امروزه نظریه تکامل داروین به‌عنوان توضیح‌دهنده منشاء پیدایش انسان پذیرفته شده است. گرچه نظریه‌ های جذاب و عجیب دیگری نیز وجود دارند که مسیرهای متفاوتی را برای انسان ترسیم می‌کنند.

برای هزاران سال ماجرای پیدایش انسان در کره زمین یک راز بسیار بزرگ بود و نظریه های مختلفی در رابطه با آن ارائه شده بودند. هرچند دانشمندان موفق نشده بودند توضیحی منطقی و کامل را در مورد تفاوت‌های ما با دیگر موجودات ارائه کنند. تا اینکه چارلز داروین نظریه انتخاب طبیعی را ارائه کرد و زمینه‌ساز تلاش‌های گسترده برای پیدا کردن ریشه انسان شد.

نگاهی به 7 نظریه جنجالی که پیدایش انسان را توضیح می‌دهند

در این مطلب ابتدا نگاهی گذرا به بهترین نظریه دانشمندان در رابطه با پیدایش انسان خواهیم داشت و سپس نظریه های عجیب مختلف را به‌طور خلاصه بررسی می‌کنیم.

نظریه علمی کنونی

اجداد ما و شامپانزه‌ها و گوریل‌ها در ابتدا مشترک بودند. هرچند که حدود ۷ میلیون سال پیش خط تکاملی ما از شامپانزه‌ها و گوریل‌ها جدا شد. حدود ۴ میلیون سال پیش آسترالوپیتکوس‌ها شکل گرفتند که دوپا بودند. حدود ۱.۹ سال پیش نیز هومو ارکتوس پدید آمد که از نظر آناتومی به انسان‌های امروزی نزدیک‌تر بود و از آفریقا به آسیا و اروپا مهاجرت کرد. تقریبا ۴۰۰ هزار سال پیش انسان نئاندرتال وارد ماجرا شد و حدود ۳۰۰ هزار سال پیش نیز انسان مدرن و امروزی پدید آمد.

یافته‌های علمی و بررسی فسیل‌های باقیمانده در مناطق مختلف این روایت را تایید می‌کنند. گرچه نظریه علمی ارائه شده درباره پیدایش انسان قطعی نیست و هنوز دانشمندان در تلاش برای کامل کردن آن هستند.

باورهای مذهبی و اسطوره‌شناختی

در ادیان و فرهنگ‌های باستانی معمولا روایت‌های مختلفی در رابطه با خلق انسان وجود دارد که البته اکثر آنها به هم شبیه هستند. در بیشتر ادیان خدایان انسان را به‌عنوان موجودی جدید خلق کرده‌اند. گرچه در اسطوره‌‌شناسی یونان خلق مرحله به‌مرحله انسان مشاهده می‌شود.

انسان در ابتدا عمری طولانی داشت و از هرگونه غم و سختی به‌دور بود. مرگ انسان نیز پس از زمانی بسیار طولانی همچون یک خواب سر می‌رسید. در عصر بعدی انسان‌ها عمر طولانی داشتند؛ اما به‌خاطر عدم پرستش خدایان مجبور بودند سختی کار را به‌جان بخرند. در دو عصر بعدی نیز شرایط انسان وخیم‌تر شد تا به‌عصر آهن رسیدیم. عصر آهن زمان کنونی است که در آن عمر انسان کوتاه است و باید با رنج، غم، بیماری و سختی‌های گوناگون کنار بیاید. بر اساس اسطوره‌شناسی یونان ما ضعیف‌ترین نسخه انسان هستیم.

نظریه فضانورد باستانی

شاید جذاب‌ترین و بهترین جایگزین برای نظریه علمی پیدایش انسان، نظریه فضانورد باستانی باشد. بر اساس این نظریه در گذشته دور موجودات فضایی از کره زمین بازدید کرده و نقشی مستقیم در تغییر بیولوژی انسان و ظهور تمدن‌های پیشرفته داشته‌اند. برخی حتی باور دارند که DNA انسان طوری تغییر یافته که بتواند از موجودی ساده و اولیه به موجود کنونی برسد.

