حجت‌اله صیدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار حدود دو ماه است سکان نهاد ناظر بر بازار سرمایه را بر عهده گرفته است. در این مدت بازار با اخبار و رویدادهای زیادی از جمله ریسک‌ها و تنش‌های سیاسی تا موضوعات مرتبط با بودجه، تصمیمات کلان و سیاستگذاری‌های نهادهای پولی و مالی مواجه بوده است. در این رابطه صیدی در گفت‌وگویی به پرسش‌های مربوط پاسخ می‌دهد.
از دو هفته قبل بازار سرمایه به تدریج روند آرام‌تری را در پیش گرفت و حتی هفته‌ای که گذشت شاهد رونق قابل توجه معاملات در بازار سرمایه، رشد شاخص سهام و ورود نقدینگی بیشتر به بازار بودیم. در خصوص تغییر روند بازار، تحلیل‌های متفاوتی ارائه می‌شود. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در این خصوص چه تحلیلی دارد؟
رئیس سازمان بورس بر حمایت بیشتر از سرمایه‌گذاران خرد و دفاع از حقوق آنها تاکید کرد.
طبعا بنده هم خوشحالم که بازار سرمایه هفته خوبی را تجربه کرد. افزایش قیمت سهام شرکت‌های مختلف و افزایش حجم معاملات نشانه خوبی از خوش‌بینی فعالان بازار به رویدادهای هفته‌ها و ماه‌های آینده است.
روشن است که علت رشد شاخص، افزایش قیمت‌ها و حجم معاملات نمی‌تواند مربوط به یک عامل یا متغیر باشد و عوامل مهم متنوعی این‌گونه رشدها یا در برخی موارد افت‌ها را رقم می‌زنند.
به نظرم عامل اول این است که بازار حس کرد ریسک سیستماتیک کاهش قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده است. پیش‌بینی تحلیل‌گران، آرام‌ترشدن منطقه و فروکش کردن تنش‌ها است. تصمیم‌های اقتصادی و اجتماعی دولت و تحرکات سیاسی آن نیز نشان از تدبیر و تعقل دارد که به معنای کاهش ریسک‌های محیطی است.
عامل دوم، اقدام‌های مهمی است که در بازار پول در حال رخ‌دادن است. می‌دانید که فصل جدیدی از هماهنگی و همکاری بین بازار پول و سرمایه دارد رقم می‌خورد. قدم اولی که ما برای کاهش نصاب سپرده‌های بانکی در صندوق‌ها برداشتیم، با واکنش‌های مدبرانه برادر عزیزم دکتر فرزین مواجه شد و در بانک مرکزی برنامه‌های خوبی برای مدیریت نرخ سود بانکی و کاهش شکاف بین ارز نیما و بازار آزاد شروع شد.
عامل سوم را می‌توانم به تلقی مثبت معامله‌گران از تلاش‌های ارکان بازار در خصوص عوامل بنیادی ربط بدهم. تلاش‌هایی که برای اصلاح تبصره‌ها و بندهای اثرگذار بر بازار سرمایه در لایحه بودجه در هفته‌های قبل شروع کرده بودیم، طی دو جلسه‌ای که همین هفته در کمیسیون اقتصادی مجلس داشتیم، خبرهای مثبتی را برای بازار به همراه آورد. همین‌جا باید از برادرمان دکتر شمس‌الدین حسینی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس تشکر کنم که هم اشراف خوب و دقیقی روی مسائل بورس دارند و هم با جدیت موارد را پی‌گیری می‌کنند. با رئیس محترم کمیسیون برنامه و بودجه هم صحبت و مکاتبه‌ای داشتم که ان‌شاءالله در کمیسیون تلفیق مورد توجه قرار خواهد گرفت.
تلاش‌هایی که ناشران با توصیه بورس، برای بهبود عملکرد و سودآوری خود در نیمه دوم سال به کار می‌بندند، نیز عامل اثرگذار بعدی بوده است. مکاتبه‌ها و گفت‌وگوهایی که با وزرای ذی‌ربط برای جلوگیری یا حداقل کاهش قطعی برق و گاز صنایع انجام شد، سیگنال‌های مناسبی را به بازار می‌دهد. همچنین به نظر می‌رسد بازار، آمادگی بورس کالا برای معامله خودرو در آن و نظایر این موارد را مشاهده کرد و واکنش مناسبی به آن نشان داد.
اخبار خوبی هم از جلسات ستاد اقتصادی دولت و حمایت تمام ارکان دولت از بازار سرمایه در این دو هفته منتشر شده است. خبر جدیدی از برنامه‌های دولت دارید؟
یکی از مهم‌ترین مواردی که در هفته گذشته اتفاق افتاد، مذاکرات و تصمیمات ستاد اقتصادی دولت در رابطه با بازار بدهی و نرخ تأمین مالی بود که هم وزیر محترم اقتصاد در مصاحبه‌ها و توئیت‌هایشان به آن اشاره کردند و هم سرکار خانم مهاجرانی، سخنگوی محترم دولت اطلاع‌رسانی خوبی کردند. جدیت رئیس‌جمهور محترم و معاون اول ایشان را در حمایت از بازار سرمایه در آن جلسه به چشم خود دیدم و این برای فعالان بازار امیدوارکننده است. آقای دکتر همتی هم همانطور که می‌دانید با توجه به اشرافی که دارند، محکم و قدرتمند پای بازار سرمایه ایستاده‌اند.
