به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، سه جنایت در این هفته خبرساز شدند که هر سه ناشی از خشونت خانگی بودند. اولی زنی بود که همسرش ضربه‌ای با کلنگ به سرش زده بود و حالا در بیمارستان است و کمتر از پنج درصد هوشیاری دارد. جنایت خبرساز بعدی، قتل هولناک زن خبرنگاری توسط همسرش بود. مورد بعدی هم دختر ۱۶ ساله‌ای بود که توسط پدرش با شلیک گلوله کشته شد و نکته هولناک ماجرا وقتی بود که پدر عنوان کرد، از جنایت خود پشیمان نیست.
نکته مشترک در هر سه جنایت، خشونتی است که از سوی اعضای خانواده اعمال شده و محیط خانه‌ای که قرار بود امن‌ترین نقطه برای هر انسانی باشد، تبدیل به ناامن‌ترین جای جهان برای افراد می‌شود.
زنان قربانیان اصلی خشونت خانگی و همسرآزاری
یکی از اصلی‌ترین موارد مربوط به خشونت علیه زنان همسرآزاری است. براساس آخرین اطلاعات مرکز آمار ایران در بهار امسال در مجموع ۱۶ هزار و ۲۶۴ نفر با به دلیل همسرآزاری توسط سازمان پزشکی قانونی معاینه شده‌اند که از این رقم ۱۵ هزار و ۷۶۴ مورد یعنی ۹۶ درصد آن به زنان اختصاص داشته است و می توان گفت که زنان قربانیان اصلی خشونت‌های خانگی و همسرآزاری هستند.
این موضوع را می‌توان از ابعاد مختلف بررسی کرد، نخست اینکه چرا افراد خشونت را می‌پذیرند و پیش از اینکه خشونت به جنایت ختم شود، خود را نجات نمی‌دهند؟ یا اینکه چرا اطرافیان به فرد کمک نمی‌کنند یا گاهی حتی با فردی که اعمال خشونت می‌کند، همراه می‌شوند؟ مسئله بعدی این است که قانون و نهادهای حمایتگر به اندازه کافی حامی قربانیان خشونت هستند که این خشونت به جنایت نیانجامد؟
عبدالصمد خرمشاهی حقوق‌دان و فعال حقوق زنان معتقد است که درخصوص جنایت‌های خانگی آنچه بیش از همه اهمیت دارد، فرهنگسازی و اصلاح باورهای غلط در جامعه است. وی در این خصوص به ایسکانیوز گفت: در برخی جنایت‌ها و آسیب‌های اجتماعی، بیش از آن که قانون نقش بازدارندگی داشته باشد، فرهنگسازی و ریشه‌یابی علل وقوع این جنایت اهمیت بالاتری دارد. برخی تصورات غلط در جامعه منجر به خشونت خانگی و قتل‌های ناموسی می‌شود و تا زمانی که این علل پابرجا هستند، حتی با شدیدترین مجازات‌ها هم نمی‌توان بازدارندگی ایجاد کرد.
وی افزود: برای مثال تصور اینکه افراد مالک دیگران هستند و می‌توانند خود برای مجازات افراد وارد عمل شوند، باوری است که باید با فرهنگسازی اصلاح شود. چنین افرادی خود را محق می‌دانند که در لحظه هر کاری بکنند. کماینکه اخیرا پدری برای مجازات دخترش، وی را به قتل رساند و اعلام کرد که پشیمان نیست. تا زمانی که تفکر پاک کردن ننگ با خون حاکم است و افراد خود را مجری قانون می‌بینند، حتی شدیدترین مجازات‌ها هم بازدارنده نخواهند بود.
آیا پلیس می‌تواند، با اعلام همسایه‌ها مبنی بر وجود خشونت مداخله کرده و وارد خانه شود؟
حقوق‌دان در پاسخ به این سوال که آیا پلیس می‌تواند، با اعلام همسایه‌ها مبنی بر وجود خشونت مداخله کرده و وارد خانه شود، توضیح داد: پلیس زمانی می‌تواند دخالت کند که جرم در منظر او باشد؛ مثلا مردی در خیابان همسر خود را کتک بزند و پلیس دخالت کند اما پلیس نمی‌تواند صرفا با شنیدن صدای مشاجره وارد خانه شده و مانع از درگیری شود.
وی ادامه داد: در کشورهای پیشرفته امکانات و فرهنگ بالاتری وجود دارد و افراد می‌دانند که در صورت مشاهده خشونت می‌توانند از پلیس کمک بگیرند و حتی اگر فردی همسر خود را تهدید کند، قانون با او برخورد می‌کند. در این کشورها حتی رابطه جنسی با زور بین زن و شوهر هم تجاوز محسوب می‌شود اما ما در این زمینه خلاهایی در قوانین داخلی داریم.
