شیطنت‌‌‌ها علیه فعالیتهای هستهای ایران را خنثی خواهد کرد.
شرط عراقچی برای احیای مذاکرات
وزیر خارجه ایران اولین مقامی بود که گروسی به ملاقات وی رفت. سید‌عباس عراقچی پس از دیدار با مدیرکل آژانس انرژی اتمی گفت: جمهوری اسلامی ایران آماده مذاکرات هستهای و آماده همکاری‌‌‌های هستهای در چارچوب توافقات قبلی با آژانس است، البته بستگی به این دارد که طرف‌‌‌های مقابل چقدر در این قضیه جدی هستند.
«سید‌عباس عراقچی» تاکید کرد: صبح پنج‌شنبه در ابتدای سفر گروسی به تهران ما اولین دیدار را داشتیم. گفت‌‌‌وگوهای بسیار خوب و سازنده‌‌‌ای صورت گرفت. به نوعی مسیر آینده همکاری‌‌‌های ما و آژانس در یک سال آینده که سال به هر حال خطیری هست، به لحاظ موضوع هستهای ایران را به نوعی روشن کردیم و اعلام کردم که جمهوری اسلامی ایران آماده مذاکرات هستهای و آماده همکاری‌‌‌های هستهای در چارچوب توافقات قبلی با آژانس است، البته بستگی به این دارد که طرف‌‌‌های مقابل چقدر در این قضیه جدی هستند. عراقچی در ادامه گفت: جمهوری اسلامی ایران با حسن‌‌‌نیت توافق هستهای برجام را انجام داد و با حسن‌‌‌نیت اجرا کرد، این طرف‌‌‌های مقابل بودند که از توافق خارج شدند و ما از آنجا که نسبت به صلحآمیز بودن برنامه هسته خودمان اطمینان داریم، هیچ مشکلی برای همکاری با آژانس نداریم و قادر هستیم که به این همکاری‌‌‌ها ادامه دهیم؛ ولی منوط به این است که طرف‌‌‌های مقابل ما هم تعهدات و وظایف خودشان را در این قالب به خوبی انجام بدهند.
او همچنین گفت: به هر حال مذاکرات خوبی بود، از جهت اینکه مسیر جدیدی را برای کاهش تنش‌‌‌هایی که بین ما و آژانس و دیگران در موضوع هستهای وجود دارد، طراحی کنیم. امیدوار هستیم که بشود مذاکراتی را دوباره شروع کرد تا راهحل معقولی برای این مشکلات جاری پیدا بشود، قبل از اینکه به وضعیت حادتری برسیم. وزیر خارجه ایران با بیان اینکه «مبنای همکاری ما با آژانس بر اساس تفاهماتی است که در این سفر صورت می‌گیرد و قطعا توافقات گذشته هم مدنظر خواهد بود»، گفت: ولی مسیر اصلی حرکت بین آژانس بینالمللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی کشورمان ترسیم خواهد شد. گام‌‌‌های فنی که باید برداشته شود، آنجا توافق خواهند کرد. به لحاظ سیاسی ما توافق داریم که ان‌‌‌شاءالله مسیر جدیدی را با همدیگر آغاز کنیم.
عراقچی در پایان گفت: هیچ راهحل معقولی غیر از مسیر مذاکراتی برای حل این مشکلات وجود ندارد. مسیر تقابل قبلا امتحان شده است، می‌توانند در آینده هم امتحان کنند. قطعنامه‌‌‌ها را قبلا داشتند، می‌توانند داشته باشند. قطعنامه‌‌‌ها نه تنها هیچ کمکی به حل موضوع نکرده، بلکه باعث پیچیده‌‌‌تر شدن و مشکل‌‌‌تر شدن حل مشکل و حتی نگرانی‌‌‌های بیشتر برای صاحبان این قطعنامه‌‌‌ها شده است. مسیر تقابل مسیری نیست که برای هیچ طرفی مفید باشد. مسیر همکاری‌‌‌ها باید اتخاذ بشود. ما در این زمینه آماده همکاری هستیم و امیدواریم که طرف‌‌‌های مقابل هم سیاست عاقلانه‌‌‌ای را اتخاذ کنند.
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران هم با اشاره به دیدار رافائل گروسی با سید‌عباس عراقچی گفت: جدیت ایران در همکاری با آژانس برای رفع هرگونه سوءتفاهم یا مساله در مورد برنامه صلحآمیز هستهای کشورمان امر اثباث‌‌‌شده‌‌‌ای است. اسماعیل بقایی در صفحه اجتماعی ایکس در مورد این دیدار نوشت: ایران هیچ‌گاه مسیر تقابل را انتخاب نکرده است؛ ما البته همیشه از حقوق و منافع خود در برابر زیاده‌‌‌خواهی و فشار غیرقانونی دفاع کرده‌‌‌ایم. مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز با انتشار مطلبی در شبکه اجتماعی ایکس، به سفر دو‌روزه خود به ایران پرداخت و نوشت: «دیدار ضروری و بسیار مهمی با سید‌عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران داشتم.»