به‌باور طرفداران نظریه پیدایش انسان از فضا بسیاری از متون باستانی، اسطوره‌ها و اشیاء عجیب نشانه ارتباط مستقیم بین انسان‌های اولیه و یک تمدن بیگانه پیشرفته هستند. همچنین برخی مکان‌های باستانی مثل خطوط نازکا در پرو، اهرام مصر و هرم خورشید به‌عنوان مکان‌هایی که با کمک بیگانگان ساخته شده‌اند شناخته می‌شوند.

البته گروهی از طرفداران این نظریه انسان ‌ها را نوادگان مستقیم موجودات فضایی می‌دانند و پیدایش آنها را در زمین جستجو نمی‌کنند. مخصوصا اینکه آناتومی انسان نشان می‌دهد ما متناسب با گرانش زمین تکامل نیافته‌ایم و گرانش فشار زیادی را به ستون فقرات انسان وارد می‌کند.

همچنین طرفداران این نظریه باور دارند که دخالت موجودات فضایی می‌تواند تفاوت قابل‌توجه انسان مدرن از نظر هوش،‌ پیچیدگی فرهنگی و دستاوردهای مختلف را در مقایسه با جوامع انسانی اولیه توجیه کند.

نظریه میمون آبی درباره پیدایش انسان

نظریه میمون آبی داستان متفاوتی را برای پیدایش انسان روایت می‌کند. بر اساس این نظریه نخستی‌سانان اولیه مجبور بودند برای رسیدن به منابع غذایی بیشتر با هم رقابت کنند. این در حالی بود که در خطر حیوانات شکارچی خطرناک هم قرار داشتند. همین نیز سبب شد که گروهی از نخستی‌سانان برای پیدا کردن غذا به مناطق نزدیک آب رو بیاورند.

آنها حتی گاهی مجبور می‌شدند برای پیدا کردن غذا وارد آب‌های کم‌عمق شوند. به‌باور طرفداران این نظریه راه رفتن روی دوپا نیز دقیقا برای کمک به حرکت در آب‌های کم‌عمق تکامل یافته است. همچنین اجداد انسان بسیاری از موهای بدن خود را از دست دادند تا با محیط جدید سازگار شوند. علاوه بر اینها، انسان دارای یک لایه چربی زیرپوستی است که در میمون‌ها وجود ندارد؛ اما در پستانداران دریایی دیده می‌شود. توانایی حبس نفس برای مدت طولانی نیز متناسب با جستجو برای غذا در زیر آب است.

به‌طورکلی بسیاری از ویژگی‌های تکاملی و متفاوت انسان به‌خاطر زندگی در نزدیکی آب ایجاد شده‌اند. این نظریه امروزه طرفدارانی در برخی جوامع علمی دارد؛ اما هنوز فسیل‌های کافی برای تایید آن پیدا نشده‌اند. برخی دانشمندان نیز انتقاد می‌کنند که نمی‌توان از یک عامل به‌عنوان فشار تکاملی برای تمامی تغییرات نام برد.

نظریه زمین توخالی

این نظریه پیدایش انسان قطعا مورد توجه علاقه‌مندان به داستان‌های ژول ورن قرار می‌گیرد. بر اساس این نظریه مرکز زمین خالی است و در آن تمدن‌های پیشرفته زیادی حضور دارند. به‌باور طرفداران این نظریه نیز انسان‌ها زمانی در داخل زمین بوده‌اند و از طرف یکی از نژاد‌های پیشرفته روانه سطح شدند.

جالب اینجاست که این نظریه عجیب تا چندین قرن اعتبار داشت و حتی در قرن هفدهم اخترشناسی به‌نام ادموند هالی گفت که ممکن است زمین از دایره‌های متحدالمرکز تشکیل شده باشد و بتواند حیات را در داخل خود حفظ کند. البته مشخص است که این نظریه امروزه از نظر علمی کاملا بی‌اعتبار تلقی می‌شود.