فعال حقوق زنان با اشاره به کوتاهی رسانه‌ها در آگاه کردن مردم نسبت به حقوق خود گفت: رسانه‌ها هم در حوزه آگاه‌سازی به وظایف خود عمل نکرده‌اند. باید به مردم آموزش و آگاهی داد که چه حقوقی دارند و در مقابل هم انجام چه کارهایی خلاف قانون است. افراد آگاهی ندارند که تحت خشونت هستند و می‌توانند حتی از پدر، مادر، برادر و همسر خود شکایت کنند.
چرا افراد تحت خشونت خانگی کمتر تن به شکایت می‌دهند؟
حقوق‌دان ادامه داد: البته یکی از موانعی که باعث می‌شود افراد کمتر تمایل به شکایت داشته باشند، مراحل دشوار اثبات ادعا است. در گذشته همسایگان از حال هم خبرداشتند و افراد برای شهادت حاضر می‌شدند اما امروز افراد می‌ترسند که برای خودشان دردسر ایجاد شود و از شهادت خودداری می‌کنند. یکی از موانع هم اطاله دادرسی و طولانی شدن روند رسیدگی پرونده‌ها است. همین دردسرهای مراجعه مدام به دادگاه که گاهی هم منجر به نتیجه مطلوب نمی‌شود، باعث شده تا زن‌ها مصالحه کنند یا با خشونت کنار بیایند.
لایحه حمایت از زنان در برابر خشونت خانگی همچنان در برزخ سرگردانی
وی با انتقاد از به نتیجه نرسیدن لایحه «حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت» در مجلس و دولت عنوان کرد: به چه علت لایحه حمایت از زنان در برابر خشونت، سال‌هاست که مسکوت مانده و بین مجلس، دولت و قوه قضائیه در رفت و آمد است؟ در بخش‌هایی از این لایحه پیش‌بینی شده که کلانتری‌های خاصی مخصوص زنان ایجاد شود تا افراد بتوانند راحت‌تر شکایت کنند که اگر اجرا شود، به حمایت از قربانیان کمک می‌کند.
خرمشاهی بیان کرد: مشکل دیگر هم حمایت از قربانی است. قوانین باید هر چند سال بروزرسانی شوند. در بسیاری از قتل‌های خانگی اقوام و خویشاوندان از قاتل حمایت می‌کنند و این ناشی از فرهنگ غلط است و مانع از این می‌شود که افراد در مواقعی که تحت خشونت هستند، اقدامی کرده و شکایت کنند.
موضوع بعدی که نباید نادیده گرفت، چرخه ایجاد خشونت است. علیرضا شریفی‌یزدی روانشناس با اشاره به نقش رسانه در تشدید خشونت اجتماعی به ایسکانیوز گفت: بحث مهم خشونت خانگی و اجتماعی بحث تقلید است که رسانه در آن بسیاری نقش دارد. اگر شما یه بسیاری از فیلم‌ها توجه کنید، برای به فروش رساندن فیلم‌ها مقدار زیادی از خشونت استفاده می‌شود. جامعه طوری است که انگار همه چیز برای گسترش خشونت دست به دست هم داده است این که افراد زندگی‌شان را بر مبنای خشونت بچینند.
روانشناس در خصوص نقش کم شدن روابط اجتماعی در افزایش خشونت گفت: امروزه در جامعه ما روابط اجتماعی کاهش پیدا کرده است که این موضوع هم در افزایش خشونت موثر است اما به پررنگی مسائل اقتصادی و اجتماعی نیست. می‌شود گفت فردگرایی از عوامل مهم خشونت است چون افراد فرد گرا حمایت و پشتیبانی ندارند، تنها هستند و این حس خوبی به آن‌ها نمی‌دهد.
به گزارش ایسکانیوز، سرگردان ماندن لایحه «حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت» از یک سو و خلاهایی که در حمایت از قربانیان خشونت خانگی وجود دارد، از سوی دیگر باعث شده تا افرادی که تحت خشونت هستند، سراغ مراجع قانونی نروند. از جهتی اطاله دادرسی و دشواری اثبات ادعا هم به این شرایط دامن زده است. در کنار این‌ها خلا جدی در حوزه اصلاح باورهای غلط در جامعه وجود دارد و همین امر هم منجر به این شده که برخی افراد احساس کنند که می‌توانند نسبت به اعضای خانواده احساس مالکیت داشته و هر خشونتی را اعمال کنند. از جهتی خلا آموزش کنترل خشم، هم به شدت احساس می‌شود. در کنار این‌ها رسانه هم بی‌تاثیر نبوده و نمایش مدام فیلم‌ها و سریال‌هایی که خشونت را عریان به مخاطب عرضه می‌کنند، باعث شده تا چرخه خشونت ادامه داشته باشد و رسانه به جای اینکه آگاهی‌دهنده باشد، بدآموزی داشته باشد. به همین جهت برای پیشگیری از خشونت خانگی باید، جنبه‌های مختلف را بررسی کرد و ساده از کنار آن نگذشت و شاید قدم اول هم به نتیجه رساندن لایحه‌ای باشد که سال‌هاست خاک می‌خورد.
انتهای پیام /