به گزارش ستاد خبری بزرگداشت روز ملی مازندران، این روز بهانه خوبی بود که باب گفت‌وگو را با دو مدیرکل پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران باز کنیم.
محمداسماعیل امام‌زاده که در اواخر دهه هشتاد مدیرکل دستگاه فرهنگ و هنر مازندران بود در سال ۸۷ از کارشناسان امر خواست گردهم بنشینند تا روزی را به نام مازندران سند بزنند. این ماجرا ۱۵ سال بطول انجامید تا در دوران مدیریت حسین جوادی در اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، مازندران صاحب تقویم شد.
در این گزارش قصد داریم روند نام‌گذاری روز مازندران، فرصت‌ها، آسیب‌ها و چالش‌های این روز را بررسی کنیم.
صاحب‌نظران نظر دادند
محمداسماعیل امام‌زاده مدیرکل اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران در دهه هشتاد در خصوص تاریخچه و چگونگی انتخاب روز ۱۴ آبان به‌عنوان روز ملی مازندران به بیان توضیحاتی پرداخت که بازگویی آن در گرامیداشت هفته مازندران، خالی از لطف نیست.
امام‌زاده در این باره اظهار کرد: در اواخر دهه هشتاد از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کشور مقرر شده بود تا در سطح کشور بر اساس پیشنهادی که در شورای فرهنگ و عمومی مطرح شده بود، هر استانی یک روز را به عنوان روز ملی، اعلام کند.
وی افزود: بر این اساس در آن برهه، جدا از اینکه یکسری مطالعاتی را انجام داده بودیم از بزرگانی که نسبت به مسائل استان اشراف کامل داشتند دعوت کردیم تا با همفکری و خرد جمعی، یک روز را به عنوان روز ملی مازندران برگزینیم.
مدیرکل اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران، خاطرنشان کرد: در کنار اینکه در اداره کل، مهم‌ترین حوادث و مسئله‌ای که در تاریخ سیاسی ایران رخ داده بود و حوادثی را که مازندران پشت سر گذاشته بود را مورد بررسی قرار دادیم، به مطالعات خودمان تکیه نکردیم و از بزرگان و صاحب‌نظران استان دعوت به‌عمل آوردیم.
امام‌زاده تصریح کرد: در چندین جلسه‌ای که با حضور این افراد برگزار شد مباحث متعددی مطرح و جملگی افراد به اتفاق به این نقطه مشترک رسیدند که می‌بایست موضوعی انتخاب شود که هویت‌بخش باشد و در واقع شاخص مهم و راهبردی برای مازندران باشد که هویت تاریخی این استان را تکمیل کند و آن همان اتفاقی بود که برای نخستین‌بار خارج از شبه‌جزیره عربستان یک حکومت علوی تاسیس شد که در استان مازندران بود.
وی ادامه داد: بر اساس مطالعات مشخص شد که در منطقه رویان برای نخستین‌بار، حکومت علویان تشکیل و تاریخ قمری و شمسی آن نیز استخراج شد و پس از استدلال‌های فراوان، همه شرکت‌کنندگان که از استادان نام‌آور مازندران بودند به این اجماع رسیدند که اتفاقی که می‌تواند شاخص عمده باشد برای اعلام روز ملی مازندران، مهم‌ترین حادثه همین حادثه بود که توانست یک بستر تمدنی را در مازندران بوجود بیاورد.
مدیرکل اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران، اذعان کرد: پیدایش حکومت علویان در مازندران که برای نخستین‌بار خارج از شبه جزیره عربستان، حکومت شیعی تاسیس شد، خود اساسا منشأ اتفاقات و رخدادهای فراوانی در مازندران شد که واقعا تاریخ سیاسی این سرزمین، مفتخر به آن حوادث است.
امام‌زاده تاکید کرد: منشأ اصلی آن حادثه تاریخی نیز همین رخداد بزرگ تاسیس نخستین حکومت شیعی در مازندران بود که تاریخ آن نیز استخراج شد و سپس با همه ادله، استدلال و مستنداتی که وجود داشت آن را در شورای فرهنگ و عمومی مازندران مطرح کردیم در آن‌جا نیز بحث مختصری صورت پذیرفت و در نهایت مورد تصویب قرار گرفت و سپس آن را به شورای فرهنگ و عمومی کشور ارسال کردیم.
