خار پاشنه یک زائده کوچک استخوانی است که در زیر پاشنه پا به وجود می‌آید و باعث درد و ناراحتی می‌شود. این مشکل زمانی ایجاد می‌شود که فشار زیادی به رباط‌ها و بافت‌های اطراف پاشنه وارد شود. عواملی مانند ایستادن طولانی‌مدت، راه رفتن زیاد، پوشیدن کفش نامناسب یا اضافه وزن باعث ایجاد این فشار می‌شوند. در پاسخ به این فشارها، بدن سعی می‌کند بافت استخوانی جدیدی تولید کند که به مرور زمان به شکل یک زائده در پاشنه درمی‌آید.
به گزارش تابناک؛ این زائده اغلب به‌ویژه در هنگام صبح یا پس از استراحت طولانی‌مدت باعث درد در ناحیه پاشنه می‌شود. افراد فعال و ورزشکاران نیز بیشتر در معرض خطر ابتلا به خار پاشنه هستند. با تشخیص به‌موقع و انجام تمرینات مناسب، می‌توان این مشکل را کنترل و از پیشرفت آن جلوگیری کرد.
نشانه‌های خار پاشنه
خار پاشنه معمولا با درد در ناحیه پاشنه همراه است که ممکن است در برخی از موقعیت‌ها بیشتر احساس شود. در ادامه به مهم‌ترین علائم و نشانه‌های این مشکل می‌پردازیم:
درد در پاشنه پا: درد تیز و شدید در زیر پاشنه که بیشتر در صبح هنگام بیدار شدن یا بعد از استراحت طولانی‌مدت رخ می‌دهد. این درد ممکن است با اولین قدم‌ها پس از بیداری بیشتر احساس شود.
درد پس از فعالیت‌های طولانی: پس از راه رفتن، ایستادن طولانی یا انجام فعالیت‌های فیزیکی، درد در پاشنه تشدید می‌شود.
التهاب و تورم: در برخی موارد، ناحیه پاشنه ممکن است قرمز و ملتهب شود و حتی تورم جزئی داشته باشد.
احساس درد هنگام لمس:پاشنه در هنگام لمس کردن حساس می‌شود و ممکن است درد بیشتری احساس کنید.
مشکل در راه رفتن: به دلیل درد و ناراحتی، ممکن است فرد هنگام راه رفتن لنگ بزند یا سعی کند از وارد کردن فشار به پاشنه خودداری کند.
احساس سوزش: برخی افراد ممکن است در پاشنه خود احساس سوزش یا گرمای غیرعادی کنند، به‌خصوص بعد از انجام فعالیت‌های روزمره.
چرا بیشتر مردم از خار پاشنه بی‌اطلاع هستند؟
بیشتر مردم از خار پاشنه بی‌اطلاع هستند زیرا علائم آن اغلب با مشکلات دیگر مانند خستگی، کشیدگی عضلات یا درد عادی پا اشتباه گرفته می‌شود. بسیاری از افراد تصور می‌کنند درد پاشنه پس از مدتی به خودی خود برطرف می‌شود و به پزشک مراجعه نمی‌کنند. علاوه بر این، کمبود آگاهی عمومی درباره این مشکل و عدم اطلاع‌رسانی کافی نیز باعث می‌شود افراد از وجود خار پاشنه و علل آن آگاه نباشند. در نتیجه، بسیاری از افراد تا زمانی که درد شدت پیدا کند یا مزمن شود، به دنبال تشخیص و درمان نمی‌روند.
روش های تشخیص خار پاشنه
تشخیص خار پاشنه نیاز به مشاوره پزشکی حرفه‌ای دارد. اگر مشکوک به خار پاشنه هستید، پزشک متخصص ارتوپد ابتدا علائم شما را ارزیابی کرده و سابقه پزشکی‌تان را بررسی می‌کند. سپس یک معاینه فیزیکی از پا انجام می‌دهد تا ناحیه درد و علائم دیگر را بررسی کند.
