در حالی که آکادمی فوتبال برای پرورش استعداد‌های فوتبال درست شده است تا در آنجا بازیکن در سنین پایین مهارت‌های لازم را زیر نظر مربیان متخصص در حوزه‌های مختلف ورزشی و غیر ورزشی یاد بگیرد سپس به صورت حرفه‌ای بتواند در یک تیم فوتبال بازی کند، اما برخی از مدارس فوتبال ما به جای بازیکن سازی، با گرفتن پول‌های هنگفت از والدین بازیکنان، جیپ‌های خود را پر پول می‌کنند.
آکادمی باشگاه پرسپولیس این روز‌ها در صدر اخبار قرار دارد و شنیده می‌شود که محسن خلیلی مدیرآکادمی سرخپوشان از والدین بازیکنان تیم‌های پایه پول دریافت کرده است و همین موضوع باعث شده که نهاد‌های بالادستی به این موضوع ورود کنند و فشار‌ها و حاشیه‌ها باعث شد که خلیلی از سمتش برکنار شود و حسین بادامکی معاون ورزشی پرسپولیس با حفظ سمت به عنوان سرپرست آکادمی انتخاب شود.
علاوه بر این، در آکادمی باشگاه استقلال همانند باشگاه پرسپولیس در چند سال اخیر تخلفاتی از جمله ثبت غیر قانونی قرارداد بازیکنان تیم‌های پایه در زمان بسته بودن پنجره نقل و انتقالاتی و یا دریافت پول از والدین بازیکنان صورت گرفته که باعث تغییرات در مدیریت آکادمی آبی پوشان پایتخت شده است.
به هر حال آکادمی‌های فوتبال ما به جز موارد اندک در پرورش بازیکنان مستعد تاکنون موفقیت چشمگیری نداشتند، اما مشاهده می‌کنیم آکادمی‌های معروف جهان از جمله آکادمی بارسلونا و رئال مادرید چقدر در تولید بازیکن موفق بودند.
آکادمی فوتبال بارسلونا که به لاماسیا معروف است، تاکنون ستاره‌هایی مثل لیونل مسی، سوارز، ژاوی هرناندز و گاوی و یامال را پرورش داده است. از آن طرف آکادمی فوتبال رئال مادرید که به لافابریکا مشهور است، بازیکنان شاخصی مانند موراتا، فدریکو والورده و اشرف حکیمی را پرورش دادند.
به هر حال نظارتی در آکادمی‌های فوتبال در کشورمان صورت نمی‌گیرد به همین خاطر هر سال بروز تخلفاتی در این آکادمی‌ها گزارش می‌شود که در نهایت بدون هیچ نتیجه‌ای شاهد تکرار دوباره این تخلفات هستیم.
حضور بازیکنان پولی در آکادمی‌ها فاجعه آور است
سیامک رحیم پور کارشناس فوتبال درباره وضعیت آکادمی‌های فوتبال کشورمان اظهار کرد: آکادمی‌های بزرگ دنیا مثل لاماسیا الگوی مناسبی برای مدارس فوتبال ما می‌تواند باشد. مهمترین بخش این است که فدراسیون فوتبال و باشگاه‌های ما زحمت بکشند و گروهی از کارشناسان را به اسپانیا بفرستند و مدتی در آکادمی فوتبال بارسلونا نت برداری کنند و مسائلی را یاد بگیرند و در ایران پیاده کنند. البته مستلزم این است که آدم‌های باسابقه خوب برای این کار انتخاب شوند که بتوانند از زاویه‌های مختلف به آنچه در آنجا اتفاق می‌افتد برداشت مناسبی داشته باشند و آموخته‌های خود را به اینجا بیاورند و استفاده کنند.
او افزود: حتی من این طرح را به کمیته نوجوانان هم پیشنهاد دادم. به هر حال بخشی از فوتبال ما به فوتابل اسپانیا نزدیک است و ما می‌توانیم الگو برداری مناسبی از کشور اسپانیا داشته باشیم و آن را در کشور خودمان پیاده کنیم.
