به گزارش رکنا، تب دنگی (Dengue fever) یک بیماری ویروسی است که از طریق گزش پشه‌های آلوده به ویروس دنگی به انسان منتقل می‌شود. به همین دلیل، به آن "تب استخوان‌شکن" نیز گفته می‌شود، زیرا درد شدید مفاصل و عضلات باعث می‌شود بیمار احساس کند استخوان‌هایش در حال شکستن است. برای مشاهده فیلم آشنایی با تب دنگی در اینجا کلیک کنید.
علل و عوامل انتقال تب دنگی
ویروس دنگی: این بیماری توسط چهار نوع ویروس دنگی ایجاد می‌شود.
پشه آئدس: پشه‌هایی از نوع آئدس، مانند آئدس اِجِپتی و آئدس آلبوپیکتوس، ناقل اصلی این ویروس هستند.
علائم تب دنگی
علائم این بیماری معمولاً 4 تا 10 روز بعد از گزش پشه آلوده بروز می‌کند. علائم تب دنگی معمولاً یک هفته پس از گزش پشه آلوده ظاهر می‌شوند و شامل موارد زیر هستند:
تب بالا و ناگهانی
سردرد شدید
درد شدید در پشت چشم‌ها
درد مفاصل و عضلات
خستگی شدید
تهوع و استفراغ
کاهش اشتها
بثورات پوستی
عوارض تب دنگی
در برخی موارد، تب دنگی می‌تواند به عوارض جدی‌تری منجر شود، از جمله:
تب دنگی خونریزی‌دهنده: در این حالت، فرد دچار خونریزی‌های داخلی و خارجی می‌شود.
شوک ناشی از تب دنگی: این عارضه به دلیل نشت شدید پلاسما از رگ‌های خونی رخ می‌دهد.
پیشگیری از تب دنگی
کنترل جمعیت پشه‌ها: استفاده از پشه بند، نصب توری در پنجره‌ها، تخلیه آب راکد و استفاده از حشره‌کش‌ها برای کنترل جمعیت پشه‌ها.
پوشیدن لباس آستین بلند و شلوار بلند: به خصوص در ساعات صبح و عصر که پشه‌ها فعال‌تر هستند.
استفاده از دورکننده‌های حشرات: حاوی DEET.
ایمنی خون: افرادی که به مناطق آلوده سفر می‌کنند، باید از تزریق خون یا فرآورده‌های خونی در این مناطق خودداری کنند.
درمان تب دنگی
در حال حاضر، هیچ درمان خاصی برای تب دنگی وجود ندارد و درمان بیشتر بر روی تسکین علائم و جلوگیری از عوارض تمرکز دارد. استراحت کافی، مصرف مایعات فراوان و مصرف داروهای مسکن برای کاهش درد و تب، از جمله اقدامات درمانی هستند.
توجه: در صورت مشاهده هر یک از علائم تب دنگی، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
تب دنگی یک بیماری ویروسی است که توسط پشه‌های آئدس به ویژه پشه آئدس aegypti، منتقل می‌شود. این ویروس متعلق به خانواده فلویروس است و در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری جهان شیوع دارد.
انواع تب دنگی
تب دنگی کلاسیک: که علائم معمول را دارد و معمولاً خود به خود بهبود می‌یابد.
تب دنگی شدید (Dengue Hemorrhagic Fever): که شامل خونریزی داخلی، کاهش فشار خون و نارسایی اندام‌ها است و می‌تواند کشنده باشد.
سندروم شوک دنگی (Dengue Shock Syndrome): که شامل شوک عروقی است و به درمان فوری نیاز دارد.
پیشگیری از تب دنگی
استفاده از لوسیون‌های دافع حشرات
استفاده از لباس‌های بلند و محافظتی
استفاده از پشه‌بند و محیط‌های بسته
از بین بردن محل‌های تکثیر پشه‌ها مانند آب‌های راکد در اطراف منزل
تب دنگی معمولاً به درمان خاصی نیاز ندارد و بیشتر درمان‌ها شامل تسکین علائم است، اما در موارد شدید باید تحت مراقبت‌های پزشکی ویژه قرار گیرد.