وی اضافه کرد: پس از ارسال به شورای فرهنگ و عمومی کشور، موضوع در یک کمیته تخصصی بررسی شد، تمامی مستندان مورد بازنگری قرار گرفت، صحت مستندات و استدلال‌ها برای آنان نیز به احراز رسید و سپس جهت تصویب نهایی به صحن علنی شورای فرهنگ و عمومی کشور راه یافت و در آن‌جا نیز مورد تصویب قرار گرفت و ابلاغ شد و از آن زمان به بعد در تقویم سالانه کشور، روز ۱۴ آبان به‌عنوان روز ملی مازندران ثبت و درج شد.
مدیرکل اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران، اشاره کرد: پس از تصویب روز ملی مازندران در روز ۱۴ آبان، هر ساله آن هفته برنامه‌های متنوعی تدوین و به اجرا گذاشته می‌شود.
امام‌زاده تصریح کرد: آن چیزی که بسیار می‌تواند مهم باشد و هیچگاه در مقطع زمانی در تبیین اهمیت این روز نباید مورد غفلت قرار گیرد، بخش تمدنی این رخداد بزرگ است که با رویکرد کاملا دینی و الهی، ممزوج از کتاب‌الله و عترت پیامبر که اهل بیت علیهم‌السلام هستند، همه برنامه‌ها باید بر محور همین دو ثقل اکبر، شکل بگیرد؛ یعنی ما هیچگاه نباید آن عامل هویت‌ساز رخداد بزرگ روز ملی مازندران را از یاد ببریم و در برنامه‌های هفته مازندران، خدای ناکرده ریز برنامه‌هایی تعریف شود که خیلی مؤانست و مطابقتی با جوهره اصلی هویت‌بخش این مناسبت باشد.
روز ملی مازندران باید مردمی شود
همچنین حسین جوادی مدیرکل سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما در این باره به بیان توضیحاتی پرداخت و گفت: در رابطه با روز ملی مازندران، تلاش‌های بسیار زیادی صورت گرفت و افراد زیادی زحمت‌های فراوانی کشیدند تا این مهم به ثمر رسید.
وی افزود: از دوران مدیریت آقای امام‌زاده تا زمان ثبت روز ملی مازندران در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران، افراد فراوانی تلاش کردند تا این مطالبه و خواسته به فرجام مطلوب برسد.
مدیرکل سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران، خاطرنشان کرد: در دوران مدیریت بنده این امر با جدیت و شتاب بیشتری برای ثبت در تقویم جمهوری اسلامی ایران دنبال شد و نیاز داشت تا به صورت مستمر این موضوع پیگیری شود.
جوادی ادامه داد: بنده نیز چندین مرحله به دیدار آقای امامی دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور جهت پیگیری موضوع رسیدم و در چندین مرحله نیز ایشان را به مازندران دعوت کردیم تا این موضوع، شکل رسمی به خود پیدا کرد تا در جلسه هشتصدوشصت‌و‌چهارم شورای عالی انقلاب فرهنگی در تاریخ ۳۱ خردادماه سال ۱۴۰۱ روز ملی مازندران در ۱۴ آبان مصادف با سالروز استقرار حکومت علویان در استان مازندران بود که پیشنهاد اولیه نیز همین روز بود مصوب و ابلاغ و به‌دنبال آن در تقویم رسمی کشور نیز گنجانده شد.
وی عنوان کرد: تا این روز علیرغم تلاش‌های فراوان و پیگیری‌های مستمر اما منجر به آن نشده بود که روز ملی مازندران در تقویم رسمی کشور به ثبت برسد و خوشبختانه در این تاریخ این کار انجام و ابلاغ نیز شد و این خواسته دیرینه محقق گردید.