به صدور قطعنامه پاسخ بی‌‌‌درنگ می‌‌‌دهیم
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در جریان دیدار و نشست خبری با مدیرکل آژانس بینالمللی اتمی، درباره تلاش کشورهای اروپایی برای صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس هشدار داد. «محمد اسلامی» در ابتدای این کنفرانس خبری گفت: تعاملات ایران و آژانس در چارچوب پادمان و ان‌‌‌پی‌‌‌تی، پیوسته و برقرار بوده و این امر را سازمان انرژی اتمی ایران با اهتمام ویژه انجام می‌‌‌دهد. تماس‌‌‌ها و رفت‌‌‌وآمدها بین ما و گروسی همواره موثر و سازنده بوده است و امروز هم گفت‌‌‌وگوهای سازنده‌‌‌ای داشتیم. او با بیان اینکه «مذاکرات ما در این مقطع مهم است»، در بخش دیگری از صحبت‌‌‌های خود با اشاره به اقدامات رژیم صهیونیستی در زیر سوال بردن اعتبار نهادهای بینالمللی گفت: در پی این اقدامات، اعتبار سازمان‌های بینالمللی در حال خدشه‌‌‌دار شدن است و سازمان ملل و سازمان‌های وابسته باید با انجام مسوولیت خود در این زمینه نقش‌‌‌آفرین باشند و کمک کنیم که این جریان نتواند با صدور قطعنامه، روابط ایران و آژانس را تحت‌تاثیر قرار دهد.
اسلامی گفت: ما مکررا اعلام کردیم که هرگونه اقدام مداخله‌‌‌جویانه در امور هستهای ایران حتما با اقدامات متقابل و بدون درنگ ایران مواجه میشود. او با اشاره به برخی از فشارهای سیاسی در مورد برنامه هستهای صلحآمیز ایران تاکید کرد: برنامه‌‌‌های هستهای ایران تحت این فشارها قرار نمی‌گیرد و ما برنامه هستهای صلحآمیز خود را در چارچوب منافع ملی خود ادامه می‌‌‌دهیم. اسلامی تاکید کرد: صدور هرگونه قطعنامه‌‌‌ای علیه برنامه هستهای ایران این حق را برای ما ایجاد می‌‌‌کند که اقدام متقابل داشته باشیم.
حمله به تاسیسات اتمی غیرقانونی است
گروسی نیز از حضور در تهران ابراز خرسندی کرد و گفت: این سفر، سفر مهمی است که در شرایط پیچیده کنونی انجام می‌گیرد. او تاکید کرد: ما از شرایط خطیر که منطقه و فراتر از آن با آن دست و پنجه نرم می‌‌‌کند، آگاه هستیم و این ماموریت را با رسالت کامل پذیرفتیم که این سفر موفقیت‌‌‌آمیزی باشد. گروسی گفت: آژانس و ایران مدت طولانی است که با یکدیگر کار می‌‌‌کنند و مذاکرات خوب و ممتدی را با رئیس سازمان انرژی اتمی انجام داده‌‌‌ام. اکنون مقطع مهمی است که باید به یک نتیجه ملموس و عملیاتی برسیم تا به دنیا نشان دهیم که تلاش مشترک به نتیجه خواهد رسید و ما را در مسیری خارج از مسیر تقابل قرار خواهد داد. پیشرفت‌‌‌های صنعت هستهای ایران به نفع مردم ایران، منطقه و شاید جامعه بینالمللی است.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در پاسخ به سوالی در مورد اینکه چرا شما در مورد برخی از تهدیدهای صورت گرفته مبنی بر احتمال حمله به تاسیسات هستهای ایران از سوی رژیم صهیونیستی موضعی نگرفته‌‌‌اید، گفت: من مشخصا اعلام کرده‌‌‌ام که تاسیسات هستهای نباید در معرض حمله قرار بگیرد چرا که این موضوع تاثیرات مخرب در حوزه‌‌‌های مختلف به‌خصوص بیولوژیک و محیط‌زیست به همراه دارد و دبیرخانه سازمان و اعضای آژانس در این ارتباط موضع گرفته‌‌‌اند. من رئیسجمهور و سیاستمدار نیستم، من رئیس سازمانی هستم که وظیفه من جلوگیری از چنین چیزهایی است و من در این زمینه در حال کار هستم.