به‌تازگی حضور سگ‌های ولگرد در نقاط مختلف مرکز شهر تهران به چالشی قابل توجه برای شهروندان، بهداشت شهری و ایمنی تردد تبدیل شده است. مناطق پرتردد مانند خیابان‌های مرکزی، پارک‌ها و میادین با افزایش تعداد این حیوانات مواجه شده‌اند، که نگرانی‌هایی را از بابت مسائل بهداشتی و امنیتی به‌همراه آورده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که مهم‌ترین دلایل افزایش حضور سگ‌های ولگرد در مناطق شهری، ضعف در مدیریت جمعیت این حیوانات، نبود برنامه‌های جامع برای عقیم‌سازی و کنترل زاد و ولد و همچنین کمبود اقدامات به‌موقع برای جمع‌آوری و نگهداری آنها در پناهگاه‌های مشخص است. همچنین، دسترسی سگ‌های ولگرد به زباله‌های شهری و منابع غذایی در محیط‌های شلوغ و پر رفت‌و‌آمد، به ادامه حضور آنها در مناطق شهری کمک کرده است.
حضور سگ‌های ولگرد می‌تواند منجر به انتقال بیماری‌های مشترک میان حیوان و انسان شود. سگ‌های ولگرد بدون کنترل به واکسن‌های ضروری دسترسی ندارند و همین امر احتمال انتشار بیماری‌هایی همچون هاری و انگل‌های پوستی را افزایش می‌دهد.
گزارش‌های متعددی از حمله این حیوانات به رهگذران و ایجاد ترس در میان شهروندان به‌ویژه در ساعات خلوت صبح و شب وجود دارد. شهروندانی که کودکان یا سالمندان را همراه خود دارند نیز از حضور سگ‌های ولگرد احساس نگرانی می‌کنند.
سگ‌های ولگرد گاهی در گروه‌های چندتایی در خیابان‌ها و پارک‌ها پرسه می‌زنند و می‌توانند اختلالاتی در عبور و مرور ایجاد کنند. همچنین، تجمع این حیوانات در کنار زباله‌ها و پسماندهای شهری، موجب پراکندگی زباله و آلودگی بیشتر محیط می‌شود.
البته ناگفته نماند که شهرداری تهران ادعا دارد که این سگ‌ها از شهرهای اقماری به تهران هدیه داده می‌شود.
رهاسازی "سگ‌های ولگرد" توسط پیمانکاران شهرداری‌های اطراف پایتخت
مهدی هوشیار؛ معاون هماهنگی و ارزیابی امور مناطق سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم در خصوص تعداد مراکز نگهداری سگ‌های ولگرد و بلاصاحب در تهران اظهار کرد: در تهران 3 مرکز رسمی نگهداری سگ‌های ولگرد و بلاصاحب وجود دارد که از آن جمله می‌توان به مرکز آرادکوه با ظرفیت 2 هزار قلاده، مرکز نگهداری سگ‌ها در محل جنگل‌های چیتگر در منطقه 22 با ظرفیت 700 قلاده و مرکز نگهداری سگ‌های ولگرد در منطقه 13 با ظرفیت 700 قلاده اشاره کرد.
وی با اشاره به اینکه در منطقه غرب تهران با مشکل جدی در ارتباط با رهاسازی سگ‌های بلاصاحب و ولگرد روبرو هستیم، گفت: متاسفانه در دو منطقه 21 و 22 شاهد هستیم که برخی از پیمانکاران شهرهای اطراف تهران اقدام به رهاسازی سگ‌های شهرهای اطراف تهران در این مناطق می‌کنند به طوری که این سگ‌ها کاملاً نشانه‌گذاری شده‌اند و مشخص است که یک‌بار گرفته شده‌اند.
معاون هماهنگی و ارزیابی امور مناطق سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در پاسخ به این پرسش که آیا مشخص نیست که سگ‌های رها شده در مناطق 21 و 22 متعلق به کدام شهرهای اطراف تهران هستند، افزود: این سگ‌ها رنگ شده‌اند و ظاهراً پیمانکاران که برای آن شهرها کار می‌کنند پس از جمع‌آوری و رنگ کردن سگ‌ها، در مناطق 21 و 22 آنها رها می‌کنند ولی شواهد و قرائن نشان می‌دهد که این سگ‌ها برای شهرداری‌های غرب تهران هستند.
هوشیار ادامه داد: در همین ارتباط بررسی‌های در خصوص تعداد سگ‌ها رها شده در دو منطقه 21 و 22 انجام شد و مشخص شد که تعداد سگ‌ها در این مناطق غیرطبیعی است و در نهایت صحت موارد اشاره شده، تایید شده است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا مکاتبه‌ای با شهرداری‌های غرب استان در خصوص رهاسازی سگ‌های ولگرد در مناطق 21 و 22 انجام شده است یا خیر، اضافه کرد: در این زمینه مکاتبه‌ای نشده است و ممکن است این مسئله به استان البرز برگردد و واقعاً بنده نمی‌‌دانم ولی به هر صورت سگ‌های که در شهرهای اطراف تهران جمع‌آوری می‌شوند در نهایت در مناطق 21 و 22 رها می‌شوند.
براساس این گزارش، شهرداری تهران و سازمان‌های مربوطه می‌توانند با اتخاذ چند راهکار مؤثر، به کاهش تعداد سگ‌های ولگرد و مدیریت این وضعیت کمک کنند که از آن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
عقیم‌سازی و واکسیناسیون: با اجرای برنامه‌های مستمر برای عقیم‌سازی و واکسیناسیون سگ‌های ولگرد، می‌توان زاد و ولد این حیوانات را کنترل کرد و خطر انتقال بیماری‌ها را کاهش داد.
ایجاد و تجهیز پناهگاه‌های محلی: ساخت و تجهیز پناهگاه‌هایی با ظرفیت مناسب در مناطق حاشیه‌ای شهر، جایی که سگ‌های ولگرد به‌طور موقت اسکان داده شوند، می‌تواند به کاهش تعداد این حیوانات در سطح شهر کمک کند.
آموزش و آگاهی‌بخشی به شهروندان: آگاه‌سازی مردم درخصوص عدم غذا‌دهی به سگ‌های ولگرد و اطلاع‌رسانی درباره اهمیت بهداشت عمومی می‌تواند از عواملی باشد که به مدیریت بحران کمک کند.
نظارت بر پسماندهای شهری: جمع‌آوری منظم زباله‌ها و کاهش دسترسی این حیوانات به منابع غذایی در سطح شهر، به‌ویژه در مناطق پرتردد، از دیگر اقدامات مؤثری است که در مدیریت وضعیت سگ‌های ولگرد مؤثر خواهد بود.
اگرچه سگ‌های ولگرد بخشی از چرخه حیاتی شهر هستند، اما برای حفظ سلامت و امنیت شهروندان، مدیریت جمعیت آنها ضروری است. اجرای برنامه‌های پایدار و هماهنگ برای کنترل جمعیت این حیوانات، همراه با نظارت دقیق بر منابع غذایی و بهداشت شهری، می‌تواند راه‌حلی کارآمد برای کاهش مشکلات ناشی از حضور آنها در سطح شهر باشد. شهرداری و سازمان‌های مسئول، با اتخاذ تدابیر صحیح و به‌موقع، قادر خواهند بود تا این چالش را مدیریت و محیطی امن‌تر و بهداشتی‌تر برای شهروندان ایجاد کنند./تسنیم