به گزارش خبرنگار ایرنا، نامگذاری بیست و چهارم تا سی‌ام آبان هفته کتاب و کتابخوانی و کتابدار فرصتی غنیمت برای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در نقاط مختلف کشور و از جمله استان سمنان برای بهره‌گیری از پندهای این یار مهربان است.
طبق آمار رسمی ارائه شده از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دهه ۹۰ هجری شمسی، سرانه مطالعه در کشور ۹۰ دقیقه و در استان سمنان حدود ۱۰۸ دقیقه در هفته و بیش از میانگین کشوری است. یک حساب سرانگشتی نشان می‌هد میزان مطالعه روزانه در حد انتظار نیست و اقبال کمی به مطالعه کتاب وجود دارد و نتیجه کم بودن زمان مطالعه و آگاهی در جامعه در قالب آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی بروز می‌کند.
اگر جوان مطالعه داشته باشد، می‌تواند بر آگاهی خود بیفزاید و از گرفتاری در باتلاق آسیب‌های اجتماعی خود را برهاند و به بیانی دیگر کتاب خواندن نوعی پیشگیری برای ابتلا به بیماری‌های جسم و روح و داشتن جامعه‌ای سالم است و برای افزایش سرانه مطالعه انتظار می‌رود بخش‌های مختلف هر کدام به سهم خود نقش‌آفرینی کنند.
رسانه‌ها با اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی در زمینه ترویج فرهنگ مطالعه کتاب همراهی می‌کنند، اما لازم است خانواده‌ها و دستگاه‌های اجرایی با هدیه دادن کتاب، پدر و مادرها با کتاب خواندن برای فرزندان، دستگاه‌های فرهنگی با برگزاری رویدادهای مختلف و شهرداری‌های با نمادسازی و نصب آن در نقطه‌های شلوغ شهری بیش از پیش در زمینه ترویج فرهنگ کتابخوانی نقش‌آفرین باشند.
سمنان، هشتمین «پایتخت کتاب ایران»
از جمله اقدام‌ها و تلاش‌های ارزشمند برای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در استان سمنان کسب عنوان «پایتختی کتاب ایران» است، نهم آبان ۱۴۰۲ بود. سمنان در یک رقابت نفس‌گیر با دیگر شهرهای توانمند ایران، عنوان هشتمین «پایتختی کتاب ایران» را از آن خود کرد.
تندیس پایتخت کتاب برای مدت یکسال به سمنان به عنوان برگزیده «پایتخت کتاب ایران» اعطا و در این مدت سمنان متعهد به اجرای ۲۵ طرح ابتکاری خود برای توسعه و ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی شد، اما به اعتقاد مردم و مسوولان باید بیش از پیش از فرصت به دست آمده استفاده کرد.
به خوبی از فرصت پایتختی کتاب در سمنان استفاده نشد
مریم یکی از نوجوانان سمنانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می‌گوید: آبان ۱۴۰۲ بود که به واسطه تبلیغات شهری متوجه انتخاب سمنان به عنوان «پایتخت کتاب ایران» شدم و انتظار داشتم بعد از این رویداد ارزشمند در نقاط مختلف شهر سمنان، نمادهایی از کتاب و کتابخوانی نصب شود، اما اکنون که بیش از یکسال می‌گذرد، تغییری را در شهر احساس نمی‌کنم.
محمودی یکی از شهروندان سمنانی حدود ۵۰ ساله که در میدان سعدی سمنان در حال پیاده‌روی بود، در گفت وگو با ایرنا درباره اهمیت کتاب و کتابخوانی، بیان کرد: ریشه مشکلات امروز جامعه به دلیل کم‌اهمیت شمردن مطالعه و کتاب‌خواندن است و اگر کتاب بخوانیم در رفتار، گفتار و کردارمان موثر است.
وی انتخاب سمنان به عنوان «پایتخت کتاب ایران» را دستاوردی ارزشمند برشمرد که مسوولان از این فرصت به خوبی استفاده نکرده‌اند.
این شهروند سمنانی اظهار کرد: زمانی که سمنان به عنوان «پایتخت کتاب ایران» معرفی شد هر یک از مسوولان خودشان را در این دستاورد شریک می‌دانستند، اما بعد از آن زمان اقدام عملی در حد انتظار از سوی مسوولان بخش‌های مختلف برای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در سمنان مشاهده نمی‌شود.