جداول شناخت تب دنگی
در زمینه تب دنگی، از جداول مختلفی برای طبقه‌بندی شدت بیماری و مدیریت آن استفاده می‌شود. این جداول کمک می‌کنند تا پزشکان بتوانند شدت بیماری را تشخیص داده و روش‌های درمانی مناسب را اعمال کنند. مهم‌ترین جدول‌ها در این زمینه عبارتند از:
1. جدول طبقه‌بندی شدت تب دنگی (طبقه‌بندی بالینی)
این جدول بر اساس شدت علائم و نشانه‌ها، تب دنگی را به چهار دسته تقسیم می‌کند:
| دسته | علائم و ویژگی‌ها |
|---|---|
| تب دنگی کلاسیک | تب بالا، درد شدید مفاصل و عضلات، سردرد، راش (جوش‌های پوستی)، ضعف و خستگی، تهوع و استفراغ. معمولاً بدون خونریزی و اختلالات شوک. |
| تب دنگی شدید | علائم تب دنگی کلاسیک همراه با خونریزی داخلی (مثل خونریزی لثه، خونریزی از بینی، خونریزی در مدفوع)، کمبود پلاکت‌ها و نارسایی عروقی. |
| سندروم شوک دنگی | شوک عروقی همراه با افت فشار خون شدید، ادم (تورم)، اختلال در عملکرد ارگان‌ها و نیاز به درمان فوری در بخش‌های مراقبت ویژه. |
| تب دنگی بی‌علامت | برخی از افراد به تب دنگی مبتلا می‌شوند بدون اینکه علائم بالینی جدی داشته باشند یا تنها علائم خفیفی از بیماری را نشان دهند. |
2. جدول درجه‌بندی تب دنگی شدید (Dengue Hemorrhagic Fever - DHF)
در این جدول، درجه‌بندی شدت تب دنگی شدید (DHF) بر اساس علائم بالینی و نتایج آزمایشگاهی انجام می‌شود.
| درجه | ویژگی‌ها |
|---|---|
| دریافت درجه 1 | تب بالا، خونریزی جزئی (مثل خونریزی لثه یا خونریزی کوچک از بینی)، کاهش پلاکت‌ها (پلاکت زیر 100,000). |
| دریافت درجه 2 | خونریزی شدیدتر (خونریزی‌های بزرگتر از لثه‌ها یا خونریزی‌های داخلی)، کاهش فشار خون، تند شدن ضربان قلب. |
| دریافت درجه 3 | خونریزی شدید، شوک عروقی (افت شدید فشار خون و نارسایی ارگان‌ها)، نیاز به درمان فوری در بخش‌های ICU. |
| دریافت درجه 4 | شوک عروقی شدید که منجر به نارسایی اندام‌ها و تهدید به زندگی می‌شود. مراقبت‌های ویژه و درمان فوری ضروری است. |
3. جدول مدیریت تب دنگی (مراجع درمانی)
برای درمان بیماران مبتلا به تب دنگی، درمان به شرایط بالینی و شدت بیماری بستگی دارد. این جدول راهنمایی برای درمان و مراقبت از بیماران در مراحل مختلف بیماری است:
| مراحل بیماری | روش‌های درمانی |
|---|---|
| تب دنگی کلاسیک | - درمان علامتی (استامینوفن برای کاهش تب و درد) - مراقبت خانگی و استراحت - حفظ هیدراتاسیون (آب زیاد). |
| تب دنگی شدید (DHF) | - بستری شدن در بیمارستان - تزریق مایعات و الکترولیت‌ها برای جبران کم‌آبی و اصلاح حجم خون. - انتقال خون در صورت لزوم (خونریزی شدید). |
| سندروم شوک دنگی (DSS) | - مراقبت‌های ویژه در بخش ICU - تزریق مایعات و سرم‌های ویژه برای جبران شوک - نظارت دقیق بر فشار خون، ضربان قلب، و عملکرد کلیه‌ها. |
4. جدول تشخیص تب دنگی (معیارهای تشخیصی)
تشخیص تب دنگی معمولاً بر اساس علائم بالینی، نتایج آزمایشگاهی و تاریخچه تماس با پشه‌های آلوده انجام می‌شود. در این جدول، معیارهای تشخیص بیماری را بررسی می‌کنیم.
| معیار تشخیص تب دنگی | ویژگی‌ها و آزمایش‌ها |
|---|---|
| تشخیص بالینی | تب بالا، درد مفاصل و عضلات، سردرد، راش پوستی و خونریزی‌های جزئی. |
| آزمایش‌های تشخیصی | 1. شناسایی آنتی‌ژن ویروس دنگی (NS1 Antigen). 2. شناسایی آنتی‌بادی IgM و IgG در خون. 3. شمارش پلاکت‌ها (کاهش پلاکت‌ها). |
این جداول برای کمک به پزشکان در تشخیص و درمان تب دنگی طراحی شده‌اند و به آن‌ها این امکان را می‌دهند که تصمیمات درمانی بهتری اتخاذ کنند.
سوالات متداول
آیا تب دنگی مسری است؟
خیر، تب دنگی از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود.
آیا واکسن برای تب دنگی وجود دارد؟
در حال حاضر واکسن کاملاً موثری برای پیشگیری از تب دنگی وجود ندارد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم تب دنگی را دارید، به خصوص اگر تب بالا، درد شدید و خونریزی دارید، باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به تب دنگی هستند؟
افرادی که در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری زندگی می‌کنند یا به این مناطق سفر می‌کنند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به تب دنگی هستند. همچنین کودکان و افراد مسن بیشتر مستعد ابتلا به عوارض شدید این بیماری هستند.