رحیم پور بیان کرد: آنچه که در آکادمی‌های فوتبال جهان نسبت به آکادمی فوتبال ما اتفاق می‌افتد فاصله زیادی با هم دارند. اساسنامه قبلی آکادمی‌های فوتبال ما به این صورت بود که باشگاه‌ها ملزم به این بود که بودجه‌ای که سالیانه برای فوتبال در نظر می‌گیرند را ۲۰ الی ۳۰ درصدش را در آکادمی‌ها هزینه کنند که هیچ وقت این اتفاق نیفتاد و هیچ نظارت و بازرسی در این باره اتفاق نیفتاد و اکنون در اساسنامه جدید این بودجه به ۱۰ درصد کاهش پیدا کرد. ما رشد معکوس داشتیم و به جای اینکه بودجه آکادمی‌ها را افزایش بدهیم آن را کاهش دادیم. فیفا هر سال می‌آید و روی آکادمی‌ها نظارت می‌کند، چون می‌داند که آینده فوتبال از آکادمی‌های امروز هست و تولید بازیکن می‌تواند برای تماشاگر و هوادار می‌تواند جذاب کند به خاطر همین توجه ویژه‌ای به آکادمی‌ها می‌کند.
کارشناس فوتبال گفت: در دنیا اتفاقاتی افتاده است و ما می‌بینیم که یامال و بقیه بازیکنان جوان در لالیگا بازی می‌کنند به خاطر این موضوع است که مسئولان فوتبال در کشور‌های صاحب نام سطح شروع مسابقات را کاهش دادند. تا چند سال پیش می‌گفتند مسابقات برای بازیکنان جوان از سن ۱۴ سالگی شروع می‌شود و یا فستیوال به صورت هفتگی برگزار می‌رکردند و هیچ خروجی نداشت. کسی در کشورمان به این مسابقات توجهی نمی‌کرد و سراغش را نمی‌گرفت. لیگ فشرده‌ای برای بازیکنان جوان برگزار می‌شود و تعداد بازی تیم قهرمان به ۲۰ بازی نمی‌رسد و حداقل به ۵۰، ۶۰ بازی برای بازیکن جوان در طول فصل نیاز داریم.
او ادامه داد: باشگاه‌ها باید ابزار و امکانات در اختیار افراد قرار بدهند و یک بخش هم برعهده فدراسیون فوتبال است که مسابقات جوانان را برگزار کند. باشگاه‌ها بودجه لازم برای باشگاه‌های خود در نظر نمی‌گیرند و زمین‌های اختصاصی هم تیم‌های رده‌های پایه ندارند. اکثر مسابقات جوانان که در تهران برگزار می‌شود ۹۰ درصد این مسابقات در زمین‌های بی کیفیت چمن مصنوعی برگزار می‌شود. متاسفانه اصلا یک غلط و اشتباهی رخ داده است که کسی هم روی آن نظارت ندارد. به جای اینکه از گرانول برای چمن‌های مصنوعی استفاده کنند، اما برای کاهش هزینه از خرده لاستیک‌ها استفاده می‌کنند که هم غیر بهداشتی و هم رسانا است و سرما و گرما را از خودش رد می‌کند.
رحیم پور گفت: در وهله اول چمن‌های مصنوعی بر روی نحوه بازی بازیکنان ثایر گذار است. ساختار و سیستم فوتبال کشورمان از یک دهه قبل برروی باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس تمرکز داشت و آنها فکر می‌کردند که آکادمی فوتبال سرخابی‌ها مثل آکادمی‌های بزرگ جهان سازنده باشند و بازیکنانی را در خدمت تیم ملی قرار بدهند. به همین جهت ۳۲ مجموعه ورزشی خوب را در اختیار سرخابی‌ها قرار دادند و ورزشگاه درفشی فر را به پرسپولیس و ورزشگاه امام رضا را به استقلال داده شد. در کنار آن امکانات خوبی سرخابی‌ها داشتند و مسابقات آنها پخش مستقیم داشت و این ناعدالتی نسبت به آکادمی‌های فعال مثل پیکان و سایپا بود. هنوز هم این ۲ باشگاه با همه گرفتاری‌های خود سرپا هستند و می‌توانند با سرخابی‌ها رقابت کنند که این رقابت عادلان‌ای نیست. در دوران شیرازی رئیس هیئت فوتبال استان تهران باز هم نظارت‌ها در بخش داوری نگاه یکطرفه‌ای بود بعضی از داوران متاسفانه به خاطر تعلق خاطری که به سرخابی‌ها داشتند، به نفع آنها سوت می‌زدند.