گوشزدهای نماینده ولی فقیه در سمنان درباره ترویج فرهنگ کتابخوانی
نماینده ولی فقیه در استان سمنان با اشاره به دستاورد ارزشمند انتخاب سمنان به عنوان پایتخت کتاب ایران، افزود: امیدواریم مسوولان در مدت باقی‌مانده زمینه ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی را فراهم کنند.
حجت‌الاسلام و المسلمین مرتضی مطیعی ادامه داد: گاهی این عناوین یک عنوان تنها است که فایده‌مند نیست، البته تعیین پایتخت کتاب طبق شاخصه‌هایی انجام می‌شود و باید از خودمان سوال کنیم در روز چند صفحه کتاب می‌خوانیم.
وی بیان کرد: شهر ما پایتخت کتاب نام گرفته است، اما اگر همت و تلاشی برای کتاب نداشته باشیم فایده‌ای نخواهد داشت.
امام جمعه سمنان گفت: لازم است دستگاه‌های متولی مانند نهاد کتابخانه‌های عمومی و اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی تلاش کنند.
اجرای طرح‌های خلاقانه در حوزه کتاب
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی سمنان بیان کرد: تمامی دستاوردها برای معرفی سمنان به عنوان «شهر پایتخت کتاب ایران» مرهون تلاش‌ها و خلاقیت‌های بخش‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و مدیریت شهری و همچنین دبیرخانه توسعه و ترویج کتاب و کتابخوانی استان در زمینه اختراع دستگاه‌های ویژه امانت کتاب است.
فرشید فلاح در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اجرای ۲ طرح «خیابان کتاب‌خوان» و «کارت هویتی کتاب» با تامین ۶ میلیارد ریال گفت: سمنان در رویداد پایتختی کتاب جهان نام‌نویسی کرد.
وی افزود: ۲ طرح «خیابان کتاب‌خوان» و «کارت هویتی کتاب» در راستای انتخاب سمنان به عنوان پایتخت کتاب ایران در دست اجراست.
به گفته وی، طرح کارت هویتی کتاب یک طرح نرم‌افزاری و سامانه دیجیتالی ساخته شده توسط متخصصان سمنانی و مجری اجرای طرح نهاد کتابخانه‌های عمومی است.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی سمنان بیان کرد: اطلاعات در زمینه امانت کتاب از کودکی تا بزرگسالی فرد در طرح «کارت هویتی کتاب» ثبت می‌شود و کتابدار متناسب با علاقه‌مندی و مسیر مطالعاتی به فرد کتاب پیشنهاد می‌دهد.
فقدان رویکردهای موثر در مسیر پایتختی کتاب در سمنان
وی اظهار کرد: شهر سمنان در شرایطی کسب امتیازها در شاخص‌های مختلف از جمله اهتمام حداکثری مجموعه مدیریتی فعالان شهری و مردمی و ارایه برنامه‌ها و طرح‌های خلاقانه از جمله ساخت ربات کتابدار، نهم آبان ماه به‌عنوان «پایتخت کتاب ایران» معرفی شد که شهرهای مختلف و قوی طی چند دوره جزو شهرهای دوستدار کتاب بودند.
وی با اشاره به دستاورد ارزشمند «پایتخت کتاب ایران» از مسوولان و دستگاه‌های اجرایی سمنان گلایه کرد که برای این موفقیت بزرگ کارهای فاخری انجام ندادند.
به گفته فلاح نصب نمادهایی از کتاب و پایتختی کتاب ایران در داخل و ورودی شهر، نامگذاری میدانی در شهر به نام کتاب و طراحی رویداد، می‌تواند در معرفی دستاورد ارزشمند کسب عنوان «پایتخت کتاب ایران» و و ترویج فرهنگ کتابخوانی موثر باشد، اما اکنون که نزدیک به یکسال می‌گذرد، اقدام در حد انتظار انجام نشده است.
فرهنگ و ارشاد اسلامی سمنان در مسیر ترویج کتابخوانی تنهاست
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی سمنان گفت: این اداره‌کل به تنهایی جشن پایتختی کتاب ایران را برگزار کرد و شهرداری و دستگاه‌های فرهنگی در برگزاری این جشن مشارکت نداشتند و کسب این عنوان مورد بهره‌برداری قرار نگرفت.
وی افزود: آیین انتخاب «پایتخت کتاب ایران و شهرهای خلاق کتابخوانی» طی هشت دوره پیایی با هدف ترویج مطالعه و کتابخوانی در کشور برگزار و سمنان هشتمین پایتخت کتاب معرفی شد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی سمنان گفت: ثبت‌نام برای دور جدید پایتختی کتاب ایران آغاز شد و به شهرداران سه شهر مهدیشهر، سرخه و شاهرود حضور و مشارکت در این دوره پیشنهاد شد.