نظریه پیدایش ترکیبی انسان

این نظریه احتمال پیدایش انسان از طریق یک نیای مشترک را رد می‌کند و بر این باور است که ما حاصل ترکیب چند گونه مختلف هستیم. از نظر طرفداران این نظریه انسان قابلیت‌ها و ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی دارد که قابل توضیح نیستند. به‌عنوان مثال ما از نظر توانایی‌های شناختی بسیار پیشرفته هستیم و می‌توانیم به‌مفاهیم انتزاعی فکر کنیم.

به همین‌خاطر تنها توضیح ممکن احتمال ترکیب نخستی‌سانان مختلف با یک نژاد برتر بوده است. این نژاد برتر نیز احتمالا به فضا تعلق دارد. این نظریه برای مدت‌ها دانشمندان را به‌فکر فرو برده بود و آنها در رابطه با احتمال پیدایش موجودی ترکیبی بحث می‌کردند. در نهایت گروهی از دانشمندان چینی در سال ۱۹۶۷ موفق شدند یک شامپانزه ماده را با اسپرم انسان باردار کنند. هرچند در سه‌ماهگی انقلاب فرهنگی چین رخ داد و شامپانزه کشته شد. کسی نمی‌داند که فرزند ترکیبی انسان و شامپانزه چگونه بوده است.

نظریه آتلانتیس و جهان‌های گمشده

افسانه آتلانتیس برای چندین قرن ذهن افراد مختلف را درگیر کرده است. افلاطون در نوشته‌های خود گفته بود یک تمدن بسیار پیشرفته باستانی به‌نام آتلانتیس در اقیانوس اطلس قرار داشته که ۹۰۰۰ سال پیش به زیر آب رفته است. پس از آن نیز هیچکس نتوانسته نشانی از آنها پیدا کند. بر همین اساس برخی نظریه متفاوتی را در رابطه با پیدایش انسان مدرن مطرح می‌کنند.

آنها معتقد هستند که گونه متفاوتی از انسان در قاره (جزیره) آتلانتیس وجود داشته است. این تمدن بسیار پیشرفته توانسته بود پیش از مصر باستان به شکوفایی برسد و از جنبه‌های نوین شهرسازی بهره‌مند شود. برخی باور دارند که افرادی از تمدن آتلانتیس به مناطق مختلف کره زمین رفته‌ و زمینه‌ساز پیشرفت انسان‌های اولیه شده‌اند.

در سمت مقابل برخی این نظریه را بی‌اعتبار می‌دانند، زیرا هیچ نشانه‌ای از وجود چنین قاره یا جزیره پیشرفته و بزرگی در اعماق اقیانوس پیدا نشده است. البته از آنجایی که ۸۰ درصد از اقیانوس‌های کره زمین توسط انسان کاوش نشده‌اند، نمی‌توان با قطعیت وجود یک تمدن باستانی بسیار پیشرفته را رد کرد.

داروین گریان در یک گوشه

با وجود اینکه دانشمندان تلاش کرده‌اند با جمع‌آوری مدارک مستند نظریه محکمی را برای پیدایش انسان ارائه کنند، اما هنوز نظریه‌های غیرعلمی طرفداران بسیار زیادی در میان مردم جهان دارند. به‌باور برخی کارشناسان وقتی افراد نمی‌توانند نظریه‌ های پیچیده علمی را درک کنند، تلاش‌ می‌کنند آنها را زیر سوال برده و در عوض داستان‌هایی خیالی را برای توضیح پدیده‌های مختلف ارائه کنند.

متاسفانه در دنیای کنونی افراد تصور می‌کنند اگر به نظریه‌های علمی باور نداشته باشند و در عوض‌ نظریه های عجیب مطرح شده را در آغوش بگیرند، یکی از اسرار پنهان جهان را کشف کرده‌اند. اسراری که یک انجمن یا گروه سری برای قرن‌ها سعی در پنهان کردن آنها داشته است. به همین‌خاطر است که نظریه های خیالی مطرح شده در رابطه با پیدایش انسان و موارد دیگر پرطرفدار هستند. در واقع این نظریه ها به افراد عادی حس قدرتمند بودن می‌دهند.