به گزارش خبرنگار مهر، همایش «جهان شناسی و نظم نوین در افق ۲۰۵۰» با حضور برخی از مسئولان و کارشناسان وزارت امور خارجه برگزار شد.
محمد حسن شیخ الاسلامی رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین الملل وزارت امورخارجه در این همایش طی سخنانی اظهار داشت: کنشگران سیاست خارجی بخواهند یا نخواهند در درون محیطی بزرگ‌تر عمل می‌کنند و نتایج عمل آنان اثرگذار است. شناخت محیط کنونی و آینده آن و همچنین درک شناخت سناریوها از اهمیت برخوردار است.
شیخ الاسلامی ادامه داد: امروز محیط شناسی و جهان شناسی به مهم‌ترین کارکرد نظریه پردازان سیاست خارجی شناخته شده است. همه ما تغییرات در حال وقوع را احساس می‌کنیم و احساس نااطمینانی ذهن ما را مشغول می‌دارد. کنشگری که نداند در چه محیطی عمل می‌کند از قبل محکوم به شکست است.
وی گفت: بر اساس سناریوهای آینده در باره محیط بین المللی و چشم انداز آن، سیاست خارجی باید چشم انداز داشته باشد و بداند چگونه تحت تاثیر تحولات محیطی قرار می‌گیرد و چگونه باید واکنش نشان داد و برای افق آینده کشور تصمیم بگیرد.
رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین الملل وزارت خارجه گفت: جمهوری اسلامی ایران بزرگترین مزیت کنشگری در بازی‌های بزرگ یعنی استقلال سیاسی را دارد. ایران هرگز عمالی از قدرت و مجموعه‌ای از قدرت‌ها نخواهد شد. کشور ما وارد بازی در مجموعه‌های جدید منطقه‌ای و جهانی شده است لذا مهم است ما چشم انداز درستی از جهان در دهه‌های آینده داشته باشیم.
کنشگرانی موفق‌تر هستند که محیطی پیرامونی را بشناسند
شیخ الاسلام ادامه داد: نظام تصمیم سازی در وزارت خارجه باید درک درستی از سناریوها داشته باشد، کنشگرانی موفق‌تر هستند که محیطی پیرامونی را بشناسند. ایران نه فقط در تراز منطقه‌ای بلکه جهانی از این ضرورت مستثنی نیست.
رئیس مرکز مطالعات سیاسی وزارت خارجه اظهار داشت: اکنون چند برداشت از نظم آینده وجود دارد. نظام بین‌الملل در حال بازنگری سازوکار خود در برابر تهدیدات قابل ظهور است. نوعی بازتنظیم نظام کنونی رخ خواهد داد و نظم جهانی لیبرال به عنوان نظم قالب ادامه خواهد داد، این دیدگاه اندیشمندان غربی است. آنها استدلال می‌کنند که چالش موجود از جنس چالش‌های قبلی و نظام فعلی ظرفیت سازوکاری با این چالش را دارد.
جهان به سمت نظم چند محوری حرکت می‌کند
وی با بیان اینکه رویکرد دوم تغییرات را در سطح جهانی می‌پذیرد، تصریح کرد: با شکست نظم فعلی جهان به سمت نظم جدید حرکت خواهد کرد و شاهد تکثر بیشتر در سلسله مراتب قدرت خواهیم بود و جهان به سمت نظم چند محوری حرکت می‌کند. برخی اندیشمندان چینی، روسی و هندی این دیدگاه را دارند.
رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین الملل وزارتخارجه اظهار کرد: متفکران رویکرد سوم معتقدند عمق تغییرات بیشتر است و تغییر در نظام بین‌الملل خواهد بود. اساس و بنیان‌ها و همچنین ارزش‌ها به اصل حاکم بر اساس مناسبات آینده رخ خواهد داد. یعنی نظمی بر اساس فلسفه و ارزش دیگری بر خلاف لیبرال ایجاد خواهد شد.
وی افزود: رویکرد چهارم از نظریه اجتماعی روابط بین‌الملل شکل می‌گیرد و دولت‌ها ضرورتاً بازیگر اصلی نیستند بلکه اجتماع‌ها در اصل هستند. بازیگران اجتماعی در راس جهانمندی قرار می‌گیرند و قدرت ماهیت مدنی عمدتاً فناورانه و فرهنگ محور خواهد بود. قدرت فرهنگ مدارانه به صورت شبکه‌مند نظام بین‌الملل را شکل خواهد داد.
شیخ الاسلامی با اشاره به رویکرد پنجم تصریح کرد: در این رویکرد نظام بین‌الملل مبتنی بر بی‌نظمی و آنارشی در حال حرکت است. در چنین شرایطی هیچ اصلی جز خودیاری ملاک نخواهد بود.
دولت چهاردهم سیاست خارجی را با درک منافع ملی و امنیت پیش خواهد برد
شیخ الاسلامی در ادامه عنوان کرد: ما هم سیاست همسایگی را در نظر داریم و هم قدرت کنشگری و تعامل جهانی را افزایش خواهیم داد. به خاطر دارم در نخستین روزی که شهید امیرعبداللهیان سه موضوع را دستور دادند که کار کنیم. یکی از موضوعات موضوع آینده پژوهانه در نظام بین‌الملل بود.
وی خاطرنشان کرد: دولت چهاردهم سیاست خارجی را با درک منافع ملی و امنیت پیش خواهد برد و امنیت ملی خط قرمز خواهد بود.