برای آینده بازار به‌ویژه تا پایان سال جاری، چه برنامه‌هایی دارید؟
برنامه‌هایمان برای آینده را اعلام کرده‌ام. عرض کرده‌ام که روی هفده مورد مهم کار می‌کنیم تا بتوانیم در پایان سال جاری وضعیت به‌مراتب بهتری را در بازار سرمایه شاهد باشیم. یکی از فوری‌ترین خبرها این است که بورس و فرابورس، لیست خوبی از شرکت‌های آماده برای عرضه اولیه دارند. از مدیران بورس‌ها خواستم که عرضه‌ها را اولویت‌بندی کنند و طی یک زمان‌بندی، عرضه مستمری صورت بگیرد. خوشبختانه شرکت‌های آماده برای عرضه، هم از نظر صنعت و نوع کسب‌وکار متنوع هستند و هم از نظر اندازه و ترکیب سهام‌داری. سودآوری مطلوبی نیز دارند. دوستان باید بتوانند به‌طور متوسط هفته‌ای یک یا دو عرضه داشته باشند تا بازار بزرگ‌تر و ارزش واقعی شرکت‌ها روشن شود و ریسک کاهش یابد.
اما برخی از فعالان بازار در خصوص تأمین نقدینگی لازم برای خرید عرضه‌های اولیه دغدغه‌هایی دارند و معتقدند بازار به ثبات جریان نقدینگی نرسیده است.
نگران پول در بازار نیستم. وقتی برای یک نام‌نویسی اولیه در خودرو چند همت پول یک‌روزه بلوکه می‌شود یا مهم‌تر از آن وقتی هفته‌ای چند مورد تماس دارم که مدیران صندوق‌ها افزایش سقف می‌خواهند، این یعنی پول هست. اینکه گاهی صف فروش بیشتر از صف خرید است، مسئله نقدینگی نیست بلکه سرمایه‌گذار می‌خواهد سهام یا اوراقش را نقد کند و به بازار دیگر برود. ما باید بازار سهام را به‌قدری جذاب کنیم که پول در درون بازار میان سهام و اوراق بچرخد و من این ظرفیت را می‌بینم.
در سخنرانی‌های خود طی دو ماه گذشته به لزوم افزایش سهم تأمین مالی بنگاه‌ها از بازار سرمایه اشاره کردید. در این خصوص علاوه بر عرضه‌های اولیه، چه برنامه‌های جدیدی را در دست اجرا دارید؟
اخیرا، شیوه‌نامه شرکت‌پروژه‌ها در شورای ملی تأمین مالی که به ریاست وزیر اقتصاد برگزار شد و چند وزیر، نمایندگان مجلس، رؤسای بانک مرکزی و بورس در آن عضویت دارند، تصویب شد. این اتفاق ابزار مهمی برای توسعه بازار خواهد بود، مخصوصاً در طرح‌های پیشران که هم بقیه صنایع را به حرکت در می‌آورد و هم بازدهی مناسب و مستمری دارد.
ما هم در این زمینه دستورالعمل انتشار اوراق بدهی برای شرکت‌های کوچک و متوسط را عملیاتی کردیم که خودش برای رونق شرکت‌های متوسط بورس، فرصت خوبی است.
تحلیلی از وضعیت بازار در کوتاه‌مدت داشتید. افت و خیزهای ماه‌های گذشته تحلیل‌های متفاوتی را در بازار ایجاد کرده است. ارزیابی بلندمدت شما از روند بازار چیست؟
به آینده بازار خیلی امیدوارم. این را هم با بیش از سه‌دهه تجربه در میدان عمل، خوب می‌دانم که افت و خیز و افزایش و کاهش قیمت‌ها جزئی از طبیعت بازار است. پس باید نوسان عادی در بازار را بپذیریم. تصور کنید بازار چند هفته یا چند ماه متوالی تماماً قرمز باشد. خوب در این صورت خریداری نخواهیم داشت. همین‌طور اگر چند هفته یا چند ماه، بازار تماماً سبز باشد، باید دنبال فروشنده بگردید. این خوب نیست. بازار وقتی بازار است که تعداد زیادی خریدار و تعداد زیادی فروشنده وجود داشته باشد. طبیعی است که در این حالت بخشی از بازار سبز و بخشی هم قرمز خواهد بود. سرمایه‌گذاری که این اصل را در بازار نپذیرد، اذیت می‌شود.
امیدوارم این سیر رونق و خوش‌بینی که در بازار شروع شده، در هفته‌های آینده هم با به ثمر رسیدن تلاش‌های ارکان بازار، همکاری نهادهای مالی و ناشران و سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی تداوم داشته باشد و آخر هفته‌های فعالان بازار سرمایه، توأم با شادی، آرامش، رضایت از فعالیت هفتگی و بازده مورد انتظار باشد.
برنامه‌ای برای تغییر در ریزساختارهای بازار ندارید؟
من فکر می‌کنم حجم معاملات و نقدشوندگی در بازار تدریجا افزایش خواهد یافت و در آن صورت است که می‌توان در مورد ریزساختارها و عواملی مانند دامنه نوسان، حجم مبنا، قیمت پایانی و غیره تصمیم اساسی‌تری گرفت.