موضوعاتی که سابقه آن‌ها به اندازه فعالیت چند وزیر این وزارتخانه می‌رسد. برای مثال مافیای کنکور یکی از چالش‌های تکراری و گره ناگشوده دولت‌ها در چند سال اخیر بوده است. چنان‌که پیش از این سیدمحمد بطحایی، وزیر پیشین آموزش و پرورش که با شعار «نه به کنکور» کارش را در سمت وزیر آموزش و پرورش آغاز کرده بود، با ناتوانی و ناامیدی اعلام کرد زورمان به مافیای کنکور نمی‌رسد.محسن حاجی میرزایی، وزیر پیشین آموزش و پرورش نیز در نخستین نشست خبری خود پس از گرفتن رأی اعتماد از مجلس گفته بود: «کنکور، نظام آموزشی را گروگان گرفته است».
عبدالرسول عمادی، مشاور پیشین وزیر آموزش و پرورش نیز که قبلاً سرپرست معاونت متوسطه وزارت بود در اظهارنظری گفته بود: «مافیای کنکور جریان اقتصادی اجتماعی فراگیر است که به این راحتی نمی‌توان با آن مقابله کرد». چندی پیش نیز محمدمهدی زاهدی، نماینده مجلس درخصوص چرایی به تأخیر افتادن اجرای قانون حذف کنکور، انگشت اتهام را به سوی آموزش و پرورش نشانه رفته و گفته بود: «باندهای مافیایی کنکور با درآمد سالانه ۱۰هزار میلیاردی درون آموزش و پرورش نفوذ کرده‌اند».نحوه اجرای طرح رتبه‌بندی معلمان نیز که با کش و قوس‌ها و نظرات متفاوت سرانجام با هدف افزایش انگیزه فرهنگیان و ارتقای شایستگی‌های حرفه‌ای معلمان ۲۷ اسفند ۹۳ در قالب قانون مدیریت خدمات کشوری به تصویب رسید همچنان یکی از دغدغه‌های نظام آموزش و پرورش است.با علیرضا کاظمی، هفتاد و یکمین وزیر آموزش و پرورش ایران و هجدهمین وزیر آموزش و پرورش پس از انقلاب درخصوص این موضوعات گفت‌وگو کرده‌ایم که می‌خوانید.
تا امروز هر وزیری که بر سر کار آمده است از ضرورت مقابله با مافیای کتاب‌های کمک‌درسی و کنکوری و در مقابل، از ناتوانی‌اش برای مبارزه با آن گفته است. شما چطور؛ آیا رخنه این مافیا را در مدارس تأیید می‌کنید و آیا توان مقابله با آن را دارید؟
بله؛ مافیای کنکور یک واقعیت است که انکار نمی‌کنیم. مصوبه شورای عالی در مورد تأثیر قطعی معدل نمرات امتحانات نهایی در نتیجه کنکور هم ناظر به مقابله با مافیای کنکور بود تا قدری این معضل را مدیریت کند و علاوه بر این بر همان چیزی که به‌طور مساوی در دسترس همه دانش‌آموزان قرار دارد، یعنی منابع رسمی درسی و کتاب‌هایی که ما در اختیارشان قرار می‌دهیم و مرجع هستند، تأکید شود.
بااین‌حال، مافیای کنکور و کتاب‌های کمک‌درسی وجود دارد و از بین نرفته و نمی‌رود ولی ما تمهیدات لازم را انجام می‌دهیم تا تمرکز خانواده‌ها و دانش‌آموزان و مدارس بر کلاس و کتاب‌های درسی باشد؛ ولی تحقق این هدف الزاماتی هم دارد که به‌تدریج باید محقق شود.
تأکید شما برای مقابله با این پدیده شوم بر تأثیر معدل امتحانات نهایی در کنکور است، اما امسال به اذعان همه کارشناسان، امتحان‌های نهایی به‌قدری سخت و پیچیده طراحی شده بود که معدل دانش‌آموزان به‌شدت افت کرد؛ تا آنجا که بیشتر معلمان بر این باورند این نحوه تنظیم سؤال‌ها توسط همان مافیای کنکور انجام شده بود تا دانش‌آموزان را مجاب کند با محتوای کتاب‌های درسی و بدون کمک‌درسی‌ها قادر به عبور از سد کنکور نیستند.