مدیرکل سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران، اعلام کرد: این ماجرا تنها یک بخش از تلاش‌ها بود یعنی اینکه ما فقط این روز را بتوانیم در تقویم رسمی کشور به ثبت برسانیم و شاید خیلی از اتفاقات دیگری نیز افتاد و روزهای دیگری نیز مناسبت‌های دیگری را به خودش گرفت.
جوادی بیان کرد: تلاش ما برای اینکه یک روزی را به نام روز مازندران داشته باشیم فقط به اینکه ۱۴ آبان در تقویم رسمی کشور روز مازندران ثبت شود به این ختم نشد و نباید هم به همین جا ختم می‌شد؛ از این رو پس از ثبت در تقویم رسمی باید اقداماتی انجام می‌شد. روز مازندران با تمام سبقه فرهنگی که این استان دارد باید بالاخره به یک نحوی در گستره تاریخی و فرهنگی این استان به منصه ظهور می‌رسید.
وی اشاره کرد: به همین خاطر، ما با توجه به عمر کم مدیریتی در استان، تلاش‌هایی را در عرصه فرهنگ بومی انجام دادیم و علاوه بر کارهای مستمری که شده بود و به صورت عادی و متدوال انجام می‌شد طرح "نوجوان مازنی" را برنامه‌ریزی کردیم که کار بسیار بزرگی بود.
مدیرکل سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران، افزود: چندین هزار خانواده دوباره برگشتند به زبان مازندرانی توجه کردند، در رابطه با فرهنگ بومی، شاید یکی از اقدامات بی‌نظیری بود که این کار ما نیز تحت عنوان نوجوان مازنی در دوره بنده، پایه‌ریزی شد. در شورای فرهنگ عمومی کشور با حضور رئیس جمهور، چندین وزیر، معاون وزیر و نیز اعضای شورای فرهنگ عمومی، بررسی شد و آن‌ها هم دیدند که این طرح یک طرح بسیار خوبی است. بنای این نداشتیم که روز مازندران تنها به ۱۴ آبان ختم شود و برای آن برنامه سالانه داشتیم.
جوادی اذعان کرد: اصلا هدف این بود که روز ملی مازندران، مردمی شود، همچنین در رابطه با گستره فرهنگی ما طرح "شهر برتر فرهنگی" را گذاشتیم که آن هم در راستای روز ملی مازندران بود و بنابراین به بخش‌های مختلف مازندران از جمله ورزش، صنعت، کشاورزی و همه ابعادی که می‌شد مازندران را معرفی کرد، توجه کردیم.
وی با بیان این نکته که در واقع بنای کار ما این بود که در روز ملی مازندران، مردم را محور بدانیم و این هم به لطف خدا تا حد مطلوبی انجام شد؛ گفت: طرح "استعدادیابی کاتی" نیز از دیگر طرح‌هایی بود که در همین راستا انجام شد که در این طرح نیز باز هم فرهنگ بومی و زبان مازندرانی مورد توجه قرار می‌گرفت.
مدیرکل سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران، تاکید کرد: در واقع ما برای هر فصل، برنامه‌ای داشتیم تا روز مازندران فقط محدود به ۱۴ آبان و یا هفته مازندران نباشد و این باید در طول سال، جاری شود و فرهنگ، زبان، سنن، لباس، مذهب و همه داشته‌های مازندران، مورد توجه و معرفی قرار گیرد.
جوادی ادامه داد: در کنار این اتفاقات نیز کارها، فعالیت‌ها و برنامه‌های دیگری نیز انجام شد که ما در طول سال بتوانیم داشته‌های خودمان را معرفی کنیم و در همان زمانی که در خردادماه روز مازندران مصوب شد در همان سال در مردادماه ابلاغ شد، ما در آبان‌ماه همان سال، "همایش بزرگ نام‌آوران" را داشتیم که در رشته‌های مختلف، مازندران چهره‌های شاخص خودش را معرفی کرد و نشان داد.
وی یادآور شد: مخلص کلام اینکه استان مازندران، سرمایه‌های بزرگی دارد و لیاقتش خیلی بیشتر از این‌ها است که شاید روز مازندران و هفته مازندران بهانه‌ای شود تا اینکه به آنچه حق خودش هست، برسد.