گریزی بر وظایف پایتخت‌های جهانی کتاب
شهرهایی که به عنوان پایتخت جهانی کتاب یونسکو تعیین می‌شوند، تعهد می‌دهند که کتاب و کتابخوانی را برای همه سنین و گروه‌ها، در داخل و خارج از مرزهای ملی ترویج و برنامه‌ای از فعالیت‌ها را برای یک سال سازماندهی کنند.
استراسبورگ فرانسه اواخر تیر سال ۱۴۰۱ به عنوان بیست و چهارمین شهر پایتخت جهانی کتاب در سال ۲۰۲۴ میلادی انتخاب شد، از سال ۲۰۰۱ شهرهایی این عنوان را به خود اختصاص دادند. مادرید در سال ۲۰۰۱، اسکندریه در سال ۲۰۰۲، دهلی نو در سال ۲۰۰۳، آنتورپ در سال ۲۰۰۴، مونترال در سال ۲۰۰۵، تورین در سال ۲۰۰۶، بوگوتا در سال ۲۰۰۷، آمستردام در سال ۲۰۰۸، بیروت در سال ۲۰۰۹، لیوبلیانا در سال ۲۰۱۰، بوئنوس آیرس در سال ۲۰۱۱، ایروان در سال ۲۰۱۲، بانکوک در سال ۲۰۱۳، پورت هارکورت در سال ۲۰۱۴، اینچئون در سال ۲۰۱۵، وروتسلاو در سال ۲۰۱۶، کوناکری در سال ۲۰۱۷، آتن در سال ۲۰۱۸، شارجه در سال ۲۰۱۹، کوالالامپور در سال ۲۰۲۰، تفلیس در سال ۲۰۲۱، گوادالاخارا در سال ۲۰۲۲ و آکرا در سال ۲۰۲۳ به عنوان شهر پایتخت جهانی کتاب انتخاب شدند.
کمیته مشورتی پایتخت جهانی کتاب یونسکو متشکل از نمایندگان فدراسیون کتاب‌فروشان اروپایی و بین‌المللی (EIBF)، انجمن بین‌المللی نویسندگان (IAF)، فدراسیون بین‌المللی انجمن‌های کتابخانه‌ها (IFLA)، انجمن بین‌المللی ناشران (IPA) و یونسکو است.
ترویج فرهنگ کتابخوانی باید از دوران کودکی رقم بخورد و برای ارتقای آن در نسل‌های بعدی، از اکنون هدفگذاری شود و یکی از اقدام‌های ارزشمند در ترویج فرهنگ مطالعه آموزش و فرهنگ‌سازی غیرمستقیم است و به سادگی می‌توان با استفاده از هنرهای تجسمی و نصب مسجمه‌ای ساده مانند مادربزرگ در حال کتاب‌خواندن برای نوه‌اش در تحقق این راهبرد نقش‌آفرینی کرد.
۵۵ کتابخانه نهادی و ۱۸ کتابخانه مشارکتی و مستقل در استان سمنان وجود دارد که دارای ۳۵ هزار و ۴۶۲ عضو و یک میلیون و ۱۹۲ هزار و ۲۴۲ نسخه کتاب هستند.
به گزارش ایرنا، سمنان که به دارالمرحمه معروف است با مساحت نزدیک به ۹۷ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع یکی از پهناورترین استان‌های کشور ایران است و با پنج و ۹ دهم درصد مساحت کل کشور، از این نظر هفتمین استان ایران محسوب می‌شود.
این خطه از جانب شمال به استان‌های خراسان شمالی، گلستان و مازندران، از جنوب به استان‌های خراسان جنوبی و اصفهان، از شرق به استان خراسان رضوی و از غرب به استان‌های تهران و قم محدود است؛ بر این پایه و به دلیل موقعیت جغرافیایی همجواری با پایتخت و هفت استان مهم کشور، این استان از اهمیت زیادی برخوردار است.
بر پایه برآورد مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۰، استان سمنان با هشت شهرستان در مجموع ۷۵۷ هزار و ۲۰۰ نفر جمعیت دارد که از این شمار، بیش از ۲۰۰ هزار نفر ساکن مرکز استان هستند.
به گزارش خبرنگار ایرنا و طبق اعلام اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان، مجموع خبرنگاران عضو خانه مطبوعات، انجمن خبرنگاران و پذیرفته‌شدگان در سامانه جامع رسانه‌های کشور در این استان کمتر از ۲۰۰ نفر است.