حرف شما کاملاً درست است و ما داریم (در طراحی سؤال‌های امتحانی) بازبینی می‌کنیم.
بیش از یک سال از اجرای طرح رتبه‌بندی معلمان می‌گذرد. این طرح از دید شما چقدر موفق بوده است. آیا رتبه‌بندی توانسته به نیازهای صنفی و آموزشی معلمان پاسخ دهد؟ با توجه به اینکه سامانه هفته پیش بار دیگر برای بارگذاری مدارک معلمان باز شد، قرار است مرحله دوم این طرح را چگونه ادامه دهید تا به بهترین نتیجه ممکن برسید؟
باید عرض کنم مرحله دوم طرح قرار است سال آینده اجرا شود.
اتفاقی که هفته گذشته رخ داد این بود سامانه برای معلمان تازه‌استخدام شده باز شده است.
معلم‌هایی که تازه وارد نظام آموزش‌وپرورش می‌شوند بر اساس قانون، رتبه‌ای به آن‌ها تعلق می‌گیرد و الان سامانه باز است و دستورالعمل آن اعلام‌شده تا این معلمان مدارک خود را بارگذاری کنند و وضعیت آن‌ها بررسی شود.
اما در مورد ارزیابی کلی این طرح تاکنون می‌توانم بگویم آنچه در حال اجراست یک موضوع پیچیده و حساس است و با توجه به اینکه این رتبه‌بندی برای نخستین بار در طول دوران آموزش‌وپرورش پس از 45سال محقق شده، طبیعی است از یک‌سری اشکالات برخوردار باشد.
ولی به‌مرور زمان اشکالات آن برطرف شده و هم‌اکنون جلسات منظم و هفتگی با همکارانمان برگزار می‌کنیم و موضوع رتبه‌بندی و مسائل مرتبط با دغدغه‌های همکارانمان در دستور کار و مورد توجه ماست.
حتماً تلاش می‌کنیم اشکالات و موانع را به حداقل ممکن برسانیم و در مرحله دوم که آیین‌نامه ارتقای معلمان در حال تدوین است ان‌شاء‌الله اشکالات کمتر شده باشد.
به نظر می‌رسد یکی از مشکلات موجود در برخی مدارس غیردولتی، تفاوت‌های جدی آن‌ها در مقوله پرورشی و تفاوت مدیریت آن‌ها در سخت‌گیری‌هایی است که در مدارس دولتی وجود دارد. به عنوان کسی که مدتی معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش بوده است به ما بگویید چرا این نگاه تربیتی و پرورشی در مقایسه با مدارس دولتی جدی نیست؛ به‌طوری که مصادیق این تفاوت‌ها در نوع پوشش، آرایش، رفتار دانش‌آموزان و معلمان به‌وضوح قابل‌مشاهده است. آیا نظارتی بر این مدارس وجود ندارد؟
فعالیت‌های پرورشی و فرهنگی مشمول همه مدارس است و این‌گونه نیست که یک فعالیت پرورشی و فرهنگی را که تعریف می‌کنیم ویژه صرفاً مدارس دولتی باشد.
ما هیچ تفاوتی در نظارت و برنامه‌های پرورشی در مدارس دولتی و غیردولتی نداریم و فعالیت‌های پرورشی در هر دو بخش کاملاً توسط همکاران ما رصد می‌شود و تلاش می‌کنیم زمینه توسعه فعالیت‌های فرهنگی و پرورشی را در بخش‌های مختلف ارتقا دهیم. برنامه‌های متفاوت داریم که اگر نیاز باشد، یک‌زمان مبسوطی لازم دارد تا همکاران تخصصی ما در این حوزه، گزارش‌ها و برنامه‌ها را به استحضار رسانه‌ها
برسانند.
اما به‌هرحال نظام آموزشی کشور یک نظامی است که بیشتر بر فعالیت‌های آموزشی تمرکز دارد و ما هم از این بابت تلاش می‌کنیم حوزه فعالیت‌های پرورشی را هم به‌موازات فعالیت‌های آموزشی ارتقا دهیم و برنامه‌های گسترده‌تر و بیشتری را تدارک ببینیم.
خبرنگار: آرش خلیل‌خانه