کارشناس فوتبال گفت: اگر آکادمی‌های باشگاه‌های ما مثل آکادمی باشگاه‌های بارسلوناو رئال مادرید بخواهند بازیکن سازی کنند این شرایط در حال حاضر وجود ندارد. ضمن اینکه وقتی در بعد اقتصادی صحبت می‌کنیم به طور مثال رقم قرارداد سرمربی پرسپولیس ۶۰ میلیارد تومان است، اما وقتی قرارداد بازیکنان پایه را مشاهده می‌کنیم حقوق سرمربیان پایه یک درصد دریافتی سرمربی پرسپولیس نیست. یکی از فجایع در فوتبال ما هست که سال‌ها در این زمینه صحبت شده، اما متاسفانه ما هیچ نگاهی به فوتبال پایه نداریم که بخواهیم تسریعش کنیم. متاسفانه ما نظر خودمان را می‌گوییم، اما هیچ وقت در جهت تسریع امور به کار برده نمی‌شود. چرخه معیوب و افتضاحی داریم که همان را داریم تکرارش می‌کنیم. ما می‌دانیم که برای رشد و تولید بازیکن ابزاری نیاز است.
رحیم پور بیان کرد: از ۲ سال قبل یک تغییرات در اساسنامه آکادمی‌ها و آئین نامه برگزاری مسابقات اتفاق افتاده است که این نگاه غیر کارشناسانه به آکادمی‌ها و بازیکنان تیم‌های پایه است. به طور مثال شما می‌توانیم ۶ بازیکن آکادمی خود را استفاده کنید، اما وقتی شما در سیستم می‌آورید لیگ بزرگسالان پیر می‌شود. از طرفی هم انگیزه‌ای برای بازیکنان آکادمی برای رقابت و رسیدن به تیم بزرگسالان نیست. وقتی که ملزم می‌شوند که ۶ بازیکن را بدهند خود به خود آن رقابتی که بقیه باید داشته باشند وجود ندارد. مگر اینکه استفاده از بازیکنان پایه را آزاد بگذاریم و باشگاه‌ها بتوانند از بازیکنان آکادمی خود هر لحظه که نیاز داشتند، بهره ببرند. طرح‌هایی داریم که تیم‌های پایه ما بیشتر دیده شوند و لیگ ما به سمت جوانگرایی برود. مسئولان فوتبال اجازه بدهند بازیکنان جوانی که می‌توانند در تیم‌های پایه بازی کنند روی نیمکت فنی بیشتر کنند. مشوق‌هایی هستند که تیم‌ها را به سمت جوانگرایی و تولید بازیکن سوق می‌دهند. کار کارشناسی نمی‌شود و از افرادی که تجربه کافی دارند استفاده کند. اساسنامه‌ای می‌نویسند که برخلاف تیم‌های پایه و جوانگرایی است.
کارشناس فوتبال بیان کرد: متاسفانه استفاده از بازیکنان پولی در رده‌های پایه جا افتاده است. بازیکنان پولی به کسانی گفته می‌شود که پول خوبی می‌دهند و جذب تیم‌ها می‌شوند و برای هر بازی پول می‌دهند و به زمین مسابقه می‌روند. به هر حال این بازیکن که وضع مالی بهتری دارد به بازیکن متوسطی تبدیل می‌شود و به رده‌های ملی هم دعوت می‌شود. این مسائل زنگ خطری است که به آن کسی توجه نمی‌کند و درصدد رفعش نیستند.
رحیم پور درباره تخلفات در آکادمی‌های فوتبال ما گفت: این قضیه برای الان نیست و از گذشته‌های دور تا به امروز این مسائل در آکادمی‌های سرخابی‌ها بوده و هست. متاسفانه وقتی شما منابع مالی اختصاص یافته برای آکادمی‌ها را نمی‌آورید تا در آنجا صرف شود و مجوز به کادر فنی می‌دهید تا آکادمی را خودکفا کند چنین اتفاقی می‌افتد. زمانی که مومنی می‌خواست آکادمی استقلال را بگیرد، من اولین چیزی که به او گفتم این بود که اگر شما می‌خواهید از پول بازیکن، منابع مالی تان را تامین کنید. هر کسی که می‌خواهد به نام اسپانسر یا تحت هر عنوانی به باشگاه کمک کند به حساب باشگاه می‌ریزد و شما با آن کار دارید.
