شناسهٔ خبر: 69683785 - سرویس سیاسی
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه جام‌جم | لینک خبر

ایران و عربستان در مسیر وحدت اسلامی

گفت‌وگوی تلفنی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی با دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران و عزیمت معاون اول رئیس‌جمهور کشورمان به ریاض برای شرکت در نشست سران کشورهای اسلامی از وجود یک اراده جدی نزد حاکمیت عربستان برای تقویت مناسبات خود با ایران حکایت دارد.

صاحب‌خبر -
پیشنهاد تشکیل نشست فوق‌‌العاده سران کشورهای اسلامی در ریاض بنا به پیشنهاد جمهوری اسلامی صورت گرفته که با موافقت دولت عربستان مواجه شد.دستورکار نشست سران 55کشوراسلامی درریاض عربستان،دستیابی به یک راه‌حل عملی در راستای فشار به رژیم ‌صهیونیستی برای پایان‌دادن به کشتار مردم بی‌دفاع غزه و جنوب لبنان بود.با این‌که رئیس‌جمهوری اسلامی به‌دلیل مشغله کاری و ضرورت دفاع از بودجه سالانه دولت که تقدیم مجلس شده در نشست ریاض حضور نیافت اما حضور محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهوری و دکترعباس عراقچی، وزیر خارجه نشانه حضور فعال ایران در این نشست مهم منطقه‌ای است. صرف‌نظر از خروجی غیر‌مؤثر نشست سران کشورهای اسلامی و ناتوانی این مجموعه بزرگ و تأثیر‌گذار جهانی در پایان‌دادن به جنگ غزه اما پیشنهاد هیأت ایرانی برای تقابل با رژیم‌صهیونیستی مورد توجه شرکت‌کنندگان در نشست ریاض قرار گرفت. این نشست و حضور تأثیر‌گذار ایران نشان می‌دهد که مناسبات ایران و عربستان به‌عنوان محوری‌ترین کشورهای اسلامی روی ریل صحیحی قرارگرفته است.به‌دلیل شرایط گذشته و دخالت قدرت‌های خارجی برای تشدید اختلافات بین ایران و همسایگان عرب آن، طبیعتا مناسبات ایران وعربستان به‌عنوان بزرگ‌ترین کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس با گام‌هایی لرزان صورت می‌گیرد اما به‌رغم کندی حرکت دو کشور برای حل نهایی اختلافات فی‌ما‌بین، تقویت مناسبات تهران-ریاض علاوه بر این‌که به افزایش توان بازدارندگی محور مقاومت منجر خواهد شد، موجب شکل‌‌گیری یک جبهه قدرتمند اسلامی نیز می‌شود. دیدار دکتر محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور با محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان، در حاشیه نشست سران کشورهای اسلامی در ریاض ثابت می‌کند که عربستان به‌خوبی به نقش تأثیر‌گذار ایران در کاهش تنش‌های منطقه‌ای پی برده است. انتخاب دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا در شتاب عربستان برای نزدیک‌شدن به جمهوری اسلامی و محور مقاومت بی‌تأثیر نیست. 
علت این امر این است که دونالد ترامپ پس از ورود به کاخ سفید قطعا در‌صدد احیای طرح صلح ابراهیم بر خواهد آمد و فشارها را بر عربستان برای برقراری رابطه با رژیم ‌صهیونیستی تشدید خواهد کرد. عربستان نیز شرط برقراری رابطه با رژیم‌‌صهیونیستی را حل نهایی و ریشه‌ای مشکلات ملت فلسطین دانسته، در‌حالی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری امریکا، در دوره ریاست‌جمهوری سابق خود هیچ‌گونه اهمیتی برای احقاق حقوق ملت فلسطین قائل نبود.به‌این‌ترتیب در چنین فرآیندی عربستان به‌طور قهری با تیم جدید دونالد ترامپ بر سر بسیاری از مسائل منطقه و جهان از جمله مسأله فلسطین زاویه پیدا خواهد کرد. از این رو محمد بن‌سلمان تلاش خواهد کرد تا یک حاشیه امن سیاسی و نظامی برای حاکمیت عربستان به‌ویژه در دوره پسا انتخاب ترامپ ایجادکند.علاوه براین جمهوری اسلامی به‌دلیل نقش تأثیر‌گذارخوددررخدادهای منطقه وتوان باز‌دارندگی ایران در برابر تهدیدات خارجی می‌تواند در بومی‌سازی امنیت منطقه به‌ویژه در حوزه خلیج‌فارس کمک کند. لذا برخلاف گمانه‌زنی‌ها پیرامون نزدیکی سیاست‌های عربستان به جمهوریخواهان، رفتارهای تهاجمی ترامپ نسبت به کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس و نگاه منفعت‌طلبانه و تاجر‌مآبانه وی به این کشورها، عربستان در دوره جدید ریاست جمهوری ترامپ با کاخ سفید دچار چالش سیاسی جدی خواهد شد. درواقع این امر می‌تواند نگاه عربستان را نسبت به ایران که سیاست‌های مستقل و ثابتی به حاکمیت دو قطبی آمریکا دارد تغییر دهد و یک نوع تعامل واقع‌بینانه‌تر با تهران تعریف کند. 

حسن هانی‌‌زاده / کارشناس جهان عرب