برای تشخیص دقیق‌تر، پزشک ممکن است از تکنیک‌های تصویربرداری استفاده کند:
اشعه ایکس: این روش رایج‌ترین تکنیک برای مشاهده ضایعات استخوانی خار پاشنه است و به پزشک کمک می‌کند میزان پیشرفت بیماری را تشخیص دهد.
سونوگرافی یا MRI: در برخی موارد، برای بررسی بافت‌های نرم اطراف پاشنه، مانند فاسیای کف پا، از سونوگرافی یا MRI استفاده می‌شود. این روش‌ها به ارزیابی دقیق‌تر وضعیت کمک می‌کنند.
درمان های موثر برای خار پاشنه
برای درمان خار پاشنه، روش‌های مختلفی وجود دارد که از استراحت تا جراحی متغیر هستند. در موارد ساده‌تر، استراحت و مراقبت‌های خانگی کافی هستند، اما در شرایط حادتر ممکن است نیاز به روش‌های پیشرفته‌تر باشد.
استراحت: یکی از اولین و ساده‌ترین روش‌ها برای کاهش درد و تورم خار پاشنه، استراحت است. با کم کردن فشار روی پا، بدن زمان کافی برای بهبود و جلوگیری از بدتر شدن علائم پیدا می‌کند. استفاده از کمپرس یخ نیز به کاهش التهاب کمک می‌کند.
داروهای ضد التهابی: برای کاهش التهاب و درد، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن مفید هستند. این داروها به بهبود سریع‌تر کمک می‌کنند.
کفی‌های سفارشی: استفاده از کفی‌های سفارشی مانند کفی‌های ساخته شده در کلینیک ارتوپدی ارکیده فشار روی پاشنه را کاهش داده و علائم خار پاشنه را تسکین می‌دهد. این کفی‌ها به طور خاص برای شرایط فرد طراحی می‌شوند تا راحتی بیشتری فراهم کنند.
تزریق کورتیزون: در مواردی که درد شدید و التهاب به داروهای عادی پاسخ نمی‌دهند، تزریق کورتیزون گزینه‌ای موثر است. این روش التهاب را کاهش داده و درد را به‌طور چشمگیری تسکین می‌دهد.
جراحی: اگر روش‌های غیر جراحی موثر نباشند، جراحی برای برداشتن رسوبات کلسیم و خار پاشنه انجام می‌شود. این روش آخرین راهکار می‌باشد و در اکثر موارد موفقیت‌آمیز است.
برای پیشگیری از ایجاد خار پاشنه، رعایت چند نکته ساده و موثر می‌تواند کمک‌کننده باشد:
انتخاب کفش مناسب: کفش‌هایی که دارای پشتیبانی مناسب برای پاشنه باشند و فشار روی پا را کاهش دهند، می‌توانند از بروز خار پاشنه جلوگیری کنند.
تقویت عضلات پا: انجام تمرینات کششی و تقویتی برای عضلات پا استحکام و انعطاف‌پذیری بافت‌های پاشنه را افزایش می‌دهد و از مشکلاتی مانند خار پاشنه پیشگیری می‌کند.
کنترل وزن: حفظ وزن مناسب و پیشگیری از چاقی، فشار اضافی روی پاها را کاهش می‌دهد و احتمال ایجاد خار پاشنه را کمتر می‌کند.
استراحت کافی: اطمینان از اینکه پاها به مقدار کافی استراحت می‌کنند و از فشار مداوم بر آنها پرهیز می‌شود، از بروز مشکلات پاشنه جلوگیری می‌کند.
استفاده از ساپورت‌های مناسب: ساپورت‌ها و زانوبندها کمک می‌کنند عضلات پا تقویت شده و پاشنه بهتر محافظت شود.
درمان های نوین خار پاشنه
خار پاشنه مشکلی شایع اما قابل پیشگیری و درمان است که با آگاهی بیشتر می‌توان از عوارض آن جلوگیری کرد. استفاده از کفش مناسب، تقویت عضلات پا و حفظ وزن ایده‌آل از راه‌های ساده برای پیشگیری است. در صورت بروز علائم، مشاوره با یک متخصص ارتوپدی برای تشخیص و درمان مناسب ضروری است.
∎