او افزود: به هر حال این چاقو دولبه است. زمانی که من مجوز گرفتن بازیکن پولی را می‌دهم و هر وقت بخواهم او را اذیت کند از همین ابزار استفاده کن. متاسفانه این قضیه از گذشته تا به حال بوده است و هیچ برخوردی نشده است. مطمئن باشید برخوردی هم صورت نمی‌گیرد، چون اگر می‌خواهید وارد این چرخه شویم، مسئله‌ای هست که در کشورمان وجود دارد. اراده‌ای وجود ندارد.
عدم ثبات مدیریت آکادمی به استقلال لطمه می زند
ناصر فریاد شیران مدیر سابق آکادمی باشگاه استقلال درباره وضعیت آکادمی انی باشگاه گفت: ظرفیت‌هایی در آکادمی‌های فوتبال دنیا مثل بلژیک، اسپانیا، آلمان، هلند و انگلیس وجود دارد و اینها نمی‌خواهند آزمون و خطا کنند. اگر باشگاه‌های ایرانی می‌خواهند به کشور‌های آفریقایی بپیوندند. وضعیت مدیریت کلان باشگاه‌ها و عدم ثبات مدیریتی در باشگاه‌ها منجر به این شود که هر باشگاهی به خاطر اینکه مدیریتش ثبات ندارد نمی‌تواند برنامه ریزی بلند مدت داشته باشد. اگر شما می‌بینید که پرسپولیس موفق‌تر از استقلال است به خاطر ثبات مدیریتش است.
او افزود: به جرات می‌توانم بگویم که ما آکادمی خوبی در ایران نداریم. شجاعت و جسارتی که موسیمانه در استفاده از بازیکنان جوان دارد، اما مربیان قبلی استقلال از بازی دادن به جوانان می‌ترسیدند. وقتی بازیکن جوان به بلوغ تاکتیکی رسیده و می‌تواند با حضور در تیم بزرگسال هزینه را پایین بیاورد، اما این اتفاق رخ نمی‌دهد.
مدیر سابق آکادمی باشگاه استقلال بیان کرد: محسن خلیلی دارد خوب کار می‌کند و نتیجه گرفته و حرف و حدیث پشت سرش زیاد است. او امکانات خوبی را در ورزشگاه درفشی فر ایجاد کرده است و اکنون هم حرف و حدیثی وجود دارد و حاشیه برایش درست کردند و در نهایت خلیلی را برکنار کردند. برکناری خلیلی لطمه شدیدی به پرسپولیس می‌زند. شاید مبلغ قرارداد هاشمی نسب بازیکن جوان استقلال ۱۰۰ میلیون تومان است، اما رقم قرارداد بلانکو ۸۰ میلیارد است. آیا این بازیکن در حد این مبلغ هست چرا ما سرمایه خود را می‌سوزانیم. اگر از این مبلغ، ۲۰ میلیارد در آکادمی هزینه کنند همه چیز درست می‌شود.
او افزود: امکاناتی که در آکادمی‌های ما هستند خیلی پایین و ضعیف است. متاسفانه بازیکنان پولی هم وارد آکادمی می‌شوند. اگر می‌خواهیم فوتبالمان پیشرفت کند و براساس آن الزامات‌ای اف سی و فیفا باید بودجه‌ای برای آکادمی‌ها در نظر گرفته شود. آیا ۲۰ درصد بودجه برای تیم‌های پایه در نظر گرفته شده است؟ چه کسی نظارت می‌کند؟ آجرلو ۸۰۰ میلیارد تومان برای باشگاه استقلال هزینه کرد و تعهد ایجاد کرد، اما طبق اعلام باشگاه استقلال ۱۰۰ میلیارد بدهی دارند و میراث آجرلو و بقیه مدیران است. پیراهن‌های آکادمی‌های فوتبال مشخص نیست. ما نمی‌توانیم مثل کشور‌های صاحب سبک مثل بارسلونا هزینه کنیم و بازیکن ۱۷ ساله در لیگ اسپانیا بازی می‌کند؟ همچنین میانگین سنی تیم ملی بالا است و بازیکنان تیم ملی در جام جهانی همه بالای ۳۴، ۳۵ سال سن دارند و عدم ثبات مدیریت آکادمی و باشگاه استتقلال باعث شده که این تیم لطمه بخورد.
خبرنگار: مریم طایفه